نگاهی به هزینه‌های نظامی جهان در سال 2015

(روزنامه مردم‌سالاري ـ 1395/11/10 ـ شماره 4242 ـ صفحه 9)

اطلاعات و داده‌های اصلی هزینه‌های نظامی جهان در سایت www.sipri.org/database/milex/ موجود است.این آمار در 5 آوریل 2016 به روز شده و شامل اطلاعات جدیدی در مورد هزینه‌های نظامی جهان در سال 2015 است.

بر‌اساس داده‌های این سایت هزینه‌های نظامی در آمریکای شمالی و اروپای غربی دوباره بسیار محسوس شده ولی به صورت آهسته پیش می‌رود.این هزینه‌ها در آفریقا کاهش یافته است البته پس از آنکه به مدت 11 سال همواره روند ثابتی داشته،دوباره بیشتر شده است.در مقایسه با دیگر نقاط جهان این روند در اروپای غربی و مرکزی افزایش داشته است.مخارج مورد بحث بر اساس داده‌های این منبع به طور قابل توجهی در کشورهای آسیایی و اقیانوسیه و دیگر کشورهایی که در منطقه خاورمیانه قرار دارند، بیشتر شده است.

کاهش قیمت نفت در اواخر 2014 باعث کاهش سریع مخارج نظامی در برخی کشورهایی شد که به شدت به درآمدهای نفتی متکی بودند.برخی از این کشورها عبارتند از:آنگولا، چاد، اکوادور، قزاقستان، عمان، سودان جنوبی و ونزوئلا.هرچند که کشورهای نفتی یا وابسته به درآمد نفت،هزینه‌های نظامی شان را افزایش دادند از جمله الجزایر،آذربایجان،روسیه و عربستان سعودی.اگر چه دو مورد آخر در سال 2016 روندی کاهشی داشتند.

15 کشور در صدر جدول

15کشوری که در سال 2014 در صدر جدول هزینه‌های نظامی جهان قرار داشتند تغییر چندانی در مورد آنها در سال 2015 مشاهده نشد.اگر چه برخی تغییرات کوچک نیز بودند.آمریکا که دارای 596 میلیارد دلار مخارج نظامی در جهان در سال2014 بود، در صدر جدول باقی ماند.دومین کشور چین بود که مقام دوم خود را همچنان حفظ کرد.با این وجود هزینه‌های نظامی آمریکا در سال 2015 کاهش داشت و روند کاهش سالیانه آن در سال 2011 (در حدود 2/4درصد)بود.پروژهای نظامی این کشور نشان می‌دهد که ایالات متحده همچنان در سال 2016 مقام اول این جدول را بخود اختصاص خواهد داد.از آن جایی که ایالات متحده آمریکا تا سال 2010 در صدر جدول بود، مخارج نظامی این کشور کاهش 21درصد دارد.البته بدون در نظر گرفتن هزینه‌های نظامی این کشور در عراق و افغانستان و بودجه انقباضی که در سال 2011 داشت.بودجه انقباضی باعث کاهش بودجه بخشهای اجرایی مختلف فدرال شد اما این کاهش در بودجه کوتاه مدت 2014 و 2015 بهبود یافت و هزینه‌های نظامی اندکی بهبود یافت.علی‌رغم کاهش بودجه نظامی آمریکا در 5 سال گذشته،این کشور همچنان در صدر جدول این فهرست باقی ماند(با 36درصدکل بودجه نظامی جهان)چین با رشد 7/4درصد در سال 2015 در مقام دومقرار گرفت.

عربستان سعودی در این جدول مقام سوم را از دست روسیه خارج ساخت.روسیه هم به علت کاهش ارزش روبل صاحب مقام چهارم در سال 2015 شد.علی‌رغم افزایش هزینه‌های نظامی جهان، مخارج نظامی عربستان با وجود جنگ در یمن افزایش نسبتا کمی داشت(در حدود 7/5درصد)که البته آن هم به دلیل کاهش قیمت نفت بود.با سقوط قیمت نفت متوسط افزایش هزینه‌های نظامی روسیه در حدود 7/5درصد در سال 2015 بود به طوریکه هزینه‌های نظامی این کشور بطور قابل ملاحظه ای کاهش داشت.علاوه بر آن بودجه انقباضی بسته شده روسیه در سال 2016 نشان از کاهش هزینه‌های نظامی است.با وجود این، کشورهای عربستان و روسیه بعد از سال 1990 بالاترین سطوح افزایش هزینه‌های نظامی را نسبت به GDP ثبت کردند.(31/7درصد عربستان و 5/4 درصدروسیه)

کاهش ارزش یورو عامل عمده ای در صعود امارات متحده عربی به مقام پنجم بود.البته بالاتر از فرانسه که در مقام هفتم قرار داشت و بالاتر از آلمان سبقت گرفته و در مقام هشتم قرار گرفت.در میان این15 کشور در سال 2015 کشور استرالیا بالاترین رشد را داشت(7/8درصد)در حالی که بیشترین کاهش به کشور ایتالیا تعلق یافت(9/9درصد)تنزل یافتن معتدل شامل حال کشورهای فرانسه، برزیل و اسرائیل بود و کمترین افزایش برای آلمان و کره جنوبی بود.

آسیا و اقیانوسیه

هزینه نظامی در آسیا و اقیانوسیه در سال 2015 به رقم 436 میلیارد دلار رسید.این رقم 5/4درصددر سال 2015 رشد داشت و بین سالهای 2006-2015 رشدی معادل64درصد را دارد.چین در این بازه زمانی به اولین کشور دارای مخارج نظامی جهان رسید و تخمین زده می‌شود که هزینه‌های نظامی این کشور به 215 میلیارد دلار برسد که در این صورت 49درصدکل مخارج نظامی در آیا را به خود اختصاص خواهد داد.این هزینه‌ها بسیار بیشتر از هزینه‌های نظامی هند در چهار سال گذشته بوده که مقام دوم هزینه‌های نظامی آسیا را داشت.

همه کشورهای آسیایی در طول سالهای 2006-2015 هزینه‌های نظامی شان را افزایش دادند.هرچند سطح رشد آنها بسیار متفاوت و متنوع بود. افغانستان، نیوزلند و سنگاپور به ترتیب دارای رشد 9درصد بودند.در مقابل اندونزی و چین که رشدی بین 133-150درصد داشتند.تنها کشور فیجی در اقیانوسیه بود که کاهشی در حدود (23- درصد )را در بین سالهای 2006-2015 داشت.مخارج نظامی ژاپن هم در این بازه زمانی (0/5درصد) کاهش داشت.تنش‌های زیاد در دریای جنوبی چین باعث شد که هزینه‌های نظامی چین در مقایسه با اندونزی(16درصد) فیلیپین( 25درصد )و ویتنام (7/6درصد) افزایش یابد.ژاپن نیز بعد از چندین سال کاهش شروع به افزایش مخارج نظامی خود کرده است که همگی اینها نتیجه افزایش شمار تهدیدها از سوی چین و کره شمالی بود.مخارج نظامی هند در سال 2015 در حدود 51/31 میلیارد دلار بود.افزایشی در حدود (0/40درصد).برنامه‌های نظامی هند برای افزایش هزینه‌های نظامی در سال 2016 در حدود 8درصدبود.مخارج نظامی افغانستان نیز با کاهش 19درصد به 199 میلیون دلار در سال 2015 رسید.هر چند هزینه‌های نظامی افغانستان بصورت کمکهای حمایتی از کشورهای دیگر هبه می‌شود که این کمکها سالانه در حدود 5/35 میلیارد دلار در سال 2015 بوده است.

اروپا

هزینه‌های نظامی اروپا در سال 2015 با افزایش 1/7درصد به 328میلیارد دلار رسید که نسبت به سال 2006 در حدود 5/4درصد رشد داشت.هزینه‌های نظامی اروپای غربی و مرکزی در حدود 253 بود که نسبت به سال 2014 حدودا 0/2درصد و نسبت به سال 2006 در حدود 8/5درصد کاهش داشت.این هزینه‌ها در اروپای شرقی 74/4بود که نسبت به سال 2014 در حدود 7/5درصد و نسبت به سال 2006 در حدود 90درصد رشد داشت.

اینها علائمی بودند که در سال 2015 که ریاضت کشی اعمال شده بر بودجه‌های نظامی اروپای غربی و مرکزی را پایان یافته نشان می‌داد.در حالیکه مخارج هزینه‌های در اروپای شرقی افزایش بود(1/3درصددر سال 2015).برای اولین بار از سال 2009 به این طرف تعداد کشورهایی که هزینه‌های نظامی شان را افزایش داده بودند بیشتر از کشورهایی بود که این مخارج را کاهش داده بودند.سه کشور دارای بالاترین هزینه‌های نظامی در اروپا اوکراین، فرانسه و آلمان بطور برجسته ای نسبت به سالهای قبل رشد قابل توجهی داشتند.

مخارج هزینه‌های نظامی در اروپا به مدت دو سال پی در پی 13درصدبود که بیشتر این کشورها هزینه‌های نظامی شان را افزایش دادند.کل هزینه‌های اروپا در سال 2015 اندکی بیش از این مخارج در سال 2007 بود.رشد این هزینه‌ها بیش از همه به علت همرزبودن این کشورها با کشورهای اوکراین و روسیه بود که با یکدیگر درگیر جنگ بودند.لهستان با افزایش 22درصدمخارج نظامی اش را به 10/5 افزایش داد.این کشور در 10 سال گذشته در حدود 40 به برنامه‌های نوسازی نظامی اش اختصاص داده بود که این مخارج 2/2درصد از GDP این کشور در سال 2015 بود.رومانی با افزایش 11درصد بودجه نظامی اش را به 2/5رساند و اعلام کرد که هدفش از این افزایش، اختصاص 1/4درصد از آن را به سازمان ناتو در سال 2016 و 2درصد را هم در سال 2017 به آن اختصاص خواهد داد.بخش ابتدایی بودجه نظامی رومانی نشان می‌داد که این رشد در آینده به 53 درصد خواهد رسید.ضمنا مخارج اسلوواکی 17درصدافزایش داشت و کشورهای حوزه بالتیک (استونی،لتونی و لیتوانی)6/6درصد و به طور میانگین بین 33-14درصد رشد داشتند.به این ترتیب روی هم رفته مخارج نظامی کشورهای عضو ناتو(شامل ترکیه)در حدود 250 بود که 0/30درصد نسبت به 2014 کاهش نشان می‌داد.

بودجه نظامی روسیه در اروپای شرقی در سال 2015 در حدود 66/4 بود.7/5درصدبیشتر از سال 2014 و 91درصد بیشتر در مقایسه با سال 2006.بحران‌های ناشی از کاهش قیمت نفت و گاز همراه با تحریم‌های اقتصادی به طور مهیجی درآمدهای این کشور را کاهش داد و حکومت مجبور به کاهش بودجه نظامی خود در همه بخشها در سال 2015 شد.در واقع بودجه نظامی روسیه 3درصد پایین تر بود در سال 2015 نسبت به سالهای قبل.

هزینه‌های نظامی اوکراین در سال 2015 در حدود 3/6 بود که نسبت به سال 2014،افزایش داشت.با ادامه جنگ در شرق اوکراین بودجه نظامی این کشور چندین بار افزایش یافت.به طوری که این هزینه‌ها نسبت به سال 2006 در حدود 61درصد افزایش داشت.این افزایش از سال 2013 به این طرف 34 درصدبود.

در قفقاز جنوبی هزینه‌های نظامی آذربایجان در سال 2015 حدودا 3 بود که نسبت به سال 2006 در حدود 165درصد افزایش داشت.علیرغم کاهش قیمت نفت،هزینه‌های نظامی آذربایجان در سال 2015 نسبت به سال 2014 در حدود 8درصد افزایش داشت و این به خاطر مقابله با ارمنستان و بحران قره‌باغ بود.هزینه‌های نظامی ارمنستان نیز در سال 2015 447 میلیون دلار بود و اساسا در مقایسه با آذری‌ها بسیار پایین است اما افزایشی در حدود 7/7درصد نسبت به سال 2014 و 71درصددر مقایسه با سال 2006 است.

خاورمیانه

مرکز جستجوی بین‌المللی برای صلح در استکهلم(SIPRI) تخمین‌هایش را در مورد کشورهای خاورمیانه منتشر نکرده است و اطلاعات برخی از این کشورها در دسترس نیستند.از جمله این کشورها می‌توان به کویت، قطر، سوریه،امارات و یمن اشاره کرد.گردآوری و تخمین (SIPRI) تنها زمانی انجام می‌شود که جسته و گریخته اطلاعاتی در این زمینه موجود باشد.هر چند این مدل تخمین زدن ممکن است باعث تولید ارقام بسیار بزرگ و اشتباهی شود.مخصوصا برای کشورهایی که اطلاعات درباره آنها در دسترس نبوده باشد، بعلاوه ممکن است باعث اشتباه در رده‌بندی بودجه نظامی این کشورها برای تعیین جایگاهشان شود.

برای کشورهای خاورمیانه ای که اطلاعاتشان در دسترس هستند در سال 2015 افزایشی در حدود 4/1 درصد را نشان می‌دهد.

عربستان سعودی در این منطقه دارای بالاترین مخارج نظامی است.این کشور با 87/2 میلیارد دلار در سال 2015 در بین کشورهای آسیایی در مقام اول بود.این هزینه‌ها در بین سالهای 2006-2015 دو برابر شده است،هر چند آمار منتشر شده زیاد قابل اطمینان نیستند.در گزارشی که منتشرشده است بودجه نظامی عربستان 17درصد نسبت به سال 2015 رشد داشته است و علاوه بر آن 5/3 میلیارد دلار فقط برای جنگ در یمن به هزینه‌های نظامی این کشور افزوده شده است.کاهش قیمت نفت باعث کاهش هزینه‌های نظامی این کشور در سال 2016 شد.اگر چه تهیه بودجه حمایتی برای مصارف نظامی دارای انعطاف بیشتری است و ممکن است در آینده این بودجه زیادتر شود.

بالاترین افزایش در این منطقه از جهان بین سالهای 2006-2015 بوسیله عراق اتفاق افتاده است.این کشور بعد از تهاجم آمریکا به این کشور و پس گرفتن مسوولیت اداره کشور، به بازسازی نیروهای نظامی خود پرداخته و هم اکنون نیز در حال نبرد با دولت اسلامی(داعش)است.مخارج نظامی این کشور 13/1میلیارد دلار بود که نسبت به سال 2015،حدودا 35درصد و در مقایسه با سال 2006، 536درصدرشد داشته است.

مخارج نظامی ایران بین سالهای 2006-2015 در حدود 30درصد کاهش داشته است.در سال 2015 این هزینه‌ها 10/3میلیارد دلار بوده است.بیشترین کاهش در سال 2012-2013 اتفاق افتاد.زمانی که اتحادیه اروپا یکسری تحریمهای اقتصادی و مالی بر علیه این کشور در ژانویه 2012 تحمیل کرد.با برچیده شدن تحریم‌ها در سال 2016 گمان می‌رود همراه با رشد اقتصادی ایران، مخارج نظامی اش نیز بیشتر شود.

مخارج نظامی در آمریکای لاتین و دریای کارائیب با سقوط 2/9درصد در سال 2015 به حدود 67/0میلیارد دلاررسید.اگر چه این رقم 33درصدرشد بیشتر از سال 2006 بود.در آمریکای جنوبی مخارج نظامی 57/6 میلیارد دلار بود که نسبت به سال 2014 حدودا 4درصد کم شد ولی نسبت به سال 2006، 27درصد بیشتر یود.در آمریکای مرکزی و حوزه دریای کارائیب تمام هزینه‌های نظامی 9/5 میلیارد دلار بود که نسبت به سال 2014،حدودا 3/7درصد و در مقایسه با سال 2006، 84درصد رشد داشت.

کاهش بودجه نظامی در آمریکای لاتین نتیجه کاهش 64درصد بودجه نظامی ونزوئلا بود.این کاهش نتیجه وجود بحران‌های متعدد اقتصادی و مهمتر از همه نتیجه کاهش قیمت نفت است.GDP واقعی این کشور در سال 2015، حدودا 10درصد کاهش داشت که این امر با توجه به کاهش درآمد حکومت به 63درصد رسید.هر چند تورم در سال 2015 در این کشور 159درصد بود که حجم طیادتری از بودجه این کشور را می بلعید. بنابراین کاربرد این آمار درباره ونزوئلا می‌تواند همراه با احتیاط باشد.

اکوادور- کشوری که در بین این کشورها دارای بودجه نظامی بیشتری به علت درآمدهای نفت بود - در سال 2015، کاهش 11درصد را تجربه کرد.برزیل نیز به دلیل بحرانهای اقتصادی کاهشی 22درصد داشت.هر چند تعدادی از کشورهای آمریکای جنوبی به دلیل داشتن اقتصاد قدرتمند و اهمیت هزینه‌های نظامی، این مخارج را در سطح بالا حفظ کردند.این کشورها عبارتند از:کلمبیا،گویان،پاراگوئه، پرو و اروگوئه.

در آمریکای مرکزی روند بودجه‌های نظامی به دلیل سطح بالای خشونت و جنایات سازمان یافته زیادتر شده و نیروهای نظامی درگیر کارتلهای مواد مخدر و داروهای روان گردان شده اند.رشد هزینه‌های نظامی مکزیک در سال 2015 همچنان دادمه داشت(3/6درصد) و به حدود 7/7 میلیارد دلار رسید که 29درصد نسبت به سال 2006 بیشتر است.هزینه‌های نظامی هندوراس - که نرخ قتل و آدمکشی این کشور را در مقام دوم این جنایتها قرار داده است - رشدی 186درصد را بین سالهای 2006-2015 نشان می‌دهد که بالاترین رشد هزینه‌ها در بین این کشورهاست.بودجه نظامی هندوراس بیشتر درامنیت داخلی این کشور، تهیه و تدارک فعالیتهای سنتی پلیس و سرویس‌های جاسوسی هزینه می‌شود.

آفریقا

مخارج نظامی در آفریقا کاهشی 5/3درصد در سال 2015 داشت.این رقم حدودا به 37 میلیارد دلار رسید.این روند به طور مداوم 11 سال است که ادامه دارد.کل هزینه‌ها در سال 2015، 68درصد بیشتر از سال 2006 است.این هزینه‌ها در شمال آفریقا 17/9 میلیارد دلار شد که ½درصد بیشتر از سال 2014 و 148درصد بیشتر از سال 2006 است.در حالیکه این مخارج در کشورهای زیر صحرا 19/1میلیارد دلار بود که 11درصد بیشتر از 2014 و 30درصدبیشتر از سال 2006 است.تسلط کشورهای زیر صحرا بوسیله کاهش 62درصد درآمدهای نفتی آنگولا همراه شد که این رقم حتی به 70درصددرآمدهای حکومت می‌رسد.دیگر کشورهای وابسته به اقتصاد نفتی در آفریقا تمایل به کاهش این هزینه‌ها دارند.در شمال آفریقا بودجه نظامی الجزایر همچنان رشد صعودی داشت(5/2درصد در سال 2015)که در نهایت به 10/4 میلیارد دلار رسید.بودجه نظامی چاد هم در بین سالهای 2006-2015 رو به کاهش بوده است.درآمدهای نفتی و رشد هزینه‌های نظامی این کشور در جنگ داخلی سالهای 2005-2009 مصرف شد و به هدر رفت.هر چند در پایان جنگ و کاهش قیمت جهانی نفت باعث کاهش 66درصد بودجه نظامی چاد در بین سالهای 2013-2015 شد.هزینه‌های نظامی نیجریه هم در بین سالهای 2014-2015 کاهشی 2/5درصد را تجربه کرد، علیرغم اینکه با بوکوحرام در حال جنگ بود.هرچند در اواخر سال 2015 هیئت حاکمه گزارشی از اختلاس در ارتش را مطرح کرد و لایحه ای را تهیه کرد که بر اساس آن حکومت باید در بودجه اضافی درخواست شده مداخله کند و یا اقلا در بودجه 6/6 میلیارد دلاری ارتش در طی سالهای 2007-2015 سرکشی کند.اگر این ادعا دقیق باشد می‌توان گفت که مخارج نظامی نیجریه حداقل 30درصد بیشتر از این آمار بوده است.

منازعات و درگیریها ضربات مهمی بر مخارج نظامی کشور مالی وارد کرده است.به طوری که افزایش هزینه‌ها در سالهای 2014-2015 در حدود 66درصد بوده و 185درصد بین سالهای 2006-2015 رشد داشته است.کنیا هم که درگیر منازعه با سومالی شده از سال 2011 به این طرف،مخارج نظامی‌اش بین سالهای 2014-2015 در حدود 22درصد رشد داشته است و این نسبت بین سالهای 2006-2015 نیز در حدود47 درصد بوده است.

http://mardomsalari.com/4242/page/9/6961

ش.د9503682