تبار سازمانی برای جوانان

جوانان به‌عنوان مهم‌ترین ذخایر سرمایه اجتماعی و انسانی، نقش بسیار مهمی در ایجاد توسعه پایدار در کشور دارند و از آنجا که بخش عظیمی از جمعیت کشور را جوانان تشکیل می‌دهند، همواره یکی از دغدغه‌های اصلی مسئولان کشور، برنامه‌ریزی به منظور حل مسائل و مشکلات مبتلابه و ارتقای توانمندی‌های آنها در حوزه‌های مختلف فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی بوده است. مسائل و چالش‌های نسل جوان کشور (دامنه سنی ١٥ تا ٢٩ سال) و بالاخص مسائل فرهنگی مربوط به این نسل و نبود نهاد متولی امور جوانان منجر به ارائه طرح تأسیس سازمان جوانان از سوی شورای فرهنگ عمومی کشور شد.

این شورا در سال ١٣٧٠ پیشنهاد تأسیس سازمان جوانان را به منظور رسیدگی به مسائل پیش‌روی نسل جوان کشور تصویب و آن را برای تصویب نهایی به شورای عالی انقلاب فرهنگی ارائه کرد. متعاقبا، پیشنهاد مذکور در دستور جلسه ٢٧٨ شورای عالی انقلاب فرهنگی مورخ ١/٢/١٣٧١ قرار گرفت و پس از بحث و بررسی اعضای شورا در نهایت با تأسیس شورای عالی جوانان به‌عنوان ساختاری متناسب با شرایط و نیازهای مربوط به امور جوانان کشور موافقت و اولین جلسه شورای عالی جوانان در سال ١٣٧١ به ریاست مرحوم آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی، رئیس‌جمهور وقت، تشکیل شد.

مروری بر روند تغییرات مدیریت امور جوانان نشان می‌دهد هم‌زمان با تغییرات ساختار سازمانی، نهاد متولی امور جوانان از شورای عالی جوانان به ستاد ملی ساماندهی امور جوانان و ستادهای استانی و شهرستانی امور جوانان به منظور ایجاد هماهنگی و برنامه‌ریزی و نظارت بر فعالیت‌های مرتبط با امور جوانان تسری یافت.

شورای عالی جوانان با ریاست رئیس‌جمهور و عضویت بیش از ١٨ دستگاه در سطح وزیر یا رئیس دستگاه، ستاد ملی ساماندهی امور جوانان به ریاست وزیر ورزش و جوانان و عضویت ٢٥ دستگاه، سازمان و نهاد در سطح معاون، ستاد ساماندهی امور جوانان استان‌ها به ریاست استانداران و ستاد ساماندهی امور جوانان به ریاست فرمانداران و عضویت مدیران دستگاه‌های مرتبط استانی و شهرستانی، وظیفه هماهنگی ، سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی در امور جوانان را عهده‌دار هستند و طبعا دبیرخانه آنها مستقر در وزارت ورزش و جوانان در سطح ملی و اداره کل ورزش و جوانان استان‌ها و شهرستان‌ها در سطوح استانی و شهرستانی مقدمات برگزاری ستادها و پیگیری و نظارت بر مصوبات آنها را عهده‌دار هستند.

شورای عالی جوانان و ستاد ساماندهی امور جوانان در سطح ملی، استانی و شهرستانی که به موجب مصوبات مراجعی مانند شورای عالی انقلاب فرهنگی، قوانین برنامه (ماده ١٥٧ قانون برنامه سوم، ماده ١١٢ قانون برنامه چهارم و ماده ٤١ قانون برنامه پنجم) و هیئت وزیران تشکیل شده‌اند و به‌عنوان مرجعی قانونی مکلف به تصویب سیاست‌ها و برنامه‌های مرتبط با امور جوانان، اعمال هماهنگی‌های فرابخشی بین دستگاه‌های اجرائی مرتبط با امور جوانان و همچنین نظارت بر عملکرد دستگاه‌های عضو شورا و ستادهای ساماندهی در حوزه جوانان هستند.

شورا در سال‌های فعالیت خود می‌توانست تأثیر بسزایی در بهینه‌سازی وظایف دستگاه‌های اجرائی مرتبط با امور جوانان در قبال جوانان و افزایش مشارکت دستگاه‌ها برای بهبود وضعیت جوانان با هدف مدیریت یکپارچه، تقسیم کار بین‌دستگاهی و حذف موازی‌کاری در حوزه جوانان داشته باشد که باید به صورت کاراتر عمل کند و در این صورت می‌تواند زمینه‌ساز ایجاد هماهنگی و هم‌افزایی فعالیت‌های مرتبط با حوزه جوانان در دستگاه‌های مختلف شود. جدول زیر مروری است بر تاریخچه مدیریت امور جوانان.

در این راستا، ستاد ملی ساماندهی امور جوانان به منظور اجرای یکپارچه و هماهنگ برنامه ساماندهی امور جوانان با عضویت دستگاه‌های اجرائی مرتبط با امور جوانان تشکیل و اولین جلسه آن در تاریخ ٢٢/١/٨٤ برگزار شد. از این رو، این ستاد برای تصویب سیاست‌ها و برنامه‌های حوزه جوانان، هم‌افزایی فعالیت‌های دستگاه‌های مرتبط با امور جوانان برای اجرای سیاست‌ها و برنامه‌های مصوب این حوزه و نظارت بر روند اجرای دقیق این سیاست‌ها و برنامه‌ها از سوی دستگاه‌های عضو تشکیل شد و از سال ١٣٨٤ تاکنون جلسات آن به طور مستمر برگزار می‌شود. همچنین ستادهای استانی ساماندهی امور جوانان براساس مصوبه جلسه ٢٨ شورای عالی جوانان مورخ ٦/٢/٨٦ در استان‌های سراسر کشور تشکیل شد و در سال ١٣٩١ پس از تأسیس وزارت ورزش و جوانان بنا بر ضرورت ستاد ساماندهی امور جوانان در شهرستان‌ها به ریاست فرمانداران به تصویب رسید که گزارش عملکرد آن از سال ١٣٩٢ تا شش‌ماهه اول سال ٩٥ به این شرح است.

ستاد ساماندهی امور جوانان مهم‌ترین بستر قانونی برای پیگیری سازمان‌یافته امور جوانان است؛ هرچند به دلیل نوپابودن ستاد، وظایف آن برای دستگاه‌ها مخصوصا در شهرستان‌ها و استان‌ها تا حدودی ناشناخته است، اما با بررسی و آسیب‌شناسی‌های دقیق و اقدامات صورت‌گرفته از سال ٩٤ شاهد ارتقای کمی و کیفی آنها بوده‌ایم.

افزایش مشارکت دستگاه‌ها در ستاد ملی و همچنین ستادهای استانی و تا حدودی ستادهای شهرستانی همگام با افزایش کیفیت و تنوع مباحث و سطح مصوبات که مبتنی بر قوانین و مقررات، سیاست‌ها، برنامه‌ها و مسائل اصلی جوانان، کاملا محسوس بوده است. اما همچنان با وضع مطلوب یعنی ایجاد هماهنگی و هم‌گرایی بین فعالیت‌های دستگاه‌ها فاصله زیادی وجود دارد.

درهمین‌راستا، تدوین شاخص‌های ارزیابی عملکرد ستاد استانی و شهرستانی، تدوین کلیه فرایندهای ستاد‌های ساماندهی امور جوانان و آیین‌نامه‌ها و مقررات مربوطه در جهت ارتقای فعالیت دبیرخانه ستادهای استانی و شهرستانی در قالب کتاب کاربردی مفیدی تهیه و برای تمامی شهرستان‌های کشور ارسال شده است.

رویکرد برنامه‌محور، ایجاد حساسیت در بین دستگاه‌های عضو ستاد، تدوین گزارش عملکرد دوره‌ای از وضعیت فعالیت ستادها، دبیرخانه‌های استانی و شهرستانی و دستگاه‌های عضو ستاد در امور جوانان، استاندارد‌سازی فعالیت‌ها و فرایندهای ستادها و گزارش‌‌گیری مبتنی بر شاخص‌های ارزیابی مناسب، تدوین دستورالعمل برای کمیسیون‌های تخصصی ذیل ستاد ملی ساماندهی امور جوانان و تصویب آن در شهریور ٩٤ و فعال‌سازی این کمیسیون‌ها به منظور ارتقای کیفی مباحث ستاد ملی، دعوت از استانداران محترم برای ارائه گزارش عملکرد استان در حوزه جوانان، تأکید بر حضور و عضویت سه جوان منتخب عضو سمن‌های جوانان در ستادهای ملی، استانی و شهرستانی، ساماندهی امور جوانان براساس آیین‌نامه مربوطه، ارائه گزارش عملکرد دستگاه‌های عضو ستاد، طراحی سامانه برای آرشیو الکترونیکی مستندات دبیرخانه شورای عالی جوانان و ستاد ملی، استانی و شهرستانی ساماندهی امور جوانان (که از اقدامات بدیع در نوع خود هستند و به‌زودی به بهره‌برداری خواهند رسید)، شناسایی و بررسی شاخص‌های بین‌المللی توسعه جوانان و برنامه‌ریزی در جهت ارتقای سطح شاخص‌ها، تجمیع آمار و داده‌های موردنیاز در حوزه جوانان و به‌روزرسانی پایگاه داده جوانان و تدوین گزارش‌های موردنیاز استان‌ها و... از جمله اقداماتی است که برای بهبود مستمر عملکرد ستاد ساماندهی امور جوانان انجام شده است.

کنگره ملی مدیریت امور جوانان

در همین راستا و در جهت هماهنگی بین دستگاه‌های اجرائی، هماهنگی و هم‌افزایی بین فعالیت‌های دستگاه‌های مرتبط با امور جوانان، برگزاری جلسه مشترک ستاد ساماندهی امور جوانان استان‌ها و ستاد ملی ساماندهی امور جوانان در قالب کنگره ملی مدیریت امور جوانان امری ضروری است. نگاهی اجمالی و آسیب‌شناسانه به سیاست‌گذاری‌ها و مدیریت جوانان و مطالب پیش‌گفته و چالش‌های موجود در این زمینه می‌طلبد که نظام مدیریت جوانان به گفت‌وگویی ملی تبدیل شود.

ازاین‌رو، برای تبیین و اعلام مجدد سیاست‌ها، ساختار و اهداف برنامه‌ریزی‌شده و نیز تأکید بر لزوم هماهنگی‌های راهبردی و عملیاتی در حوزه جوانان می‌توان رویکرد اصلی کنگره ملی مدیریت امور جوانان را به این شرح عنوان کرد:

- ایجاد نگرش مثبت‌اندیشی نسبت به جوانان در دستگاه‌ها

- هماهنگی بین دستگاه‌های مختلف

- تنظیم رویکردی یکپارچه برای سیاست‌گذاری در حوزه مدیریت امور جوانان

بنابراین مدیران دستگاه‌ها، کارشناسان، صاحب‌نظران و منتخبان جوانان از همه استان‌ها به‌عنوان اعضای ستاد ساماندهی امور جوانان گرد هم می‌آیند تا با مرور برنامه‌ها و سیاست‌های حوزه جوانان، نگاه امیدبخش و مدبرانه برای ایجاد هم‌گرایی بین فعالیت‌های آنان ایجاد شود.

این کنگره به محورها و موضوعات مشارکت اجتماعی جوانان، فرهنگ، هنر و گردشگری، توانمندسازی و ارتقای مهارت‌های جوانان، اشتغال جوانان و اقتصاد مقاومتی، سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی امور جوانان، فضای مجازی و رسانه، آسیب‌های اجتماعی جوانان، ازدواج و تحکیم خانواده، سلامت و بهداشت جوانان و ورزش و اوقات فراغت جوانان خواهد پرداخت. بنابراین کمیسیون‌های تخصصی با حضور نمایندگان دستگاه‌های مختلف و کارشناسان و صاحب‌نظران به بررسی و تدوین مهم‌ترین چالش‌ها و راهکارهای مرتبط با محورهای یادشده پرداخته و درباره نتایج آن در پنل‌های تخصصی کنگره بحث و بررسی مجدد می‌شود.

امید است مباحث مطرح‌شده و مصوبات کنگره به‌عنوان اقدامات راهبردی برای تمامی دستگاه‌ها استفاده شود. این اولین اقدام نظام‌مند و سازمان‌یافته در مجموعه مدیران دستگاه‌های ملی و استانی برای ایجاد هماهنگی و اقدامات سیستمی و یکپارچه، بین متولیان این امر به شمار می‌آید که استمرار آن در سال‌های آتی با تکیه بر تجربیات گذشته می‌تواند در جهت بهبود وضعیت جوانان اقدامی مؤثر و مفید باشد.

http://www.sharghdaily.ir/Vijeh/9463

ش.د9504371