انتخابات پارلمانی لبنان برای نخستین بار بعد از ۹ سال و در پی یک تاخیر ۵ ساله، روز یکشنبه ۱۶ اردیبهشت برگزار شد. دلیل این تاخیر، کشمکش های سیاسی داخلی، مناقشه بر سر اصلاح قانون انتخابات و نیز بحران در کشور همسایه، سوریه، بود که فضای سیاسی و امنیتی لبنان را تحت تاثیر قرار داده بود.
در این انتخابات حدود ۶۰۰ نامزد از ۷۷ حزب و فهرست مشترک برای کسب ۱۲۸ کرسی پارلمان با یکدیگر رقابت کردند. میزان مشارکت در این دوره پایین تر از دوره های قبل بود و ۳ میلیون و ۸۰۰ هزار نفر از شهروندان واجد شرایط، یعنی ۴۹.۲ درصد از آن ها در انتخابات شرکت کردند. در مناطق شیعه نشین لبنان برخلاف بقیه نقاط، شمار رای دهندگان لبنان بیشتر بوده است. شایان ذکر است در انتخابات پیشین (سال ۲۰۰۹) نسبت مشارکت ۵۴ درصد بود.
پیروزی جریان مقاومت و شکست حریریحزبالله و متحدان سیاسی‌اش شامل «جنبش امل» به رهبری نبیه بری، رئیس پارلمان و «جریان ملی آزاد» به رهبری میشل عون، رئیس جمهوری لبنان، توانستند با کسب 67 کرسی در انتخابات پارلمانی این کشور، بیش از نیمی از کرسی های پارلمان را کسب کنند و به اکثریت نسبی دست یابند.
ائتلاف شیعه با ۲۶ کرسی (۱۲ حزب الله و ۱۴ جنبش امل) پیروز اصلی در انتخابات پارلمانی است، زیرا موفق شد کل کرسی های شیعیان را به استثنای یک کرسی در منطقه جبیل به دست آورد. اما فراکسیون «المستقبل» وابسته به سعد حریری، تعداد نمایندگانش از ۳۳ به ۲۱ نماینده کاهش یافته است. به این ترتیب حزب المستقبل در این انتخابات حدود یک سوم کرسی‌های خود را از دست داد.
در واقع بازنده انتخابات لبنان، سعد حریری، نخست وزیر این کشور، و سیاستمداران اهل سنت هستند که زیر چتر الحریری قرار دارند. مشارکت پایین اهل سنت و عدم رای بسیاری از سنی ها به حریری حاکی از بحران مشروعیتی است که حریری در میان طرفداران خود گرفتار آن شده است. حتی در غرب بیروت که حوزه انتخابی حریری است، تعداد برگه های رأی که برای او به صندوق ریخته شد، کمتر از برگه های یکی از نامزدهای مورد حمایت حزب الله و جنبش امل بود.
سعد حریری پس از آشکار شدن نتیجه انتخابات میان خبرنگاران حاضر شد و نتیجه انتخابات را پذیرفت، اما در عین حال گفت این شکست ناشی از یک دسیسه ای بوده که هدف از آن بیرون راندن او و پیروانش از حیات سیاسی و سلب مشروعیت از آنان بوده است. به زعم حریری تغییر قانون انتخابات که با ابتکار عمل جریان ملی آزاد صورت گرفت، بخشی از این دسیسه بوده است، زیرا بر اساس قانون جدید ممکن است نامزدی به مجلس راه پیدا کند که از رقیب خود، رای کمتری آورده است.
واقعیت این است که سعد حریری مقبولیت و محبوبیت خود را در لبنان، حتی در میان اهل سنت از دست داده است و در مقابل، جریان مقاومت از محبوبیت بیشتری برخوردار شده است.
دلایل پیروزی مقاومتنتایج انتخابات اخیر نشان داد حزب الله لبنان به عنوان نماینده مقاومت در این کشور همچنان از پایگاه و محبوبیت بالایی برخوردار است و بلکه جایگاه آن ارتقا یافته است. دلیل عمده این محبوبیت را می توان در دستاوردهای امنیتی حزب الله در سوریه و خصوصا در مناطقی از لبنان جستجو کرد که در دست گروه های تروریستی همچون داعش و جبهه النصره قرار داشت.
مناطق شرقی لبنان همچون «عرسال» چندین سال در سیطره تروریست های تکفیری بود و از آنجا سایر مناطق لبنان را مورد حملات و انفجارات قرار می دادند. رأی مردم لبنان به حزب الله در واقع قدردانی از این جنبش انقلابی بود که با مجاهدت و جانفشانی خود، خاک لبنان را از لوث تروریست ها پاک کرد و امنیت و آرامش را به این کشور بازگرداند.
در مقابل، سعد حریری به عنوان بازنده انتخابات، به هیچ وجه وضعیت خوبی نداشت. نخست وزیر لبنان حدود پنج ماه پیش قربانی بحرانی شد که توسط عربستان سعودی رقم خورد و هدف آن بیرون راندن حزب الله از صحنه سیاسی لبنان بود. این بحران با سفر ناگهانی سعد حریری به عربستان سعودی و اعلام استعفای نامنتظره او از ریاض، کلید خورد. بر اساس گزارش هایی که محافل عربی و غربی غربی منتشر کردند حریری را در ریاض به زور وادار کرده بودند در شبکه سعودی العربیه استعفای خود را اعلام و دخالت جمهوری اسلامی ایران در لبنان را انگیزه کناره گیری از نخست وزیری مطرح کند. سرانجام با تلاش های دیپلماتیک برخی کشورها به ویژه فرانسه، این بحران خاتمه یافت و حریری به بیروت بازگشت و کار خود را در منصب نخست وزیری ادامه داد.
اما نقشه سعودی ها نتیجه عکس داد و به جای آن که حزب الله را از میدان به در کند، باعث انزوا و فقدان محبوبیت حریری و سایر عناصر سیاسی وابسته به عربستان در لبنان شد. با این وصف، نتایج انتخابات پارلمانی لبنان دور از انتظار نبود.
پیامدهابه طور طبیعی، با کسب پیروزی سیاسی در انتخابات، جایگاه و اقتدار داخلی و خارجی حزب الله افزایش خواهد یافت. حزب الله طی سال های گذشته تحت فشار تبلیغاتی شدیدی از سوی رقبای خود بود و همواره متهم به دخالت و حضور در سوریه می شد. وابستگی به جمهوری اسلامی ایران نیز از دیگر مواردی بود که مخالفان حزب الله روی آن مانور می دادند، اما رای مثبت مردم لبنان به حزب الله نشان داد تبلیغات منفی علیه حزب الله بی اثر بوده و لبنانی ها با هوشمندی، واقعیت ها را رصد می کنند.
ارتباط حزب الله با ایران و نیز حضور در سوریه، نه تنها نمره منفی در کارنامه حزب الله محسوب نمی شود، بلکه نقطه مثبتی است که برای لبنان دستاوردهای ارزشمندی به دنبال داشته است؛ موضوعی که در سخنرانی روز دوشنبه دبیر کل حزب الله سید حسن نصرالله مورد اشاره قرار گرفت.
در بعد منطقه ای، نتیجه انتخابات لبنان، پیروزی محور مقاومت به رهبری ایران در برابر جبهه سازش ایران با محوریت عربستان سعودی به شمار می رود. از این پس از نفوذ سعودی ها در لبنان کاسته شده و جایگاه ایران در این کشور بیش از گذشته تحکیم خواهد شد.
غرب خصوصا آمریکا نیز همانند گذشته قادر به دخالت در لبنان نخواهد بود، زیرا معادله و ساختار قدرت در این کشور به گونه رقم خواهد خورد که دست برتر متعلق به مقاومت است.
رژیم صهیونیستی نیز که همواره برای حزب الله خط و نشان می کشد، دچار سردرگمی و سرخوردگی شده است. از این پس، تهدید علیه حزب الله و نیز جمهوری اسلامی ایرانی، برای سران اسراییل کار ساده ای نخواهد بود، زیرا حزب الله در روند دموکرسی به پیروزی دست یافته و متکی به آرای اکثریت مردم لبنان می باشد. نتایج انتخابات اخیر در واقع اقتدار و قدرت بازدارندگی حزب الله را افزایش داده است.
دولت آیندهبه احتمال زیاد حزب المستقبل به رهبری سعد حریری، با وجود از دست دادن حدود یک سوم کرسی های خود، همچنان دولت جدید لبنان را تشکیل خواهد داد. بر اساس توافق تقسیم قدرت در این کشور، نخست وزیر لبنان که با رأی مجلس برگزیده می شود، باید از اهل سنت باشد.
نظام سیاسی در لبنان، نظام پارلمانی و مبتنی بر دموکراسی توافقی در یک جامعه ناهمگون است. بر اساس این توافق، طبق درصد جمعیتی، هر قوم و یا گروهی تعداد کرسی ها را در کابینه و مجلس احراز می کند. هرچند چنین تقسیم بندی در پارلمان لبنان دیده نمی شود، اما در سطح کلان عموما ریاست مجلس در لبنان به شیعیان، نخست وزیر به گروه‌های اهل سنت و رئیس جمهوری به نماینده مسیحیان تعلق دارد.
بی تردید این توافق و ترکیب قدرت در شرایط کنونی همچنان حفظ خواهد شد؛ اما اگر در نظر بگیریم که در انتخابات یکشنبه اکثریت کرسی ها نصیب جریان مقاومت شده است و از طرفی، ریاست جمهوری لبنان هم اکنون در اختیار میشل عون است که از همه رهبران تاریخ این کشور به جریان مقاومت نزدیک تر است؛ دولت جدیدی که روی کار می آید حتی اگر ریاستش بار دیگر به سعد حریری سپرده شود، آرایش و رویکردی همسو با مقاومت خواهد داشت./
