- صفحه نخست
- |
- استان ها
- |
- بین الملل
- |
- سیاسی
- |
- چند رسانه ای
- |
- اقتصادی
- |
- فرهنگی
- |
- حماسه و جهاد
- |
- صبح صادق
- |
- صدای انقلاب
- |
- محرومیت زدایی
(روزنامه اطلاعات ـ 1396/04/31 ـ شماره 26772 ـ صفحه 12)
اين روزنامه نوشت: روابط عربستان سعودي و ترکيه وارد مرحله جديدي از تنش شده است. «رجب طيب اردوغان» رئيس جمهوري ترکيه پيشنهاد ايجاد يک پايگاه نظامي ترکيه در خاک عربستان را طي ديدارش با «سلمان بن عبدالعزيز» پادشاه عربستان را فاش و رياض نيز با اين پيشنهاد مخالفت کرد. شبکه‌هاي اجتماعي با مطرح شدن اين پيشنهاد ترکيه، شاهد حمله سخت عناصر وابسته به ارتش سايبري عربستان به ترکيه و بخصوص به اردوغان رئيس جمهوري اين کشور بوده و ترکيه‌اي که در تنش دوحه با برخي کشورهاي عربي بالأخص عربستان جانب قطر را گرفته است. در همين راستا پارلمان ترکيه چندي پيش در حمايت از قطر که تحت محاصره عربستان و متحدانش قرار گرفته، طرح اعزام 5000 نيرو به پايگاه نظامي ترکيه در قطر را تصويب کرد.
اردوغان اعلام کرد: وجود پايگاه نظامي ترکيه در دوحه نه فقط براي حمايت از قطر بلکه براي حمايت از ديگر کشورهاي عرب حاشيه خليج فارس ضروري است و آمادگي کشورش براي ايجاد پايگاه نظامي مشابه در عربستان را به ملک سلمان اطلاع داد، امري که خشم عربستاني‌ها را در برداشت چراکه آنها را به گونه‌اي ضعيف نشان داد که در نهايت نيازمند کمک ترک‌ها هستند. راي اليوم مي افزايد: آن چه بر خشم عربستاني‌ها افزود، ايجاد پل هوايي ميان آنکارا و دوحه بلافاصله پس از بسته شدن مرزهاي زميني عربستان با قطر و اقدام هواپيماهاي ترکيه به انتقال هزاران تن غذا و ميوه و سبزيجات بود که قطر را از وارد کردن اين محصولات و فرآورده‌ها از عربستان بي نياز مي کرد. اردوغان تلاش کرد که از شدت بحران کم کند و در نشست شوراي صادرکنندگان ترک گفت که حمايت از قطر جايگزين روابط ترکيه با ديگر کشورها در منطقه خليج فارس و به طور مشخص عربستان سعودي نيست و رياض نقش کليدي را در بحران قطر بازي مي کند. اين توجيهات ترکيه نمي تواند زهر خشم سعودي‌ها به دليل جانبداري اردوغان از قطر را کاهش دهد؛ عربستان سعودي در هفته‌هاي گذشته توافقنامه خريد کشتي‌هاي جنگي از ترکيه در چارچوب قراردادي به ارزش دو ميليارد دلار را لغو کرده است.
پيشنهاد ترکيه براي ايجاد پايگاه نظامي در عربستان سعودي که پيشنهادي«متکبرانه» و «توهين آميز» توصيف شده، روابط عربستان و ترکيه را به زير صفر بازگرداند؛ امري که منجر به بستن درهاي عربستان و امارات و بحرين به روي صادرات ترکيه مي شود؛ آن هم در زماني که ترکيه با دشواري‌هاي اقتصادي بزرگي مواجه است.
حمايت تمام قد ترکيه از قطر
برخي رسانه‌هاي عربي با محور قرار دادن موضعگيريهاي رسمي ترکيه در حمايت از قطر پس از قطع روابط کشورهاي عربي با دوحه به تحليل و بررسي علت‌ها، زمينه‌ها و پيامدهاي اين موضع گيري‌ها پرداختند.
به گزارش گروه پژوهش و تحليل خبري ايرنا، «رجب طيب اردوغان» رئيس جمهوري ترکيه در سخناني در جمع اعضاي حزب عدالت و توسعه در آنکارا منزوي کردن قطر از سوي برخي کشورهاي همسايه را محکوم کرد و گفت: منزوي کردن قطر در تناقض با ارزش‌هاي اسلامي و به مثابه صدور حکم اعدام عليه دوحه است.عربستان، مصر، امارات و بحرين در اقدامي مشترک و هماهنگ روابط ديپلماتيک خود را با قطر به دليل آنچه حمايت اين کشور از تروريسم مي خوانند، قطع کردند و مرزهاي هوايي و زميني خود را بر روي اين کشور بستند. در شرايطي که عربستان به همراه متحدانش تلاش دارد قطر را بيش از پيش منزوي کند، اردوغان رئيس‌جمهوري ترکيه لايحه‌اي را امضا کرده که اجازه مي‌دهد اين کشور تا 5 هزار مستشار نظامي به قطر اعزام کند. آنکارا و دوحه در بيش از يک دهه گذشته و به‌ويژه پس از تحولات موسوم به بهار عربي، روابط نزديکي برقرار کرده‌اند. هر دو کشور با حمايت از اخوان‌المسلمين مواضع مشترکي درباره برخي مسائل منطقه از جمله درگيري‌هاي ليبي، تنش‌ها در مصر و تحولات سوريه دارند. حمايت ترکيه از قطر در برابر کشورهاي عربي، طي روزهاي گذشته يکي از محورهاي بررسي و تحليل رسانه‌هاي عربي بوده است که در اين گزارش به آن پرداخته مي شود.
روزنامه «الاخبار» لبنان و صفحه عربي تارنماي «بي‌بي‌سي» موضع گيري ترکيه در حمايت از قطر را در کانون توجه قرار دادند.به نوشته روزنامه الاخبار، اردوغان در سخنراني خود در برابر اعضاي حزب عدالت و توسعه تصميم عربستان، امارات، بحرين و مصر براي قطع روابط با مصر و منزوي کردن اين کشور را محکوم کرد و اين تصميم را به منزله مجازات اعدام به شمار آورد. او گفت اشتباه بزرگي در حق قطر مي شود. محاصره فراگيري هر ملتي موضوعي غيرانساني و مخالف با ارزش‌هاي اسلامي است. به نوشته صفحه عربي تارنماي بي‌بي‌سي، به نظر مي رسد اردوغان به نتيجه رسيده زمينه مانور براي ترکيه تا حدودي کاهش يافته است و او بايد درباره بحران در روابط کشورهاي حاشيه خليج فارس با قطر موضع آشکاري در پيش گيرد و به حمايت از يکي از دو طرف بپردازد. در نتيجه ترکيه با ريسک روابط با عربستان که در دوره «سلمان بن عبدالعزيز» بهبود يافته است، قطر را برگزيد. شتاب پارلمان ترکيه در تصويب توافق نظامي ميان ترکيه و قطر به مثابه پيامي از سوي ترکيه به قدرت‌ها منطقه اي و از جمله عربستان بود. محتواي اين پيام آن است ترکيه که به اين بحران توجه ويژه‌اي دارد و در شرايطي که اوضاع منطقه ناگوار شود دست بسته نخواهد ماند .به موجب تصميم ترکيه، اين کشور مي‌تواند نيروهاي نظامي به ترکيه اعزام کند. اردوغان هم دو روز پس از تصميم پارلمان ترکيه بر ضرورت پايان دادن به محاصره قطر توسط عربستان و قطر تاکيد کرد.
چرايي حمايت ترکيه از قطر
روزنامه‌هاي «صدي البلد» مصر و «العرب» چاپ لندن، صفحه عربي تارنماي بي‌بي‌سي و تارنماي «اضاءات» مصر با اشاره به بحران در روابط عربستان و متحدان آن با قطر دلايل حمايت ترکيه از عربستان را واکاوي کردند. به نوشته روزنامه صدي البلد، «سرهات ايرکمين» پژوهشگر ترک، در گفت و گو با «دويچه وله» علت نزديکي ترکيه به قطر در بحران کنوني خليج فارس را تشريح کرد. او گفت روابط ترکيه و قطر مدت‌ها است شاهد شکوفايي است و قطر در ترکيه به طور گسترده سرمايه گذاري مي کند. افزون بر اين، مسائل ديگري درباره سياست مشترک ترکيه و قطر به ويژه درباره بحران سوريه وجود دارد. سرهات گفت: علت اصلي حمايت ترکيه از قطر اين است که آنکارا به خوبي درک کرده است در صورتي که قطر در منطقه خاورميانه به حاشيه رانده شود ترکيه نيز منزوي خواهد شد. از اين رو، ترکيه تا آخرين لحظه از قطر دفاع خواهد کرد. اين تحليلگر درباره تصميم مجلس نمايندگان ترکيه براي گسترش نيرو در قطر گفت اين پيام آشکاري در حمايت ترکيه از قطر است.
به نوشته صدي البلد، «اسحاق انجي» سردبير روزنامه «الزمان» ترکيه هم گفت: اردوغان با اعزام نيروهاي ترکيه به قطر و اشاره به پايگاه ترکيه در قطر مي خواهد در جهان اين گونه وانمود کند که قدرت بزرگي است و در منطقه دست برتر را دارد. او گفت دليل منطقي براي اعزام نيروهاي نظامي به قطر وجود ندارد. زيرا هيچ کشوري امنيت قطر را تهديد نکرده است و فقط موضوع قطع روابط ديپلماسي مطرح است. در نتيجه اين موضوع بايد از راه ديپلماسي و نه از طريق نظامي حل شود.او گفت اردوغان در شرايط سختي به سر مي برد. زيرا قطر از راه ترکيه از تروريسم حمايت مي کرد و ترکيه اکنون مي ترسد. زيرا احتمال اينکه ترکيه هم به حمايت از تروريسم و سرنوشت قطر دچار شود، بسيار است. به نوشته تارنماي بي بي سي، «فهمي تاشتکين» روزنامه نگار ترک گفت: ترکيه معتقد است اقدامات ضد قطري، ترکيه را هدف قرار خواهد داد. ترکيه به نتيجه رسيده است اين موضوع به درازا نخواهد کشيد و اين کشور نيز مانند قطر هدف حمله کشورهاي عربي حاشيه خليج فارس قرار خواهد گرفت. زيرا ترکيه به طور آشکار از گروه اخوان المسلمين، جنبش حماس حمايت مي کند و رهبران اين دو گروه در سرزمين‌هاي ترکيه حضور دارند. همه بهانه‌هايي که عربستان و امارات براي متهم کردن قطر درباره حمايت از تروريسم در اختيار داشتند به راحتي مي تواند درباره ترکيه هم مطرح شود .
به نوشته تارنماي اضاءات مصر، ترکيه با چالش‌هاي مزمن و ناگواري دست پنجه نرم مي کند. اين کشور در داخل با پ.ک.ک ، داعش و گروهاي مسلح کرد در مرزهاي سوريه روبرو است. روابط اين کشور با اتحاديه اروپا، ناتو و آمريکا پرتنش است. بحران اقتصادي ترکيه را آزار مي دهد. عراق و سوريه به عنوان دو کشور همسايه ترکيه ملتهب هستند. پرونده مبارزه با گروه‌هاي وابسته با «فتح الله گولن» رهبر مخالفان ترکيه هنوز هم در جريان است و کودتاي نافرجام اين کشور هنوز هم داراي پيامدهايي در داخل ترکيه است. ترکيه برپايه سياست‌هاي «بينالي ييلدريم» نخست وزير اين کشور به دنبال برقراري ثبات، کاهش بحران‌ها، افزايش دوستان و کاهش دشمنان است. روابط اين کشور به تازگي تا حدودي با روسيه، امارات و رژيم صهيونيستي بهبود يافته بود. هنوز هم نظام ترکيه اولويت را به مبارزه با رژيم موازي در داخل و طرح جدايي طلبانه کردها در خارج داده است. از اين رو، به نظر مي رسد ترکيه با مشکلات بسياري روبرو است و اين مشکلات به سياست خارجي آنکارا اجازه نخواهند داد با وجود اهميت و تاثير قطر براي ترکيه به ماجراجويي تازه اي دست زدند.
روزنامه العرب نوشت: تحليلگران معتقدند اردوغان براي براي جلوگيري از مطرح شدن پرونده‌هايي که قطر در آن به تروريست‌ها در سوريه و ليبي کمک کرده است، تلاش مي کند. زيرا آنکارا نيز در اين زمينه با قطر هماهنگ بود و به تروريست‌هاي خارجي کمک مالي و تسليحاتي کرده و مرزهاي خود را بر روي اين تروريست‌ها باز کرده تا به سوريه وارد شوند. همچنين پرونده‌هايي وجود دارد که ترکيه به همکاري خطر در حمايت از تندروها در سرزمين‌هاي ليبي نقش داشته است.
همکاري‌هاي اقتصادي ترکيه و قطر
روزنامه «الحيات» و «العربي الجديد» چاپ لندن و شبکه خبري «الجزيره» قطر در بخشي از گزارش‌هاي خود درباره بحران در روابط قطر و کشورهاي عربي با اشاره به حمايت‌هاي ترکيه از قطر روابط اقتصادي اين دو کشور را در کانون توجه قرار دادند.به نوشته روزنامه الحيات، بحران قطر، طرح‌هاي اقتصادي اردوغان را در شرايط بغرنجي قرار مي دهد. بحران قطر با کشورهاي عربي حاشيه خليج فارس و مصر در طرح‌هاي سياسي و اقتصادي اردوغان تاثير خواهد گذاشت. او براي رشد اقتصاد ترکيه تلاش مي کند و در بيشتر طرح‌هاي خود بر روي سرمايه گذاري‌هاي اقتصادي و سياسي کلان قطر شرط بندي کرده است.به نوشته روزنامه الحيات، رسانه‌هاي ترکيه مثل روزنامه «حريت» در تحليل موضع گيري‌ها اردوغان درباره بحران قطر نوشته اند که سرمايه گذاري‌ها ترکيه در ترکيه 9.5 ميليارد دلار است.به نوشته روزنامه العربي الجديد، بيانيه‌هاي رسمي نشان مي دهد حجم سرمايه گذاري شرکت‌هاي ترکيه در قطر به حدود 11.6 مليارد دلار رسيده است. حجم سرمايه گذاري قطر در ترکيه هم حدود 20 ميليارد دلار است که بيشتر اين سرمايه گذاري‌ها در بخش‌هاي کشاورزي، گردشگري، املاک و بانک‌ها است. در اين زمينه «يوسف کاتب اوغلو» کارشناس اقتصادي ترک مي گويد ترکيه قطر را شريک و همپيمان اقتصادي مهمي به شمار مي آورد. ميان دو کشور توافقنامه‌هاي بسياري در زمينه انرژي و بازرگاني به امضا رسيده است. ترکيه کشور پشتيبان قطر به ويژه در زمينه صادرات توليدات کشاورزي و صنعتي به شمار مي رود.به نوشته الجزيره، مردم ترکيه در شبکه‌هاي اجتماعي از قطر حمايت کردند و نخبگان ترکيه هم با برپايي راهمپيمايي با قطر ابراز همدردي کرد. اما مهمترين حمايت ترکيه در عرصه اقتصادي خودش را نشان داد به طوري که بيشتر مراکز تجاري قطر از توليدات غذايي ترکيه پر شد و «نهاد زيبکچي» وزير اقتصاد ترکيه تاکيد کرد که ترکيه اوضاع قطر را از نزديک رصد مي کند. رئيس اتحاديه صادر کنندگان ترکيه هم متعهد شد همه نيازهاي قطر در زمينه آب، غذا و مواد زير ساختي را تامين کند.
همکاري نظامي ترکيه و قطر
شبکه خبري «الجزيره» قطر و صفحه عربي تارنماي «دويچه وله» آلمان هم روابط نظامي قطر و عربستان را بررسي کردند.
به نوشته الجزيره، قطر در پايان سال 2014 ميلادي توافقنامه همکاري نظامي و صنايع دفاع را با ترکيه امضا کرده است. به موجب اين توافقنامه ترکيه در قطر يک پايگاه نظامي را تاسيس کرد. پايگاه نظامي ترکيه در قطر به زمينه براي افزايش نفوذ آنکارا در منطقه فراهم مي کند و اين کشور کشورهاي عربي حاشيه خليج فارس را زير نظر دارد. اين اقدام ترکيه نشان مي دهد که سياست خارجي اين کشور به تازگي به سوي ادغام قدرت نرم و قدرت سخت گرايش پيدا کرده است.پايگاه نظامي ترکيه در قطر داراي 3000 نفر ظرفيت است. به گفته مسئولان ترک قرار است اين تعداد نيرو به زودي به قطر اعزام شوند.در هنگام ضرورت و پس از توافق دوجانبه مي توان شمار نيروها را تا 5000 نفر افزايش داد. اين تصميم اخير پارلمان ترکيه براي اعزام نيرو به دوحه داراي پيام سياسي بزرگي است به ويژه اين در شرايطي است که حزب عدالت و توسعه به سرعت با اين تصميم موافقت کرد و همزمان با به وجود آمدن بحران ميان کشورهاي عربي اين موضوع مطرح شد. ترکيه با چنين اقدامي به طور آشکار از قطر حمايت کرد. ترکيه با قطر داراي روابط تنگاتنگي است و مسئولان اين کشور معتقدند هر گونه هدف قرار دادن قطر به منزله هدف قرار دادن ترکيه است. در اين زمينه اردوغان از بازي پشت پرده صحبت کرد و در واقع او با چنين موضعي به خوشحالي کشورهاي عربي حاشيه خليج فارس و نقش آنها در کودتا نافرجام ترکيه اشاره کرد و مواضع قطر درباره کودتا ترکيه را ستود. ترديدي نيست تصميم پارلمان ترکيه براي اعزام نيرو به قطر و موضعگيريهاي رسمي ترکيه در اين زمينه به طور گسترده اي به دوحه روحيه سياسي و معنوي داد. اين موضع گيري‌ها سبب شد خطرات افزايش تنش نظامي و راه‌حل‌هاي خشونت بار از بين برود .به نوشته تارنماي دويچه وله، پس از اينکه عربستان و همپيمانان روابط خود را با قطر قطع کردند پارلمان ترکيه با طرح اعزام نيروهاي اين کشور به قطر موافقت کرد. با وجود اينکه اين اقدام عملي سازي توافق دفاعي ميان دو کشور است که در سال 2014 ميلادي بسته شده است. اما اجرايي کردن آن در شرايط کنوني در بردارند پيام حمايت سياسي ترکيه از دوحه است آن هم در شرايطي که عربستان و همپيمانان آن تلاش مي کنند قطر را از نظر سياسي و اقتصادي منزوي کنند.
ش.د9601339
