«دیده‌بان اعتدال»؛ بزرگداشتی برای آیت‌الله

(روزنامه شرق - 1396/01/26 - شماره 2839 - صفحه 19)

همایش دیده‌بان اعتدال به منظور گرامیداشت یاد آیت‌الله هاشمی روز پنجشنبه هفته گذشته در سالن رازی دانشگاه علوم پزشکی ایران برگزار شد. به گزارش جماران، حجت‌الاسلام سیدحسن خمینی که سخنران افتتاحیه این همایش بود، با تأکید بر حساسیت آيت‌الله هاشمی به تصوف جاهلانه، گفت: یکی از صفات آقای هاشمی گریز بسیار زیاد از «ریا» بود. آقای هاشمی به‌شدت ریاگریز بود؛ تا جایی که حتی گاهی حس می‌کردم در این خصوصیت افراط می‌کنند و به همین خاطر عمدتا از سوی معاندان به اشرافیت متهم می‌شد. يكي از وجوه تمایز ایشان با اقران خویش در روحانیت نیز همین ویژگی بود.

سیدحسن خمینی گفت: آقای هاشمی می‌گفت من به این دلیل جذب امام شدم که ریاکار نبود و همان فرشی که در اندرونی پهن می‌کرد در بیرونی پهن می‌کرد، اما دیگران این‌گونه نبودند.

سیدحسن خمینی با بیان اینکه متهم‌شدن آقای هاشمی به اشرافیت ناشی از این است که همانی که هست دیده می‌شد و به‌هیچ‌وجه بنای کتمان نداشت، ادامه داد: روزی که برای ثبت‌نام در انتخابات سال ٩٢ رفت من از ایشان پرسیدم که با ماشین‌های معمول رفتید؟ گفتند بله؛ بنا ندارم برای اینکه از مردم رأیی بگیرم یا محبتی را جلب کنم خودم را طور دیگری نشان دهم.

تصوف جاهلانه مانع پیشرفت است

او ادامه داد: اشرافیت به معنای این است که شما ثروت خود را بیش از چیزی که هست بروز دهید یا بیش از حد کفاف، انباشت ثروت کنید. نقطه مقابلش این است که به دليل دورکردن دیگران از واقعیت کتمان ثروت کنید که در متون دینی ما خیلی مورد حمله شدید قرار گرفته است. آقای هاشمی معتقد بود «تصوف جاهلانه» مانع رشد در جوامع اسلامی است و در مواقع مختلف به‌شدت به این مسئله حساسیت داشت. ایشان معتقد بود علت عقب‌ماندگی جوامع اسلامی این است که به تولید ثروت توجه نمی‌شود و ریشه آن را در تصوف می‌‌دانست.

او با تأکید بر اینکه آيت‌الله هاشمی به اعتلای ایران توجه داشت، گفت: به دلیل اینکه آرمان ایشان پیشرفت، توسعه، درآمد و ثروت بیشتر جامعه اسلامی بود با اندیشه‌های صوفیانه مخالف بود؛ البته میان اندیشه‌های عارفانه و صوفیانه تمایز قائل می‌شد.

سیدحسن خمینی با بیان اینکه باید دنیاسازی دنیاگریزانه داشت، گفت: آقای هاشمی می‌گفت باید جامعه را به تلاش دعوت کنید و همین باعث می‌شد استراتژی ایشان به رونق و تولید بیشتر سوق پیدا کند. البته در جامعه باید «ساده‌زیستی» خصوصا میان مسئولان ترویج شود؛ زیرا اگر آنان ساده‌زیست باشند، درد جامعه را کمتر یا تحمل درد بیشتر می‌شود؛ بنابراين ساده‌زیستی مسئولان را باید تقویت کرد.

یادگار امام با بیان اینکه «اعتدال» یک روش عادلانه و عاقلانه است، گفت: باید بیشترین منفعت را با کمترین هزینه به دست آورد. روش عاقلانه یعنی اینکه اگر می‌خواهید کشور را بسازید، باید از کسی استفاده کنید که با کمترین هزینه این کار را انجام دهد. آنچه مانع تصمیم عاقلانه می‌شود، ورود احساسات است. از امتیازات آقای هاشمی، عدم ورود احساسات در مقام تصمیم‌گیری بود؛ درحالی‌که به‌شدت احساساتی بود. صبر او ریشه در عقلانیت او داشت.

هاشمی می‌خواهد در عقلانیت ثبات قدم داشته باشیم

او با بیان اینکه «خوف» و «طمع» باعث می‌شود انسان از حد عقلانیت خارج شود، افزود: آنچه آقای هاشمی از من و شما و دیگران می‌خواهد این است که در عقلانیت ثبات قدم داشته باشیم و خوف و طمع احساسات انسانی شما را تحریک نکند و گرفتار موج‌ها نشوید. ما امروز نیاز به اعتدال داریم، اما بیش از آن به ثبات قدم در این مسیر احتیاج داریم.

او آيت‌الله هاشمی را عمل‌گرا دانست و گفت: وقتی تمام کارهای خوب جلوی انسان باشد و با توجه به هدف بداند که باید کدام را انجام دهد، عمل‌گرایی به این معنا عین دینداری است. هاشمی پراگماتیست نبود؛ اما عملگرا بود.

در آستانه انتخابات مراقب باشیم

سیدحسن خمینی گفت: آقای هاشمی شاگردی است که افتخار استادش بود. چه بخواهیم و نخواهیم و خوشمان بیاید یا نیاید، جلوه یک شاگرد امام است و نام امام روی اوست. او فخر امام است و کسی است که می‌توان امام را از طریق او شناخت.

او تأکید کرد: آقای هاشمی هیچ‌گاه نمی‌خواست عامل انشقاق در جامعه باشد و به‌شدت به مردم و فهم مردم ایمان و به این موضوع اعتقاد داشت که اگر مردم همه با هم باشند درست تصمیم می‌گیرند.

او گفت: در آستانه انتخابات باید به‌شدت مراقب باشیم که در جامعه گرفتار چندپارگی و چنددستگی نشویم. امیدواریم با لطف الهی این چند وقت بگذرد و جامعه ما روی خوشی را پیش‌ِروی داشته باشد.

هاشمی هنوز هم ستون خیمه یک جامعه است

اسحاق جهانگیری، معاون‌اول رئیس‌جمهوری هم در این همایش گفت: امروز هاشمی به یک سرمایه نمادین برای کشور و ملت تبدیل شده است و درواقع او جزء همان شخصیت‌هایی بود که آنان را به عنوان ستون خیمه یک جامعه و مهم‌ترین عامل برای جلوگیری از فروپاشی اجتماعی در یک کشور می‌شناسند و به اعتقاد من او هم‌چنان هم می‌تواند این نقش را در جامعه ایفا کند.

او ادامه داد: وقتی امام از دنیا رفت، هاشمی در مجلس خبرگان آن کار بزرگ را انجام داد، درحالی‌که کسانی که امروز هاشمی را به ضدیت با رهبری متهم می‌کنند، خودشان گزینه‌های دیگری را برای رهبری مطرح کرده بودند.

بیشترین قرارگرفتن در معرض رأی

به گزارش ایسنا، معاون اول رئیس‌جمهوری با یادآوری نقش هاشمی در پذیرش قطع‌نامه پایان جنگ، گفت: آيت‌الله هاشمی این شجاعت را داشت که در زمانی که فاو از دست رفته بود و موضوع پذیرش قطع‌نامه مطرح شده بود، به امام آن پیشنهاد درباره قبول مسئولیت پذیرش قطع‌نامه را داد.

او ادامه داد: همان‌طور که امام‌(ره) هم در زمان جنگ اجازه ندادند انتخابات برگزار نشود و رهبری نیز همواره با رعایت حق‌الناس در انتخابات تأکید کرده‌اند، آيت‌الله هاشمی نیز خود را در برابر رأی مردم قرار داده است و شاید هیچ مسئول دیگری در جمهوری اسلامی خود را به اندازه ایشان در معرض رأی مردم قرار نداده باشد. جهانگیری با بیان اینکه آيت‌الله هاشمی در سه انتخابات مورد هجمه نیروهای سیاسی قرار گرفت، گفت: آيت‌الله هاشمی در انتخابات مجلس ششم مورد هجمه قرار گرفت اما تا آخرین لحظه در صحنه ماند و وقتی که بنا بر دلایلی لزومی به حضور در مجلس شورای اسلامی ندید، از سمت نمایندگی استعفا داد. همان‌طور که در انتخابات ٨٤ هم مسائلی را درباره انتخابات مطرح می‌دانستند اما ترجیح دادند سکوت کنند و وارد این مسائل نشوند.

جهانگیری با بیان اینکه آیت‌الله هاشمی در آخرین سخنرانی‌اش بار دیگر به موضوع انتخاب رهبری در سال ٦٨ اشاره کرد، گفت: ایشان در آن سخنرانی بار دیگر موضوع عزل آيت‌الله منتظری، تأکید امام بر راضی‌کردن آيت‌الله خامنه‌ای برای رهبری نظام و انتخاب ایشان به عنوان رهبر در مجلس خبرگان را مطرح کرد و امروز نیز ما اگر می‌خواهیم از نظام خود حراست کنیم، همه باید زیر چتر رهبری جمع شویم.

تدبیر برای سفر به عربستان

مرتضی الویری از اعضای کارگزاران هم در سخنانی در این همایش با اشاره به سیاست خارجی دولت هاشمی‌رفسنجانی در سال‌های پس از جنگ، گفت: آیت‌الله هاشمی به دنبال توسعه اقتصادی و حل مشکلات اقتصادی مردم بود و برای این کار نیاز به تأمین منابعی در این زمینه داشت اما این منابع زمانی به دست می‌آمد که قیمت نفت افزایش پیدا می‌کرد و برای این مهم لازم بود رضایت عربستان جلب شود که نهایتا با سفر آقای هاشمی به عربستان رابطه ما با این کشور به بهترین وضعیت رسید. به گزارش ایسنا، الویری با اشاره به تلاش دولت هاشمی‌رفسنجانی برای تنش‌زدایی در سیاست خارجی پس از دوران جنگ، گفت: وقتی جنگ عراق و کویت اتفاق افتاد و آمریکا در این جنگ دخالت کرد، برخی از نمایندگان جناح چپ مجلس سوم به دنبال حمایت از صدام در برابر آمریکا بودند اما درایت آقای هاشمی کشور را از فروغلتیدن به یک جنگ دیگر نجات داد.

درک درستی از جنگ داشت

سردار حسین علایی، فرمانده سابق نیروی دریایی سپاه با اشاره به نقش آيت‌الله هاشمی در رفع اختلافات میان ارتش و سپاه در دوران جنگ، گفت: برخی فرماندهان جنگ می‌گفتند سپاه چون بسیج را در اختیار دارد، می‌تواند به خوبی بجنگد و اگر این نیرو در اختیار ارتش هم قرار بگیرد، مثل سپاه عمل خواهد کرد و در چنین شرایطی آيت‌الله هاشمی نقش هماهنگی بین ارتش و سپاه را برعهده گرفتند چراکه بچه‌های جبهه نیز به ایشان اعتماد فراوانی داشتند و در نهایت به این نتیجه رسیدند که هماهنگی فقط با کدخدامنشی انجام نمی‌شود بلکه نیازمند شکل‌گیری یک ساختار درست برای این منظور است.

ديدگاه متفاوت به حکومت اسلامی

سروش محلاتی گفت: آيت‌الله هاشمی‌رفسنجانی دغدغه کارآمدی نظام دینی را داشت، قبل از انقلاب این دیدگاه از سوي بسیاری از علما مطرح شد، اما ايشان نگاه متفاوتی به بحث حکومت اسلامی و اسلام داشتند.

به گزارش ایسنا، محلاتي همچنين گفت: پس از انقلاب اسلامی ما درگیری‌های زیادی داشتیم؛ مجلس مصوبه‌ای تصویب می‌کرد و شورای نگهبان آن را رد می‌کرد. درگیری‌های سال‌های ٦٢ وجود داشت؛ حالا چه باید کرد؟ نظر این بود قم فتوا دهد و تهران -مرکز حکومت- اجرا کند. او ادامه داد: اولین فقیهي كه گفتند چنین کاری امکان ندارد، آيت‌الله هاشمی‌رفسنجانی بود آن هم نه با ادعا، بلکه بر پایه عقل و استدلال فرمودند. مثل مالیات که علما انکار کردند که جامعه اسلامی مالیات نمی‌گیرد، همان خمس و زکات کافی است اما مباحث صورت‌گرفته مسائل را طوری دیگر رقم زد. این همایش که در دو نوبت صبح و عصر برگزار شده بود، همان روز به کار خود پایان داد.

http://www.sharghdaily.ir/News/118809

ش.د9600342