دوگانه بحران در عربستان؛ نفت خام و ناپختگی شاهزادگان

(روزنامه جمهوري اسلامي ـ 1394/11/26 ـ شماره 10529 ـ صفحه 6)

ملک سلمان بن عبدالعزیز حدود یک سال پیش در ماه ژانویه 2015 میلادی (دی‌ماه 93) بعد از مرگ برادر ناتنی‌اش ملک عبدالله بر تخت پادشاهی عربستان تکیه زد. بسیاری از ناظران اوضاع عربستان بر این باورند که دوره پادشاهی سلمان 80 ساله بازه‌ای موقت برای انتقال قدرت به نسل دوم پادشاهان جوانی است که مبتلا به کهولت و نسیان نسل حاکم قبلی نیستند اما با وجود تهور و جوانی از سرآسیمگی رنج می‌برند.

اکنون امور حکومت به دست محمدبن سلمان (ولیعهد دوم و وزیر دفاع)، جانشین محمد بن نایف ولیعهد این کشور افتاده است که حدود 30 سال سن دارد و به مدد پادشاه (پدر) بر خلاف سنت‌های مرسوم پادشاهی به رده‌های بالا قد کشیده است، اما هیچ زمانی در تاریخ عربستان، هیچ پادشاهی با این حجم مشکلات و تهدیدهای واقعی روبرو نشده است و به گفته «ناصر شروف» تحلیلگر و مدیر بخش عربی شبکه «دویچه وله» پادشاهی سعودی در وضعی است که نمی‌توان به آن حسادت کرد! جنگ‌های منطقه‌ای سوریه و یمن، بدترین وضعیت روابط با ایران و نارضایتی‌های مدنی در داخل که عاقبت خوبی را نوید نمی‌دهد.

حدود 9 ماه است که رژیم سعودی در جنگی فرسایشی علیه مردم یمن وارد شده است و هر روز هم اخبار پیروزی را در رسانه‌های خود منتشر می‌کند. با این وجود، بحران به جایی رسیده است که هر روز با افزایش کشتار غیرنظامیان اعم از زنان و کودکان یمنی و توسل این رژیم به استفاده از سلاح‌های نامتعارفی مانند بمب‌های خوشه ای، نه تنها جنگی که در تبلیغات اولیه آن انتظار می‌رفت با شعار «توفان اراده» و ائتلاف سازی هرچند ناتمام، چند روزی بیشتر طول نکشد و منصور هادی فراری را دوباره به مسند ریاست جمهوری یمن بنشاند، حدود 9 ماه خونریزی به بار آورده است.

از سوی دیگر، افکار عمومی جهان و سازمان‌های حقوق بشری نیز بیش از هر زمان دیگری عربستان را به نقض حقوق بشر متهم می‌کنند. بر اساس گزارش کارشناسان سازمان ملل، عربستان و هم پیمانانش تا دو هفته پیش 119 بار قوانین بشر دوستانه را زیر پا گذاشته‌اند و به همین دلیل کمیته بین‌المللی تحقیق جنایات جنگی در یمن تشکیل شده است. سازمان ملل در گزارش سالانه خود به شورای امنیت اعلام کرد، ائتلاف تحت رهبری عربستان سعودی در حمله به یمن، غیرنظامیان را هدف حملات خود قرار داده به طوری که برخی از این تهاجمات مصداق جنایت ضد بشری است.

در عرصه میدانی نبرد نیز رژیم سعودی هر لحظه مستاصل‌تر شده است. تنها در حمله موشکی اخیر نیروهای یمنی به پایگاه «ماس» در استان «مارب» 104 تن از افراد ائتلاف سعودی کشته شدند.

این خونریزی فقط در میان مردم رنج کشیده یمن یا صفوف متجاوزان به خاک آن کشور رخ نمی‌دهد بلکه جنگ در رگ و پی اقتصادی رژیم سعودی نیز خونریزی به راه انداخته است.

عربستان سعودی در وضعیت ثبات اقتصادی وارد جنگ یمن شد اما با ادامه آن، متحمل خسارات مادی سنگینی شد. صرفنظر از تهدید امنیت سرمایه‌گذاری در عربستان و انتشار اخبار سقوط بورس‌های عربی خلیج فارس در روزهای اولیه شروع جنگ، عملیات نظامی تنها در ماه اول 20 میلیارد دلار هزینه مستقیم برای ریاض به دنبال داشت. در ماه پنجم 65 میلیارد دلار از درآمدهای عربستان را سوزاند و اکنون برخی برآوردها از رقم 200 میلیارد دلار هزینه برای رژیم سعودی حکایت دارد.

کاهش قیمت نفت به این بحران عربستان شدیدا دامن زد به گونه‌ای که ریاض آشکارا از سیاست افزایش تولید نفت خام برای تحت فشار گذاشتن ایران عقب نشینی و برای کاهش 5 درصدی تولید اعلام آمادگی کرد؛ نفتی که تا 18 ماه پیش حدود 115 دلار در هر بشکه قیمت داشت اما به مرز 20 دلار هم رسید.

روزنامه رای الیوم با اشاره به اعلام تمایل عربستان برای همکاری با روسیه ودیگر کشورها با هدف بالا بردن قیمت نفت این امر را اقرار عربستان به اشتباه خود و آمادگی برای عقب نشینی از سیاست‌هایی دانست که موجب زیان 500 میلیارد دلاری به امت‌های عربی و اسلامی شده است.

کار اما، به همین جا ختم نشد. اکنون رژیم عربستان سعودی، بزرگترین تولیدکننده نفت اوپک کسری بودجه بی‌سابقه‌ای را با کاهش 70 درصدی بهای نفت، تجربه می‌کند؛ بحرانی که این رژیم را ناچار به استقراض خارجی برای اولین بار در تاریخ پادشاهی سعودی کرده است.

بنا بر گزارش راشاتودی، ناظران اقتصادی می‌گویند عربستان سعودی در مرحله اول، حدود 5 میلیارد دلار وام خارجی خواهد گرفت.

با همه این مسائل ریاض روز گذشته گفت آماده اعزام نیرو به سوریه است.

در این میان اعلام آمادگی رژیم سعودی برای اعزام نیرو به سوریه به نام جنگ با داعش بیشتر به یک ژست مضحک شبیه است تا برنامه عملیاتی حتی اگر این تصمیم با استقبال آمریکایی ها- البته در ظاهر- همراه شود زیرا آمریکایی‌ها هم به خوبی واقفند که باتلاق یمن برای سعودی‌ها آنقدر عمیق است که ورود ریاض به کارزار سوریه نه دشوار بلکه دور از تصور است؛ وانگهی مسکو در اولین واکنش به این موضع جدید سعودی‌ها از زبان «پاول کراشنینیکوف» رئیس کمیسیون امور قوانین مدنی و کیفری روسیه به صراحت اعلام کرد که لشکرکشی عربستان سعودی به سوریه-بدون اجازه دمشق- ناقض معیارهای قوانین بین‌المللی است و به نوعی اعلان جنگ تلقی می‌شود. قاعدتا کسی که در خانه‌ای شیشه‌ای ساکن باشد به دیگران سنگ نمی‌اندازد.

http://jomhourieslami.net/?newsid=81135

ش.د9405917