مطابق شناخته شده ترین گزاره های نگاه رئالیستی در نظام بین الملل، میزان "قدرت نظامی " یک کشور، مولفه ای است که قدرت چانه زنی آن را در جریان مذاکرات، تنظیم معاهدات و قرار دادها و ... بالا یا پایین می آورد. در چنین شرایطی جای بسی تعجب و البته تاسف دارد که آقای رئیس جمهور، قدرت سخت جمهوری اسلامی ایران را تابعی از قدرت نرم ما در حوزه دیپلماسی و سیاست خارجی قلمداد می کند.
افزایش اقتدار ملی کشور و تقویت بنیان های دفاعی ایران، امری بدیهی است و در منطقه آشوبناک غرب آسیا ضرورتش بر همگان مشخص است. برخی گمان می کنند برگزاری رزمایش نظامی و یا نشان دادن دستاوردهای دفاعی در مخالفت با رویکرد دیپلماتیک در سیاست خارجی است، در حالی که این مقوله می تواند مکمّل دیپلماسی باشد.
در مناظره دوم انتخابات ریاست جمهوری، حسن روحانی، یکی از نامزدهای انتخابات، گفت: «آنجایی که خواسته ایم برجام را به هم بزنیم؛ دیدیم چکار کردند؛ آمدند چگونه شهر های زیرزمینی نشان دادند تا برجام را به هم بزنند؛ روی موشک شعار نوشتند تا برجام را به هم بزنند.». این سخن روحانی که به نشان دادن شهر موشکی سپاه پاسداران اشاره دارد، واکنش کارشناسان مسائل سیاست خارجی و دیپلماسی را برانگیخت.
دکتر حنیف غفاری، از کارشناسان این حوزه که از نزدیک در جریان مذاکرات هسته ای قرار داشته اند، در واکنش به این موضوع، در گفتگو با بصیرت تصریح کرد:
سخنان آقای رئیس جمهور در خصوص توان موشکی کشورمان و نقش سلبی آن در به ثمر رساندن توافق هسته ای از ابعاد مختلفی قابل بررسی است. بدون شک این مورد اعلام شده از سوی آقای روحانی با واقعیات گذشته و موجود همخوانی ندارد و نشان دهنده رویکرد نادرست ایشان در حوزه سیاست خارجی کشور است.
در جریان مذاکرات هسته ای، ایالات متحده آمریکا، تروییکای اروپایی و حتی دو کشور چین و روسیه با رویکردی ایده آل گرایانه حضور پیدا نکرده بودند. نگاه آن ها نسبت به مذاکرات هسته ای، کاملا رئالیستی و واقع گرایانه بوده است. مطابق شناخته شده ترین گزاره های نگاه رئالیستی در نظام بین الملل، میزان "قدرت نظامی " یک کشور، مولفه ای است که قدرت چانه زنی آن را در جریان مذاکرات، تنظیم معاهدات و قرار دادها و ... بالا یا پایین می آورد. در چنین شرایطی جای بسی تعجب و البته تاسف دارد که آقای رئیس جمهور، قدرت سخت جمهوری اسلامی ایران را تابعی از قدرت نرم ما در حوزه دیپلماسی و سیاست خارجی قلمداد می کند.
دکتر غفاری افزود: جای هیچ تردیدی وجود ندارد که قدرت نظامی و مخصوصا قدرت موشکی جمهوری اسلامی ایران، برگ برنده ما در دوران مذاکرات هسته ای با اعضای 1+5 بود، چنانچه این قدرت نظامی، در دوران پسا برجام نیز برگ برنده ما در مقابل عهد شکنی های واشنگتن و متحدان آن محسوب می شود. به نظر می رسد آقای روحانی برجام را متغیری وابسته به توان دیپلماتیک کشور می داند. این تصور نه تنها نادرست است، بلکه با واقعیات جاری سازگاری ندارد. توافق هسته ای ایران و اعضای 1+5 معلول قدرت سخت ماست نه قدرت چانه زنی ما!
کارشناس مسائل هسته ای تصریح کرد: این اظهارات آقای رئیس جمهور نه تنها با واقعیات جاری در فضای مذاکرات هسته ای سازگاری ندارد، بلکه زحمات تیم مذاکره کننده هسته ای کشورمان را نیز عملا زیر سوال می برد. قائل شدن وزن افراطی و کاذب برای توان دیپلماتیک کشور و در مقابل، بازدارنده و سلبی جلوه دادن قدرت نظامی کشور در مذاکرات هسته ای نشان می دهد که در نگاه کلان رئیس جمهور در حوزه سیاست خارجی گره های کور و شکاف های زیادی وجود دارد.
به اعتقاد دکتر غفاری، حتی در دنیای امروز، "قدرت سخت "مکمل "قدرت نرم" نیز نیست، بلکه بر آن غلبه دارد و میان این دو، نوعی رابطه از بالا به پایین متصور است. نکته مهم تر اینکه در شرایط بحرانی فعلی منطقه و با توجه به تهدیدات بالقوه و بالفعلی که علیه امنیت جهان اسلام و کشور وجود دارد، اظهاراتی از این دست پالس های امیدوارکننده ای را به بانیان ایجاد ناامنی در منطقه یعنی واشنگتن و برخی متحدان غربی و عربی آن مخابره می کند. به راستی چرا طرف مقابل باید احساس کند که در سطوح کلان تصمیم گیری و اجرایی نظام بر سر توان موشکی کشور اختلاف نظر وجود دارد؟
دکتر حنیف غفاری در پایان تصریح کرد: لازم است آقای رئیس جمهور علاوه بر اصلاح سخنان خود در مناظره اخیر، رویکرد مبنایی خود نسبت به نظام بین الملل و در نتیجه سیاست خارجی کشور را تغییر دهد./
