ترامپ به دنبال حذف آوارگان فلسطینی

دونالد ترامپ از زمانی که به عنوان رئیس جمهور در ایالات متحده امریکا به قدرت رسیده است تمام تلاش خود را به کار گرفته است تا وعده هایی را که در زمان تبلیغات انتخاباتی به صهیونیست ها داده بود اجرایی کند و برای این منظور اقداماتی مثل طرح سازش موسوم به «معامله قرن» را با همکاری کشورهای عربی به پیش می برد. همچنانکه در اقدامی تحریک برانگیز، در جهت اجرایی کردن یکی از مصوبه های مجلس امریکا مبنی بر انتقال سفارت این کشور از تل آویو به قدس اشغالی وارد عمل شد؛ اقدامی که روسای جمهور قبل از ترامپ به واسطه پیامدهایی که چنین اقدامی داشت از انجام و اجرای آن طفره رفته بودند. هرچند که نتیجه این اقدام ترامپ تشدید رویکردهای ضد صهیونیستی و ضد امریکایی در بین ملت فلسطین شده است و تظاهرات و راهپیمایی های هفتگی آنها تحت عنوان «راهپیمایی های بازگشت» برگزار می شود.

جدیدترین اقدامی که دونالد ترامپ در رابطه با قضیه فلسطین انجام داده است متوقف کردن کامل کمک های مالی این کشور به آژانس امداد و اشتغال برای آوارگان فلسطینی (آنروا) بوده است که از ابتدای سال 2018 و با محدود کردن این کمک ها آغاز شده بود. آژانس آنروا در سال 1949 و با قطعنامه مجمع عمومی سازمان ملل تاسیس شد تا از آوارگان فلسطینی حمایت کند؛ این آژانس درحال حاضر متاثر از اقدامات امریکا از بحران مالی بی سابقه ای رنج می برد؛ درحالی که در سال 2017 امریکا 365 میلیون دلار به این آژانس کمک کرده بود، در سال 2018 این کمک ها به به حدود 65 میلیون دلار کاهش یافته است.

نتیجه این اقدام امریکا محدودیت هایی است که آنروا در مناطق پنجگانه ای که به آوارگان فلسطینی و خانواده های آنها کمک رسانی می کند (غزه، کرانه باختری، اردن، لبنان و سوریه) با آن مواجه خواهد شد. امریکایی ها در کنار دیگر کشورهای غربی و عربی جزو حامیان آژانس آنروا تلقی می شوند که تا کنون بودجه 1.2 میلیارد دلاری این سازمان را تامین می کردند. این درحالی است که نقش امریکا در این کمک رسانی قابل توجه بوده و با حدود 350 میلیون دلار تقریبا یک چهارم این کمک ها به خود اختصاص داده بود.

اکنون و با اقدام اخیر امریکا این سوال مطرح می شود که آیا آژانس آنروا به پایان راه خود رسیده است؟ اقدام ترامپ بر پروژه های کاریابی و انسان دوستانه این آژانس در مناطق پنچ گانه اعلام شده چه تاثیری خواهد داشت؟ آیا این سیاست ترامپ مقدمه ای برای پایان دادن به موضوع «آوارگان فلسطینی» است که همچنان امیدار به بازگشت به سرزمین های خود هستند؟ و نهایا اینکه اقدام ترامپ در صحنه فلسطین چه تاثیرات و پیامدهای برای صهیونیست ها خواهد داشت؟

ورود آژانس به بحران مالی

اولین نتیجه این که می توان برای اقدام امریکایی ها و متوقف کردن کمک های آنها متصور بود این است که آژانس آنروا در تامین مالی پروژه ها و برنامه های خود با مشکل مالی مواجه شود و خدمات رسانی به آوارگان فلسطینی به شدت تحت تاثیر قرار گیرد. با این حال مقامات آژانس امیدوار هستند که این آژانس بتواند راه حل هایی پیدا کرده و علی رغم مشکلات مادی جدی که برای آن به وجود می آید به فعالیت خود ادامه دهد.

بخشی از خوش بینی های مقامات آژانس به کمک هایی است که به کشورهای دیگر غربی و مشخصا کشورهای عربی دارند که خود را حامی فلسطینیان می دانند. این درحالی است که کشورهای ثروتمند عرب و از آن جمله عربستان سعودی در سال های اخیر کمک های خود به آنروا را محدود کرده اند. در همین رابطه گفته می شود که دولت ترامپ به منظور تحقق اهداف مورد نظر خود و رژیم صهیونیستی به دنبال فشار آوردن به کشورهای عربی است تا کمک های خود را در راستای اهداف و مطابق با چارچوبی که از سوی امریکا تعیین می شود هزینه کنند و در غیر این صورت اجازه کمک آنها به آژانس داده نخواهد شد.

آن گونه که در رسانه ها خبرها و گزارش هایی منتشر شده، امریکا به دنبال بازنگری در موضوع کمک خود به آوارگان فلسطینی می باشد به گونه ای که در بازتعریفی که از اصطلاح «آوارگان فلسطینی» صورت می گیرد تعداد افرادی که می تواند به آنها نسبت آواره داد از حدود 6 میلیون نفر به رقمی حدود 40 هزار نفرا کاهش پیدا کند؛ امری که خود روی موضوع و اصل مهم بازگشت آوارگان فلسطینی تاثیرگذار خواهد بود و به نوعی پایانی بر این حق تاریخی فلسطینیان تلقی می شود؛ اصلی که به اصطلاح جزو موضوعات نهایی تمام مذاکراتی بوده که برای سازش بین رژیم صهیونیستی و طرف فلسطینی صورت گرفته است.

امیدوای به نقش آفرینی طرف های دیگر

همان گونه گفته ایالات متحده امریکا پیشتر هم به دنبال این بود که جمعیت آوارگان فلسطینی را با تعریفی که خود از عنوان «آواره» ارائه کرده بود به رقمی حدود 40 هزار نفر کاهش دهد. اما با وجود تمام رایزنی هایی که در این زمینه صورت داد نتوانست کشورهای دیگر را در این زمینه قانع کند. علت این اقدام تند امریکا هم بیشتر به سیاست های آژانس آنروا بازمی گردد که متهم است عملکرد آن جانبدارانه و علیه اسرائیل می باشد. به هرحال، مسئولان تشکیلات گردان فلسطین و همینطور آنروا امیدوار هستند ضمن بررسی موضوع محدود شدن کمک های بین المللی در حاشیه نشست مجمع عمومی سازمان ملل، طرف های دیگر و مشخصا اتحادیه اروپا سیاستی مستقل از ایالات متحده امریکا را دنبال کرده و ضمن ادامه کمک های خود به آوارگان فلسطینی، بخشی از کسری بودجه آژانس که ناشی از عدم حمایت امریکا می باشد را جبران کنند.

درحالی که به واسطه فشارهای امریکا و اسرائیل حمایت کشورهای عربی از آوارگان فلسطینی به حاشیه رفته است و حتی در سال های اخیر و به دلایل مختلف وعده های داده شده از سوی این کشورها نیز عملی نشده است، چشم آنروا به سمت کشورهایی است که در روزهای اخیر از اقدام امریکا در قطع کمک به آژانس انتقاد کرده اند؛ کشورهایی در اتحادیه اروپا و حتی کشورهایی مثل چین و روسیه و برخی کشورها در امریکای لاتین که منتقد و مخالف اقدامات و سیاست های رئیس جمهور امریکا هستند و در عین حال منافع منطقه ای خود را هم دنبال می کند، و در صورتی که اراده ای سیاسی در این کشورها دیده شود می توانند جایگزین ایالات متحده در موضوع کمک به آژانس آنروا شوند.

نگرانی صهیونیست ها

هرچند که اقدام امریکا در متوقف کردن حمایت مالی خود از آژانس آنروا در راستای سیاست های رژیم صهیونیستی برای درحاشیه بردن موضوع بازگشت آوارگان فلسطینی به سرزمین های اشغالی می باشد، اما از هم اکنون این نگرانی در بین مسئولان این رژیم به وجود آمده است که متوقف شدن فعالیت های آنروا در نهایت به ازسرگیری عملیات های مسلحانه فلسطینیان علیه اسرائیلی ها منجر شود. از نگاه صهیونیست ها هرچند که آنروا باعث نهادینه شدن قضیه آوارگان فلسطینی شده و آن را از نسلی به نسل دیگر منتقل کرده است، اما هرگونه تنشی که در فعالیت های معمول این آژانس به وجود آید می تواند به ناامنی منجر شود؛ ناامنی هایی که می تواند خود را در قالب اقداماتی مثل تظاهرات گسترده مردمی، شدت گرفتن عملیات های مسلحانه و حتی متوقف شدن همکاری های امنیتی که بین تشکیلات خودگردان فلسطین و رژیم صهیونیستی وجود دارد نشان دهد و این رژیم را با چالش های جدی مواجه کند.