تهدیدات همه‌پرسی کردستان برای بارزانی

(روزنامه جمهوري اسلامي ـ 1396/05/25 ـ شماره 10946 ـ صفحه 16)

آیا پیش از آن که دود فتنه‌های مذهبی و دینی از بین روند، آتش فتنه قومی در منطقه شعله ور خواهد شد؟ درحال حاضر از این که مسعود بارزانی رئیس اقلیم کردستان عراق همه پرسی در مورد جدائی از عراق را اجرائی کند و آغازگر موج جدیدی از درگیری‌های قومی از عراق به خارج شود، ترس ایجاد فتنه وجود دارد خصوصاً اینکه موضوع همه پرسی با اعلام کردهای سوریه مبنی بر برگزاری انتخابات پارلمانی و شوراهای محلی در شمال سوریه همزمان شده است. کردهای سوریه می‌خواهند کشوری فدرال تحت حمایت نیروهای آمریکائی در شمال این کشور شکل دهند.

کردهای عراق طی دو دهه گذشته دوره طلائی استثنائی را پشت سر گذاردند. آنها به صورتی عملی از حکومت بغداد مستقل عمل کردند و صاحب دولت و پارلمان شدند و پرچم مستقل خود را در مراکز رسمی برافراشتند و از هیات‌های بیگانه پذیرایی کردند و نه فقط بدون اطلاع دولت مرکزی با بسیاری از کشورها مراودات رسمی برگزار نموده که افزون بر آن ضمن اعلام استقلال، در مدیریت کشور عراق نیز مشارکت می‌کنند.

کردها، ریاست جمهوری را در اختیار دارند و در پارلمان کرسی دارند و در دولت مرکزی وزرای کرد حضور دارند و از بودجه عمومی نیز سهم می‌برند و این درحالی است که آنها برای حفاری‌های نفتی قراردادهای جداگانه امضا می‌کنند و از طریق ترکیه نفت را صادر می‌کنند. کردها می‌گویند، چرا باید این همه مزایا را از دست دهیم؟

کردها شاید ترس آن دارند که اگر عراق، سلامت خود را بازیابد و هیبت و قدرت گذشته خود را بدست آورد، آنها از دستاوردهای فعلی محروم شوند و دولت مرکزی در مورد بازپس گیری کرکوک و صادرات نفت، اقدام‌های جدی به عمل آورد.

کردهای سوریه با دولت مرکزی روابط بسیار خوبی داشتند. اشغالگری داعش و النصره در شمال عراق موجب گردید که پس از تشکیل یگان‌های کرد، دولت مرکزی از آنها حمایت نظامی کند و روسیه نیز افزون بر پشتیبانی سیاسی از آنها حمایت نظامی نیز به عمل آورند ولی ایالات متحده آمریکا در مناطق کردنشین سوریه حضور یافت و به آنها وعده بالاتر از خودمختاری داد و آنها را قانع ساخت که از نیروهای نظامی خود، «نیروهای دموکراتیک سوریه» را شکل دهند تا اینکه افراد مسلح عشایر و قبایل را نیز منضم کنند. کردها نیز از حمایت آمریکا بهره‌برداری کرده و اراضی خود را توسعه داده و در بسیاری از شهرها و شهرک‌ها اقوام غیرکرد را بیرون رانده‌ و روز به روز بر اشتهای آنان جهت توسعه طلبی و تقسیم سوریه افزوده ‌شد.

دولت‌های بغداد و دمشق پس از رویدادهای اخیر به نتایج زیر رسیده اند:

- کردها، برنامه‌های آمریکا را به اجرا می‌گذارند.

- آمریکایی‌ها پس از اینکه متوجه شدند برگ‌های برنده خود را در سازمان‌های تروریستی داعش و النصره... از دست داده، به تحریک کردها روی آوردند.

- مطرح شدن شعار استقلال، تجزیه عراق و سوریه را در پی خواهد داشت.

- اسرائیل در میان کردها، صاحب نفوذ شده است.

- این وضعیت، ایران را نیز دچار نگرانی کرده است و به همین دلیل بر وحدت عراق و مخالفت با برگزاری همه پرسی در کردستان عراق پای می‌فشرد.

موضع ترکیه نسبت به کردستان عراق، دچار تغییرات زیادی شده است. ترکیه که پیش‌تر با کردهای عراق روابط اقتصادی، سیاسی و نظامی قدرتمندانه‌ای جدای از دولت مرکزی بغداد، داشت و از مسعود بارزانی همچون رئیس‌جمهور استقبال می‌کرد و با او قرارداد امضا می‌نمود و نفت کردستان را از خاکش صادر می‌کرد، اعلام کرد که برگزاری همه‌پرسی اشتباهی فاحش است و موجودیت ترکیه را تهدید خواهد کرد. ترکیه ترس آن دارد که درخواست استقلال به کردهای ترکیه نیز برسد که در آن صورت، به یک مشکل بزرگ تبدیل خواهد شد.

این که کردها بتوانند کشوری مستقل که قابلیت زندگی در آن وجود داشته باشند را شکل دهند، کاری بسیار دشوار است زیرا چهار کشور ترکیه، عراق، سوریه و ایران که اقلیت‌های کرد دارند مخالفتی جدی با این امر دارند.

اگر با حالت کینه توزی از سوی چهار کشور یاد شده، کشور کردی تشکیل شود،‌ کافی است که آنها مرزهای آبی و خاکی خود را به روی کشور کرد ببندند و حتی اگر این کشور از حمایت بین‌المللی و یا منطقه‌ای نیز بهره‌مند باشد، بزودی از بین خواهد رفت.

مسعود بارزانی برای استحکام کشور آینده خواستار انجام موارد زیر است:

- درصدد جلب دوستی اردوغان برآید.

- به او اطمینان دهد که کردستان عراق با ترکیه دوستی عمیق داشته باشد.

- همچون گذشته در سرکوب کردهای ترکیه با او همکاری کند.

- با حزب کارگران کردستان بجنگد.

منتها اردوغان از تحولات منطقه‌ای و بین‌المللی نگران است خصوصاً اینکه بارزانی تلاش دارد دوستی با کشورهای عرب خلیج فارس را که به تازگی اردوغان با آنها به دلیل بحران قطر درگیر شده، جلب کند. ترس دیگر اردوغان این است که مشکلات منطقه‌ای و محلی که بر کردستان اثرگذار شود، تاثیرات منفی بر ترکیه داشته باشد.

موضع ایالات متحده آمریکا که از زبان تیلرسون وزیر امور خارجه آمریکا مطرح شد، به تاخیر انداختن همه‌پرسی است زیرا زمان برای برگزاری آن مناسب نیست. البته این که بارزانی بدون چراغ سبز آمریکا به برگزاری همه پرسی اقدام ورزد کاری دور از ذهن است منتها مسعود بارزانی عقیده دارد که زمان کاملاً به سود دولت اوست زیرا ایالات متحده آمریکا که برگ‌های برنده داعش و النصره را از دست داده، در عراق و سوریه نیازمند کردهاست و چون تنها نقطه اتکای آمریکا، مناطق کردی است خصوصاً اینکه سازمان‌های مسلح طرفدار آمریکا در جنوب سوریه متلاشی شده‌اند و ارتش سوریه بر گذرگاه‌های اردن سیطره یافته است؛ منتهی پافشاری مسعود بارزانی بر برگزاری همه پرسی ممکن نتایج سوء زیر را در پی داشته باشد:

- قماری است که می‌تواند همه دستاوردهای کردها را بر باد دهد.

- اقلیم کردستان را به صحنه درگیری‌های بین‌المللی و منطقه‌ای تبدیل کند.

- نیروهای عراقی با حمایت ایرانی‌ها و ترک‌ها بر اقلیم مستولی شوند تا اینکه اقلیم کردستان به خاری در پهلوی کشورهای محیط تبدیل نشود.

بنابر این بهتر آن است که بارزانی برای تحقق برخی دستاوردهای اضافی فقط به اشاره به برگزاری همه پرسی برای استقلال اکتفا کند ولی اگر بر برگزاری همه پرسی پافشاری کند ممکن است توفانی به پا شود که او یارای مقاومت در برابر آن را نداشته باشد.

* منبع: الاهرام چاپ قاهره

http://jomhourieslami.net/?newsid=144717

ش.د9603381