هاشمي شطرنج‌بازی بود كه چند حرکت را حدس مي‌زد

(روزنامه شرق ـ 1395/11/02 ـ شماره 2782 ـ صفحه 6)

به گزارش جماران، حجت‌الاسلام سیدحسن خمینی با اشاره به سانحه اخیر در ساختمان پلاسکو و نیز رحلت آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی(ره) و تسلیت این دو ضایعه به بازماندگان، با تأکید بر اینکه آقای هاشمی ازجمله بزرگ‌ترین شخصیت‌های سیاسی چند سده اخیر ایران است، گفت: حجاب معاصرت، ابعاد شخصیتی ایشان را آن‌گونه که باید برای جامعه مشخص نکرده است. بی‌تردید در ٥٠ سال گذشته به جز امام که در فاصله زیادی با دیگران هستند، نمی‌توانیم شخصیتی را به اندازه آقای هاشمی در همه صحنه‌های سیاسی حاضر ببینیم.

یادگار امام گفت: ایشان از سال ٤٢ تقریبا به عنوان «وزیر خارجه امام» بود و در مجموعه مبارزین، از سرآمدان و در زندان محور هر حرکتی بود. در ایران کسی مانند ایشان که در همه عرصه‌های مبارزاتی حضور دارد، تا مرز اعدام پیش می‌رود و با همه گروه‌ها در ارتباط است، کمتر یافت می‌شود. از خواندن حکم دولت موقت این حضور هست و تا حزب جمهوری اسلامی، ریاست مجلس، فرماندهی جنگ و ریاست‌جمهوری ادامه پیدا می‌کند.

او گفت: شاید هیچ کس را مانند ایشان نبینیم که خودش شخصا «گفتمان» انتخابات است و در بعضی انتخابات‌ها از روی حبّ به او و در بعضی از روی بغض نسبت به او، رأی دادند. در همه انتخابات‌هاي ریاست‌جمهوری بعد از انقلاب، هاشمی گفتمان می‌شود؛ یعنی بعد از دو انتخابات اول، در بقیه انتخابات‌ها او یا مستقیما هست یا مثل سال ٨٨ که نام‌شان در آن مناظره کذایی مطرح شد، حضور دارد. من روی این حضور و عدم حضور ارزش‌گذاری نمی‌کنم اما شخصیتی را نمی‌یابید که نه اندیشه او، بلکه خودش گفتمان نزاع‌های سیاسی و انتخاباتی باشد.

سیدحسن خمینی افزود: آقای هاشمی ویژگی‌های ممتازی داشت که در اقران او کمتر یافت می‌شود. از جمله این ویژگی‌ها این است که ایشان بسیار باهوش بود. با بزرگان دیگر که صحبت می‌کنید فرايند به‌نتیجه‌رسیدن طولانی است، ولی من حس می‌کردم مثل شطرنج‌بازی که می‌تواند چند حرکت را حدس بزند، آقای هاشمی با شنیدن موضوع ابعاد مختلف آن را پیش‌بینی می‌کرد.

هاشمی دگم نبود

او، «شجاعت» را ویژگی دوم آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی دانست و گفت: آقای هاشمی شجاعت در تصمیم‌گیری و ایستادن روی تصمیم داشت و اگر شما می‌توانستید در فرايندی با او به نتیجه برسید، بسیار بر آن نتیجه پافشاری می‌کرد؛ درعین‌حال شجاعت بازگشت از خطا داشت؛ دگم نبود. من موارد زیادی دارم که اگر متوجه می‌شد اشتباه کرده است، این شجاعت را داشت که برگردد و در این مسئله ذکاوتی در ایشان بود که می‌توانست اشتباهات گذشته را به پیروزی تبدیل کند و بازگشت‌های خودش را در قالب پیروزی جلوه دهد.

ریاکار نبود

یادگار امام ادامه داد: یکی دیگر از ویژگی‌های درس‌آموز او این است که «ریاکار» نبود. خود ایشان می‌گفت من به این خاطر به امام علاقه‌مند شدم که ریاکار نبود. سال‌هایی که فشار روی ایشان زیاد بود گفتم عید کجا می‌روید؟ گفت کیش؛ هر سال رفتم و امسال هم می‌روم. هیچ وقت در هیچ جلسه‌ای چه دوربین بود و چه نبود نوع وسایل نقلیه را عوض نمی‌کرد و همان‌گونه بود که بود. بسیار مهم است که انسان بتواند این درجه از آرامش و دوری نسبت به ریاکاری را در خودش ایجاد کند. ما ٣٧ سال همسایه دیوار به دیوار بودیم و به هر علت رفت‌وآمد داشتیم؛ ایشان همان وضع زندگی را داشت و هیچ وقت ابایی نداشت که کسی چیزی را که هست بفهمد.

هاشمی مصداقِ ببخش، ولی فراموش نکن بود

او گفت: از ویژگی‌های دیگر ایشان این است که مصداق جمله ماندلا که گفته «ببخش ولی فراموش نکن» بود. در مواجهه سیاسی با افراد اگر لازم بود، گذشته‌ها را ترتیب اثر نمی‌داد، اما فراموش نمی‌کرد. اینکه آدم در گذشته بماند و درونش را از کینه پر کند و نبخشد برای یک انسان عادی خطرناک و برای یک سیاست‌مدار سم مهلک می‌شود، اما فراموش‌کردن باعث می‌شود که انسان اشتباهات را تکرار کند.

سیدحسن خمینی افزود: یک روز در اوج حوادث بعد از ٨٨، یک خطیب در تلویزیون تندترین سخنان را نسبت به شخص ایشان گفته بود. بعدازظهر در جلسه دانشگاه آزاد ایشان را دیدم؛ گفتند آن خطیب را بعد از سخنرانی دیدم؛ گفتم به روی او آوردید؟ گفتند نه. گفتم او چیزی گفت؟ گفتند نه! ایشان ظرفیت روحی بسیار بالایی داشت و من می‌توانم به‌جرئت بگویم این ظرفیت روحی، هاشمی را نسبت به سیاست‌مداران دیگر ممتاز کرده بود که می‌توانست سکوت کند و حرف نزند.

وی با بیان اینکه یکی دیگر از ویژگی‌های ایشان «پرکاری» همراه با استعداد و هوش و شانه زیر بار هر کار دادن بود، تصریح کرد: آقای هاشمی نمی‌توانست بی‌کار باشد. آخرین‌بار ایشان را در روز چهلم آیت‌الله موسوی‌اردبیلی دیدم. ظهر همان روز که به منزلشان رفته بودم، ایشان مجموعه‌ای برای خواندن به من داد که دیدم دو ساعت خواندنش طول می‌کشد؛ اما خودش به‌راحتی این حجم مطالب را می‌خواند. کسانی که در دولت با ایشان بودند بهتر می‌دانند و من در یکی از روزنامه‌ها دیدم درباره خاطرات جنگ نوشته بود که آیت‌الله هاشمی از صبح سخنرانی و بازدیدها را شروع می‌کردند و بعد از ظهر ملاقات داشتند؛ ايشان این پرکاری را تا اواخر عمر داشت.

هاشمی هیچ‌گاه قهر نمی‌کرد

او با تأکید بر اینکه آقای هاشمی هیچ‌گاه قهر نمی‌کرد، افزود: اگر ایشان جایی می‌رفت یا نمی‌رفت، در راستای منفعت و هدف‌گذاری بود. در مسیر زندگی او زیاد می‌بینید اتفاقاتی افتاد که در سخت‌ترین شرایط هیچ جای پایی را از دست نمی‌داد و برای تک‌تک سنگرهایی که احیانا در اختیار داشت می‌جنگید.

سیدحسن خمینی گفت: آقای هاشمی بسیار خوش‌بین به خدا بود و نکته‌ای که من از ایشان درس گرفتم این بود که به فهم مردم اعتماد داشت. در جلسه‌ای با ایشان بودم که تلخ‌ترین جلسه عمر من تا حالا بوده است، چون من احساس کردم شاید ایشان حالش بد شود، با هم به منزل برگشتیم. من به خاطر نگرانی از حال ایشان گفتم در منزل کسی هست؟ گفتند نه، تنها هستم. گفتم می‌خواهید من هم بیایم تا چای بخوریم و صحبت کنیم؟ گفتند نه من خوابم می‌آید؛ خاطراتم را می‌نویسم و می‌خوابم. در مواقع مختلف می‌گفت به فهم مردم اعتماد کنید که آن تشییع باشکوه مافوق انتظار یا رأیی که هاشمی در انتخابات آخر آورد، این را ثابت کرد.

آقای هاشمی شاگرد بسیار خوبی در مکتب امام بود

او با بیان اینکه ما باید درست عمل کنیم و تلاش نکنیم سر مردم کلاه بگذاریم، گفت: در تاریخ ایران کسانی که با صداقت رفتار کردند، اگر اشتباه کردند مردم بخشیدند و اعتماد مردم سلب نشده است. مردم بیش از اینکه ما را به عنوان یک سیاست‌مدار در حل مشکلات ببینند، لازم دارند ما را به عنوان یک انسان صادق بشناسند. آقای هاشمی در این بُعد شاگرد بسیار خوبی در مکتب امام بود؛ خودش را بزک نمی‌کرد، بزک‌کردن ممکن است کوتاه‌مدت جواب دهد؛ اما طولانی‌مدت آن‌هم در این دوران ارتباطات قوی به سرعت از بین می‌رود.

یادگار امام یقین به صحت مسیر را ویژگی دیگر آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی دانست و گفت: شاید همین ایمانی که به خدا، مردم و هدف داشت، یک آرامش روحی برای او آورده بود و آدم غصه‌خوری نبود. من فقط یک مورد دیدم ایشان تقریبا ملتهب است و در بقیه موارد كه به او دشنام بدهند و ندهند بسیار صبور و آرام بود.

استفاده از اینترنت

او ادامه داد: آقای هاشمی از معدود افراد در آن سن‌وسال بود که در شبکه‌های اجتماعی فعالیت داشت. ایشان زود می‌خوابید و زود بیدار می‌شد و با اینکه این‌مقدار با هم صحبت می‌کردیم، یک بار به من نگفت بیدار می‌شوم نماز بخوانم و حتی اشاره هم نکرد. من بعدا از خانواده و بچه‌هایشان شنیدم که ایشان بعد از بیدارشدن، قرآن و نماز می‌خوانده است. من از ایشان پرسیدم چه زمانی از اینترنت استفاده می‌کنید؟ گفت صبح قبل از رفتن به دفتر این کار را انجام می‌دهم. از هرچه درباره او می‌گفتند مطلع بود؛ اما غصه نمی‌خورد و برایش مهم نبود.

به هاشمی می‌گفتند اعتبار خودت را خرج کسی نکن

سیدحسن خمینی گفت: یکی دیگر از امتیازات آقای هاشمی تقدم منافع ملی بر شخصی بود. اولین‌بار از ابوی شنیدم و بعد دیدم همین‌طور است. انتخابات سال ٩٢ که ایشان را ردصلاحیت کردند، البته من حدس زده بودم، دوشنبه‌شب مطلع شدم و روز سه‌شنبه به دفتر ایشان زنگ زدم و ناهار رفتم، دیدم آقای هاشمی از نظر روحی بسیار سرحال بود مثل اینکه به چیزی که می‌خواست رسیده بود.

او تأکید کرد: ایشان واقعا خوشحال بود و گفت نمی‌دانستم این حجم انتظار با این حجم کار را چطور برآورده کنم. در آن زمان غیر از یکی، دو نفر همه به اتفاق به او گفتند این حیثیت به‌وجودآمده را خرج کسی نکن، زیرا در آن‌ زمان هم بر اساس نظرسنجی‌ها کسی حدس نمی‌زد آقای روحانی پیروز شود؛ من نیز در آن مقطع معتقد بودم کسی از کاندیداها‌ نباید کنار رود. ایشان می‌دانست با سرمایه به‌دست‌آمده بعد از انتخابات سال‌های ٨٤ و ٨٨ و این‌همه فشار چه کار کند؛ بنابراين منافع ملی را بر منافع شخصی ترجیح داد و البته خدا هم به ایشان کمک کرد.

هاشمی قدر خودش را می‌دانست

او گفت: یکی دیگر از ویژگی‌های درس‌آموز آقای هاشمی این است که «قدر خودش را می‌شناخت» و خودش را به ارزانی عرضه نمی‌کرد. منیّت‌نداشتن و اینکه آدم قدر خودش را بداند، دو لبه یک قیچی است که خودمان بهتر تشخیص می‌دهیم چه کاری انجام دهیم و چه کاری را نه؛ هاشمی اگر لازم می‌شد با یک بخشدار هم تلفنی صحبت می‌کرد یا سوار ماشین می‌شد و برای پیگیری کاری به منطقه‌ای می‌رفت، اما قدر خودش را می‌دانست و بین این دو امر اعتدال را رعایت می‌کرد.

هاشمی از فحش نمی‌ترسید

سیدحسن خمینی گفت: یکی دیگر از ویژگی‌های ایشان این بود که از دشنام و فحش نمی‌ترسید. سیاست‌مداری که از فحش می‌ترسد، قیمت خودش را به همان اندازه پایین آورده است. اگر بدانند یک نفر داد بزند دست‌وپای من می‌لرزد، راحت‌ترین راه است. آقای هاشمی از این نظر واکسینه شده بود و هرچیزی راجع به او باید می‌گفتند، گفته بودند؛ بعد از پیروزی انقلاب در دهه اول از ضد انقلاب، دهه دوم از چپ و دهه سوم از راست خورده بود و به نوعی واکسینه شده بود و چیزی نمانده بود که بگویند؛ اما هیچ‌گاه خودش را به اندازه دشنام پایین نمی‌آورد.

او با تأکید بر علاقه شدید آیت‌الله هاشمی به امام، گفت: علاقه هاشمی به امام علاقه پسر به پدر و یک علاقه عمیق ولی مجتهدانه بود و امام را به عنوان یک مکتب فکری می‌دید که باید روی اصولش اتکا کرد و برای امروز با آن اندیشه، مسیر و فکر بتوانیم جواب پیدا کنیم.

مشكلات بزرگ آينده

همچنین، در این نشست محمدعلی نجفی، مشاور رئیس‌جمهور، با بیان اینکه در کوتاه‌مدت جای خالی آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی در کشور پر نمی‌شود و فقدان ایشان مشکلی دیگر به مشکلات کشور اضافه کرده است، گفت: آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی نقش تأثیرگذاری در نظام جمهوری اسلامی ایران داشته و به اشکال مختلف، وزنه اعتدال و عقلانیت در جامعه بوده‌اند.

به گزارش ایسنا، او در این نشست، گفت: نمی‌توان انتظار داشت جای خالی آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی با یک فرد در کوتاه‌مدت پر شود؛ چراکه باید مجموعه‌ای از افراد و جامعه مدنی کشور با تمام توان برای پرکردن جای خالی ایشان تلاش کنند و راه‌هایی را براساس اعتدال و عقلانیت برای عبور از مشکلات، پیش‌ روی کشور ارائه دهند.

او با اشاره به اینکه هنوز از اندوه مردم در رابطه با فقدان آیت‌الله هاشمی کاسته نشده بود که با فاجعه آتش‌سوزی ساختمان پلاسکو و جان‌باختن تعدادی از هم‌وطنانمان مواجه شدیم، گفت: حادثه آتش‌سوزی ساختمان پلاسکو زنگ خطری برای توجه مسئولان و حاکمیت کشور به مسئله ایمنی شهرها به‌ویژه شهرهای بزرگ به حساب می‌آید و به‌خصوص درباره تهران که می‌توان از آن به عنوان شهر بی‌دفاع یاد کرد، آتش‌سوزی ساختمان پلاسکو زنگ خطری بود که به صدا در آمد و امیدواریم موجب شود مدیریت شهری توجه بیشتری برای کاهش حجم خسارت جانی و مالی چنین حوادثی تدبیر کند.

نجفی با اشاره به اینکه مردم و نظام جمهوری اسلامی در چند سال آینده با مشکلات بزرگی مواجه خواهند شد و هر‌ کدام از این چالش‌ها، ظرفیت تبدیل‌شدن به بحران را برای اداره کشور دارد، گفت: در سال‌های اخیر هم‌زمانی تراکم چالش‌ها در تاریخ جمهوری اسلامی بی‌سابقه بوده است که از‌جمله می‌توان به چالش‌های اقتصادی و اجتماعی در زمینه کمبود آب، مسائل محیط‌زیستی، کمبود منابع مالی دولت، ورشکستگی صندوق‌های بازنشستگی، مشکلات بانک‌ها و... اشاره کرد.

مشاور رئیس‌جمهور به اهمیت موضوع اختلاف طبقاتی و ضرورت کاستن از نابرابری‌های اقتصادی اشاره کرد و گفت: از دیگر چالش‌های امروز جامعه، فساد اقتصادی، اعتیاد، حاشیه‌نشینی، زنان سرپرست خانوار و ... است؛ همچنین در آینده نیز با مشکلاتی روبه‌رو خواهیم بود که چالش‌هایی را پیش روی اداره کشور قرار می‌دهد.

نجفی گفت: برای رسیدن به راه‌حل مشکلات و اجرای آنها در جهت نجات جامعه و عبور از تنگناها، باید عزم و اراده ملی و اجماع ارکان مختلف کشور را داشته باشیم؛ اما متأسفانه یکی از مشکلات امروز، اجماع نظر درباره مسائل کشور است.

در سال‌های آینده چاره‌ای جز اتخاذ تصمیم‌های بزرگ نداریم

محمدعلی نجفی گفت: در سال‌های آینده چاره‌ای جز اتخاذ تصمیم‌های بزرگ و دردناک برای کشور نداریم و برای رسیدن به این تصمیم‌های مهم و اجرای آنها، به درک و تفاهمی در چارچوب گفت‌وگوی ملی و اجماع نظرات نیازمندیم.

مشاور رئیس‌جمهور با اشاره به اهمیت انتخابات پیش‌رو به عنوان یکی از مهم‌ترین انتخابات‌هاي جمهوری اسلامی ایران، گفت: با‌وجود نیاز به اجماع عمومی، شاهدیم کسانی هستند که به ایجاد تنش و التهاب در جامعه اقدام می‌کنند و هجمه‌های بزرگی را علیه دولت و شخص رئیس‌جمهور مطرح می‌کنند؛ اما با همه این اوصاف، دولت به تلاش خود برای رفع مشکلات ادامه می‌دهد؛ گرچه هنوز نتایج مربوط به آن به چشم نمی‌آید؛ چون بذری که زیر خاک کاشته‌ایم، در حال رشد است؛ اما رشد آن در زیر خاک به چشم نمی‌آید.

او درباره انتخابات آینده ریاست‌جمهوری و حضور روحانی به عنوان کاندیدا در این انتخابات، گفت: ایشان علاقه دارند کارهای ناتمام خود را در چهار سال آینده پیگیری کنند و به نتیجه برسانند؛ اما تصمیم‌گیری درباره انتخابات آینده و حضور ایشان در فهرست کاندیدای اصلاح‌طلبان، به تحولات چهار ماه آینده بستگی دارد.

مردم اشتباه ٨٤ را تکرار کنند فرصت جبرانی ندارند

نجفی گفت: در انتخابات آینده تصمیم بسیار مهم و حساسی را باید اتخاذ کنیم و اگر مردم اشتباه بزرگ دیگری از نوع اشتباه سال ٨٤ انجام دهند، فکر نمی‌کنم فرصت جبرانی برای آن باقی بماند. به گزارش ایرنا، محمدرضا ظفرقندی هم در این مراسم با اشاره به حضور مردم در مراسم تشییع هاشمی، گفت: قبل از اینکه فرصت‌ها از بین برود، آنها که باید بشنوند، باید متوجه پیام‌های روشن مردم باشند.

http://www.sharghdaily.ir/News/112991

ش.د9503675