موگرینی خود به خوبی می داند که نمی توان با تاکتیک سکوت و مدارا، در مقابل عهد شکنی های ایالات متحده آمریکا و خصوصا دونالد ترامپ رئیس جمهور جدید این کشور ایستاد. ترامپ صراحتا عنوان کرده برجام توافقی بد میان ایران و اعضای 1+5 محسوب می شود و وی قصد دارد در گزارش بعدی خود به کنگره، منکر پایبندی جمهوری اسلامی ایران به برجام شود!
طی روزهای اخیر، مقامات اروپایی ضمن حضور در تهران بر اجرای توافق هسته ای میان ایران و اعضای 1+5 تاکید کردند. در این میان، مواضع فدریکا موگرینی مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و نیکلاس هاپتون سفیر انگلیس در تهران بیش از هر مورد دیگری ذهن تحلیلگران مسائل سیاست خارجی ایران را به خود مشغول می کند. موگرینی در دیدار رئیس جمهور کشورمان تاکید کرد: اتحادیه اروپا از همه توان خود برای حفظ و اجرای توافق هسته ای استفاده خواهد کرد. همچنین نیکلاس هاپتون سفیر انگلیس در تهران اظهار کرده است:
"این مهم است که تمام طرف های برجام به تعهدات خودشان در چارچوب قوانین بین المللی عمل کنند. ما تمام تلاش خود را با همه طرف های متعهد در برجام انجام می دهیم تا تمامی نتایج این توافقنامه به ثمر بنشیند."
در خصوص موضع گیری های اخیر مقامات اروپایی در تایید برجام، لازم است نکاتی را مدنظر قرار دهیم:
1- تروییکای اروپایی طی یکسال و نیم اخیر، یعنی از زمان اجرایی شدن توافق هسته ای تا کنون کارنامه موفقیت آمیزی در زمینه صیانت از برجام نداشته اند. سکوت در برابر اقدامات ضدبرجامی دولت های اوباما و دونالد ترامپ و حتی همراهی با سیاست های آمریکا در کمیته مشترک بررسی برجام در وین، موضوعاتی نیستند که بتوان به سادگی از کنار آنها گذشت. تروییکای اروپایی و مخصوصا دو کشور آلمان و فرانسه که در دوران پسابرجام شاهد جهش صادرات آنها به جمهوری اسلامی ایران هستیم، از یک سو خواستار حفظ منافع اقتصادی خود در ایران بوده و از سوی دیگر، در صدد حفظ مناسبات درون آتلانتیکی خود با ایالات متحده آمریکا هستند. همین مسئله سبب شده است تا مقامات اروپایی علی رغم آگاهی نسبت به نقض برجام از سوی ایالات متحده، اقدام قاطعانه ای در این خصوص صورت ندهند. بدیهی است که نتیجه این دوگانگی، ناتوانی تروییکای اروپایی و به طور کلی اتحادیه اروپا در مهار سیاست های ضد برجامی آمریکاست.
2- تاکنون مقامات وزارت امور خارجه کشورمان، نامه هایی را برای فدریکا موگرینی مسئول کمیته مشترک بررسی برجام و مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا ارسال کرده و در این نامه ها، نسبت به رویکرد ضد برجامی ایالات متحده آمریکا اعتراض کرده اند. با این حال خروجی رفتار موگرینی پس از مشاهده این نامه، عملا برای ایران قابل قبول نبوده است. موگرینی نباید فراموش کند که او به عنوان مسئول هماهنگ کننده اعضای 1+5 مسئولیت سنگینی در خصوص مهار آمریکا پیش رو دارد. اگر موگرینی نخواهد یا نتواند این مسئولیت را انجام دهد، بهتر است از این سمت استعفا کرده و مسئولیت کمیته مشترک بررسی برجام را به فرد دیگری بسپارد. موگرینی خود نیز به خوبی می داند که نمی توان با تاکتیک سکوت و مدارا، در مقابل عهد شکنی های ایالات متحده آمریکا و خصوصا دونالد ترامپ رئیس جمهور جدید این کشور ایستاد. ترامپ صراحتا عنوان کرده برجام توافقی بد میان ایران و اعضای 1+5 محسوب می شود و وی قصد دارد در گزارش بعدی خود به کنگره، منکر پایبندی جمهوری اسلامی ایران به برجام شود! این در حالیست که آژانس بین المللی انرژی اتمی، اتحادیه اروپا و شورای امنیت سازمان ملل متحد، جملگی پایبندی کشورمان به توافق هسته ای را مورد تایید قرار داده اند. بدیهی است که در چنین شراطی موگرینی باید رویکرد قاطعانه ای را در برابر کاخ سفید در پیش گیرد.
3- اخیرا تروییکای اروپایی در بیانیه مشترکی به همراه ایالات متحده آمریکا، آزمایش ماهواره بر سیمرغ توسط جمهوری اسلامی ایران را محکوم کرده و آن را ناقض قطعنامه 2231 شورای امنیت سازمان ملل متحد و ناقض روح برجام معرفی کردند. این در حالیست که موگرینی خود نیز به خوبی نسبت به توافقات صورت گرفته در جریان مذاکرات 1+5 آگاه است. بدیهی است که این اقدام، به هیچ عنوان نقض برجام و حتی قطعنامه 2231 محسوب نمی شود. در قطعنامه 2231 آمده است که ایران باید از آزمایش موشک هایی که صرفا برای حمل کلاهک هسته ای ساخته می شود، خودداری کند. آیا آزمایش ماهواره بر سیمرغ مصداق این موضوع است؟ در چنین شرایطی همراهی تروییکای اروپایی با ایالات متحده آمریکا و صدور فوری بیانیه علیه ایران چه معنایی دارد؟
آیا طی دو سال اخیر، زمانی که روح و جسم برجام به کرات توسط دموکرات ها و جمهوریخواهان آمریکا نقض شده است، مقامات اروپایی بیانیه ای صادر کرده و رفتار آمریکا را محکوم کرده اند؟ رویکرد سیاسی و غیر حقوقی اتحادیه اروپا در قبال ایران، بار دیگر خود را در قالب بیانیه اخیر آنها علیه آزمایش ماهواره بر سیمرغ نشان داده است. در چنین شرایطی موگرینی و مقامات اروپایی نمی توانند از ملت ایران انتظار داشته باشند که با خوشبینی و دید مثبت نسبت به رویکرد اروپا در قبال توافق هسته ای نگریسته و ادعای تروییکای اروپایی و اتحادیه اروپا در خصوص صیانت از توافق هسته ای را بپذیرند.
4- اظهارات نیکلاس هاپتون سفیر انگلیس در تهران در حمایت از توافق هسته ای، بیش از هر موضوع دیگری قابل توجه است. به راستی هاپتون چگونه مدعی حمایت کشورش از توافق هسته ای می شود؟ باید این نکته را مدنظر قرار داد که طی دو سال اخیر، انگلیس ( به نسبت دو کشور فرانسه و آلمان) بدترین رویکرد را در میان کشوهای اروپایی نسبت به برجام داشته است. ممانعت از فروش 950 تن کیک زرد به ایران، تنها یکی از اقدامات تقابلی لندن با تهران در دوران پسابرجام محسوب می شود.
از سوی دیگر، چندی پیش وزارت امور خارجه انگلیس در بیانیه ای که کاملا با تعهدات این کشور در قبال برجام متناض بود، ایران را مکانی چالش برانگیز برای صادرات خواند و از شرکت های خود خواسته بود تا قبل از هر معامله ای با ایران، مشاوره های حقوقی لازم را دریافت کنند! فراتر از آن، ترزا می نخست وزیر انگلیس در جریان سفر خود به ایالات متحده آمریکا، توافق هسته ای میان ایران و اعضای 1+5 را توافقی "بحث برانگیز" خوانده بود. مجموع این مواضع، نشان می دهد ادعاهای هاپتون در خصوص پایبندی لندن نسبت به برجام صرفا ادعایی تبلیغاتی محسوب می شود و با واقعیات موجود همخوانی ندارد. بدیهی است که دولت انگلیس، نه تنها باید در خصوص سکوت و همراهی خود با بدعهدی های پسابرجامی ایالات متحده آمریکا به افکار عمومی کشورمان پاسخگو باشد، بلکه باید بابت نقض عهدهایی که خود وزارت امور خارجه این کشور مرتکب شده است نیز توضیح دهد. در چنین شرایطی، اساسا ملت ایران برای ادعاهای کاذب سفیر انگلیس در تهران کمترین ارزشی قائل نیست.
در نهایت اینکه اتحادیه اروپا و خصوصا تروییکای اروپایی باید در عمل پایبندی خود به توافق هسته ای را نشان دهند و از تکرار ادعاهای نادرست خود در خصوص پایبندی به برجام خودداری کنند! بدون شک، ملت ایران رفتار و گفتار مقامات اروپایی را در دوران حساس فعلی که ایالات متحده آمریکا برای نقض رسمی برجام خیز برداشته است، مورد رصد و تحلیلی قرار خواهند داد./
