نشریه اخبار و تحلیل‌ها دوشنبه 24 مهر

پایگاه بصیرت

ایران زیر بار برجام جدید نمی‌رود!
هر چه از تاریخ بیان حکیمانه امام راحل سپری می‌شود، درستی پیش‌بینی آن مرد الهی بیشتر و بهتر خود را نشان می‌دهد که آمریکا آدم نمی‌شود و رابطه‌اش با دیگران از جنس رابطه مظلوم و جهانخوار است. شاهد مثال این بیان نورانی اقدامات عملی آمریکا در تاریخ چهار سده‌ای شکل‌گیری این کشور است که با راندن سرخ‌پوستان از سرزمین مادری خود و ظلم به ساکنان بومی آنجا شروع شد و با هزاران جنایت ریز و درشت به ظاهر آمریکا را امروز به قله کشوری پیشرفته و قدرتمند رسانده است؛ قدرتی که مطابق نظرسنجی‌ها به دلیل کبر و نخوت منفورترین قدرت‌ها در نزد مردم جهان است.
اگر به همین مواضع اخیر سردمداران آمریکا توجه کنیم، خوی امپریالیستی و ذات استکباری آنها را می‌بینیم. با وجود هیاهوی ترامپ در خصوص برجام و برخورد شدید و غلاظ با آن، وزير امور خارجه آمريکا دو روز بعد گفت: «ما خواهان حفظ توافق هسته‌اي به شکل کنوني و در عين حال رفع نواقص و نقاط ضعف آن هستيم.»
پایبند نبودن کاخ سفید به برجام نه به آن دلیل است که آمریکا از قبل برجام متضرر شده، بلکه برجام برای آنها موفقیت بزرگی بوده است، اما آنها از برجام و اصولاً از هر عهد و پیمان بین‌المللی که یک سوی آن جمهوری اسلامی ایران باشد، همان انتظاری را دارند که در دکترین کلان تا راهبرد حیاتی و تاکتیکی‌شان طراحی شده است. دکترین کلان آمریکا در قبال جمهوری اسلامی ایران چیزی جز براندازی نظام سیاسی نیست. اگر نشد یک پله پایین‌تر و راهبرد حیاتی تغییر رفتار ایران در روابط منطقه‌ای و جهانی در دستور کار قرار می‌گیرد تا ایران موی دماغ کاخ سفید در چپاول و تعدی نشود و اگر به هیچ یک نرسیدند که به فضل الهی و در پرتو مؤلفه‌های قدرت پایان‌ناپذیر جمهوری اسلامی ایران با رهبری‌های حکیمانه امام(ره) و رهبری نرسیده‌اند، مهار و فریز جمهوری اسلامی ایران در موقعیتی محدود و محصور را به مثابه تاکتیک موقتی جایگزین دکترین و راهبرد اصلی کنند.
اگرچه برجام با رویکرد آخر تنظیم شد و هزینه‌های زیادی به کشورمان تحمیل کرد، اما از منظر آمریکایی‌ها و تیم ترامپ نتوانست ایران را مهار کند؛ از این رو باید با فشارهای جدید و پر حجم ضمن حفظ برجام اول، ایران را برای پذیرش برجام جدید یا مکملی برای برجام با هدف مذکور وادار کرد؛ اما ایران زیر بار برجامی دیگر نخواهد رفت.

اشتباه را تکرار نکنیم!
این روزها که دونالد ترامپ توافق هسته‌ای را به شدت زیر سؤال برده است و  پایبندی کشورمان به برجام را نیز تأیید نکرده است، اظهارات فراوانی، به ویژه از سوی برخی مسئولان دولتی و جریان رسانه‌ای نزدیک به دولت  درباره ادامه برجام بدون آمریکا و با همکاری کشورهای اروپایی مطرح شده است، اما آیا این گزاره با واقعیت‌های جامعه جهانی مطابقت دارد و می‌توان به همکاری و هم‌پیمانی ایران و اروپا در مقابل آمریکا دل بست؟ برای یافتن جواب این سؤال علاوه بر مقایسه میزان مراودات و منافعی که اروپا از رابطه با آمریکا به دست می‌آورد، در برابر منافعی که از رابطه با ایران برای کشورهای اروپایی حاصل می‌شود و جدا از مقایسه میزان همخوانی و نزدیکی سیاست‌های اروپا با ایران، راهی ساده‌تر نیز وجود دارد و آن مراجعه به اظهارات مقامات کشورهای اروپایی و آمریکا در روزهای اخیر است؛ برای نمونه روز گذشته سران کشورهای آلمان و انگلیس در یک گفت‌وگوی تلفنی ضمن تأکید بر پایبندی به توافق هسته‌ای ایران و گروه 1+5، به تکرار ادعاها علیه تهران پرداختند. «آنگلا مرکل» صدراعظم آلمان و «ترزا می» نخست‌وزیر انگلیس در این گفت‌وگوی تلفنی توافق کرده‌اند جامعه جهانی باید ایران را برای متوقف کردن فعالیت‌هایش در منطقه و برنامه موشکی‌اش تحت فشار قرار دهد. در این باره دفتر نخست‌وزیری انگلیس در بیانیه‌ای اعلام کرد: «انگلیس و آلمان به این نتیجه رسیدند که لازم است جامعه جهانی برای مقابله با فعالیت‌های منطقه‌ای بی‌ثبات‌کننده ایران و بررسی روش‌های رفع نگرانی‌ها درباره برنامه موشکی ایران تلاش کنند»؛ همچنین «هربرت مک‌مستر» مشاور امنیت ملی کاخ سفید در گفت‌وگو با فاکس‌نیوز درباره موضع احتمالی اتحادیه اروپا در قبال رویکرد آمریکا می‌گوید: «اروپا از نظارت سختگیرانه بر برنامه هسته‌ای ایران حمایت می‌کند»؛ موضوعی که نشان می‌دهد با وجود اظهار پایبندی اروپا به برجام، دولتمردان اروپایی در حقیقت درباره فشار به ایران و نگرش درباره انقلاب اسلامی با دولت آمریکا متفق‌القول هستند و باز کردن حساب ویژه بر روی اروپا برای ادامه حیات برجام تکرار و ادامه همان اشتباه مهلک تکیه بر قول و اعتماد آمریکا است.

نامه تیم اقتصادی دولت به رئیس‌جمهور
شنیده‌ها حاکی است که تیم اقتصادی جدید دولت دوازدهم هم مانند تیم اقتصادی دولت یازدهم با اظهار نگرانی از اوضاع اقتصادی مردم و بیکاری گسترده در کشور، نامه‌ای خطاب به حجت‌الاسلام روحانی رئیس‌جمهور نوشته‌اند. بنا بر این گزارش یک منبع آگاه ضمن اعلام این مطلب گفت که مسعود کرباسیان وزیر امور اقتصادی و دارایی به همراه علی ربیعی وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی طی یک نامه مشترک به حسن روحانی، ضمن اعلام خطر بیکاری گسترده در کشور، از حصول تحقق برنامه‌های تبلیغات انتخاباتی رئیس‌جمهور نسبت به ایجاد سالیانه 900 هزار شغل در کشور اظهار ناامیدی کرده‌اند. هنوز از محتویات دیگر این نامه اطلاع چندانی در دست نیست، اما این نامه که در آغاز دولت دوازدهم نوشته شده است نشان می‌دهد که متأسفانه دولت طی پنج سال گذشته اگر به جای پرداختن به برجام بی‌خاصیت به حل مشکلات داخلی می‌پرداخت و به اجرای سیاست‌های اقتصاد مقاومتی همت می‌گمارد، اکنون لازم نبود با از بین رفتن برجام نگران وقوع مشکلات داخلی باشد. همچنین شنیده‌ها حکایت از این دارد که رئیس‌جمهور با ابراز ناراحتی از نگارش و محتوای این نامه، آن را به محمد نهاوندیان معاون اقتصادی ارجاع داده است تا به آن رسیدگی و درباره آن اعلام نظر کند.

▼ اخبار
1ـ اتکای اقتصاد اروپا به آمریکا
در حالی که برخی از مسئولان دولتی و چهره‌های سیاسی و رسانه‌ای حامی دولت طی هفته‌‌های گذشته به شدت بر این گزاره پافشاری کردند که اروپا به علت منافع تجاری که از برجام به دست آورده است، تمایلی به شکست این توافق ندارد، مطابق آخرین آمار مرکز آمار اتحادیه اروپا، در سال ۲۰۱۶ صادرات کالای کشورهای عضو اتحادیه اروپا به آمریکا ۳۶۲ میلیارد یورو بوده است و در همین سال، مجموع صادرات کالای کشورهای عضو اتحادیه اروپا به ایران فقط 2/8 میلیارد یورو بوده است. به عبارتی، صادرات کالای اروپایی‌ها به آمریکا ۴۴ برابر بیشتر از صادرات کالای آنها به ایران بوده است. مطابق این گزارش، واردات کالای کشورهای قاره سبز از آمریکا در سال ۲۰۱۶ به رقم ۲۴۶ میلیارد یورو رسید، در حالی که واردات کالای این کشورها از ایران فقط 5/5 میلیارد یورو بوده است؛ یعنی اتکای اقتصاد اروپا به واردات کالا از آمریکا ۴۵ برابر بیشتر از واردات کالای از ایران است.

2ـ نتیجه جالب نظرسنجی صدای آمریکا درباره سپاه
موضع‌گیری ترامپ علیه برجام و سپاه واکنش‌های بسیاری را در ایران و دیگر کشورها به همراه داشت، تا جایی که بسیاری از سیاستمداران و رسانه‌های مطرح جهانی، این اظهارات را محکوم کرده و آن را نشانه پایبند نبودن واشنگتن به تعهداتش دانستند. آمریکایی که در سال‌های گذشته با روش‌های مختلف در تلاش برای ضربه زدن به ملت ایران بوده است. در این میان، صدای آمریکا نظرسنجی درباره تحریم‌های جدید ایالات متحده علیه سپاه را روی خروجی پایگاه خود قرار داد که نتیجه آن برخلاف خواست گردانندگانش از کار درآمد. 85 درصد از شرکت‌کنندگان در این نظرسنجی معتقدند تحریم‌های جدید، نه تنها تأثیر منفی بر فعالیت‌های سپاه نخواهد داشت؛ بلکه موجب تقویت آن نیز خواهد شد؛ فعالیت‌هایی که مقابل زیاده‌خواهی‌های آمریکا در منطقه صورت گرفته و بسیاری از طرح‌های آنان را با ناکامی روبه‌رو کرده است.

3ـ دستور نخست‌وزیر عراق برای آغاز عملیات در کرکوک
شبکه الحدث مدعی شد که پس از یک جلسه امنیتی به ریاست حیدرالعبادی نخست‌وزیر عراق، نیروهای عراقی عملیات کرکوک را برای بازپس‌گیری چاه‌های نفت که در کنترل نیروهای پیشمرگه است، آغاز کردند. شبکه خبری رودا هم به نقل از تلویزیون عراق گزارش داد که حیدرالعبادی دستور آغاز عملیات برای کنترل نیروهای امنیتی این کشور بر کرکوک و چاه‌های نفتی این منطقه را صادر کرد. طبق دستور وی نیروهای امنیتی عراق وظیفه دارند کنترل و امنیت پایگاه‌های نظامی و تأسیسات متعلق به دولت فدرال را تضمین و تأمین کنند. همچنین شبکه خبری آفاق در این باره گزارش داد که نیروهای عراقی بر فرودگاه کرکوک و برخی مناطق نفتی و پایگاه 1 kتسلط یافته‌اند، اما منابع کردستان می‌گویند که این مناطق هنوز در کنترل نیروهای پیشمرگه است.

4ـ اظهارات دوگانه وزیر خارجه آمریکا درباره ایران
«رکس تیلرسون» در گفت‌وگو با شبکه سی‌ان‌ان با تکرار ادعاهای همیشگی آمریکا علیه فعالیت‌های منطقه‌ای جمهوری اسلامی ایران، گفت: «تلاش ما این است که از صداهای معتدل در ایران حمایت کنیم، از دموکراسی‌خواهی و آزادی‌طلبی آنها حمایت کنیم، به این امید که روزی مردم ایران کنترل حکومت این کشور را بازپس بگیرند و تاریخ غنی این کشور را احیا کرده و عضوی مفید در تجارت و اقتصاد منطقه باشند»! تیلرسون ادامه داد: «این آخر بازی است، اما این بازی‌ طولانی است و ما این را درک می‌کنیم.» این در حالی است که تیلرسون در مصاحبه دیگری با شبکه سی‌بی‌اس گفته بود؛ «آمریکا در زمان مناسب با ایران وارد تعامل می‌شود.»

▼ اخبار کوتاه
◄ هیلاری کلینتون رقیب دونالد ترامپ در انتخابات اخیر ریاست‌جمهوری ایالات متحده آمریکا در گفت‌وگو با برنامه «جی‌پی‌سی» شبکه تلویزیونی سی‌ان‌ان گفت: از نظر من صحبت‌های ترامپ در زمینه تأیید نکردن پایبندی ایران به توافق هسته‌ای‌ـ برخلاف توصیه‌هایی که افرادی از دولت خودش و همچنین بسیاری افراد از خارج دولت به او کردندـ این پیام نادرست را می‌رساند که؛ «نحوه گفتار آمریکا خوب نیست.»
◄ روزنامه اصلاح‌طلب بهار در گزارشی تأمل‌برانگیز با عنوان «فرصت طلایی از دست رفته»، ایران را به نقض برجام محکوم کرد و در این باره نوشت: «اگر قرار باشد صریح باشیم باید بگوییم که واقعیت جز این نیست، هم ایالات متحده و هم ایران روح برجام که به معنای همکاری و گفت‌وگوهای مشترک و بر مبنای حسن نیت است را به دفعات نقض کرده‌اند.»
◄ جان کری وزیر خارجه سابق آمریکا گفت: ما با رهبر و رئیس‌جمهور هر کشوری که ملاقات می‌کردیم، از جمله حسنی مبارک رئیس‌جمهور مصر، ملک‌عبدالله پادشاه عربستان، نتانیاهو نخست‌وزیر اسرائیل، ما را ترغیب می‌کردند که به ایران حمله کنیم. وی افزود: امروز ما حدود ۱۳۰ بازرس در ایران داریم که هر اتفاقی در تأسیسات هسته‌ای ایران را ثبت می‌کنند.
◄ یدالله موحد در پاسخ به این پرسش که مهدی جهانگیری همچنان در بازداشت است، یا برای وی وثیقه صادر شده است، اظهار داشت: متهم همچنان در بازداشت به سر می‌برد و وثیقه‌ای صادر نشده است. رئیس کل دادگستری استان کرمان اضافه کرد: پرونده در حال طی مراحل تحقیقات و مستندسازی مدارک است.
◄ یک منبع امنیتی عراقی از طرح گروه تروریستی تکفیری داعش برای حمله گسترده به سه استان این کشور خبر داد. بنا بر این گزارش، فرماندهان داعش قصد دارند با سوءاستفاده از بحران جدید ناشی از تحرکات جریان تجزیه‌طلب کرد، حملات گسترده‌ای به استان‌های صلاح‌الدین، نینوا و دیالی عراق آغاز کنند.
◄ اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس‌جمهور در واکنش به سخنان رئیس‌جمهور آمریکا در صفحه شخصی خود در توئیتر نوشت: تاریخ آمریکا قدمتی کوتاه و غیر قابل مقایسه با تاریخ و تمدن ایران دارد و پیش از اینکه آمریکایی وجود داشته باشد، خلیج‌فارس بوده است.
◄ روابط عمومی دفتر محمدرضا عارف خبر مربوط به دیدار خصوصی رئیس فراکسیون امید با رئیس دولت اصلاحات درباره انتخابات آینده ریاست‌جمهوری که قرار است سال ۱۴۰۰ برگزار شود را تکذیب کرد.