مراسم اربعین؛ تجلی شکست توطئه تفرقه میان ایران و عراق

پس از گذشت چهار ماه از انتخابات پارلمانی عراق، با تلاش‌های گروه‌های سیاسی و با توافق «گروه‌های شیعه در پارلمان عراق» آقای عادل عبدالمهدی به عنوان نخست وزیر و مأمور تشکیل کابینه، انتخاب شد. انتخاب وی پس از تعیین «محمد الحلبوسی» به عنوان رئیس مجلس نمایندگان، اتفاق افتاد. با این انتخاب مسئولان آمریکایی ناتوانی خود در به قدرت رساندن نامزدهای مورد نظر خود را دریافتند. پایگاه بصیرت برای بررسی تاثیرات این انتخاب بر تحولات منطقه و همچنین رویکرد دولت جدید عراق در قبال جمهوری اسلامی ایران و وضعیت روابط دو کشور و دو ملت، گفت وگویی را با دکتر رضا میرابیان، کارشناس مسائل جهان عرب ترتیب داده است.

بصیرت: چشم انداز دولت جدید عراق با توجه به انتخاب عادل عبدالمهدی را چگونه ارزیابی می کنید؟

پس از گذشت چهار ماه از انتخابات پارلمانی عراق، با تلاش‌های گروه‌های سیاسی و با توافق «گروه‌های شیعه در پارلمان عراق» آقای عادل عبدالمهدی به عنوان نخست وزیر انتخاب شد. وی فردی با تجربه، سیاستمدار و اقتصاددان عراقی شیعه است که در سال 2003 پس از سقوط رژیم صدام حسین از فرانسه به عراق بازگشت و عضو جایگزین «عبدالعزیز الحکیم» در شورای حکومتی عراق شد. وی پس از آن سمت وزیر دارایی را در دولت موقت «ایاد علاوی» در سال 2004 بر عهده گرفت و در گفتگوها با دولت آمریکا برای خط زدن بدهی‌های خارجی دولت عراق شرکت داشت و موفق شد بسیاری از طرف‌های بین‌المللی را برای ساقط کردن بخش زیادی از بدهی‌های عراق راضی کند. در مجموع می توان گفت، بیت شیعی در آمدن عادل عبدالمهدی به عنوان نخست وزیر نقش بسزایی را داشتند. وقتی بیت شیعی موافقت کند طبیعتا دیگر جریان‌های سیاسی در عراق نمی توانند مخالفت کنند. در این رابطه کردها هم چون از قدیم با شیعیان ارتباط داشتند و جزء مبارزات ضد صدام بودند در رابطه با نخست وزیری عادل نقطه نظر مثبتی داشتند. در مجموع امیدواریم عادل عبدالمهدی که توسط برهم صالح مأمور به تشکیل کابینه عراق شده بتواند طی چند روز آینده تتمه وزرای را در کابینه مشخص کند. ظاهرا در بحث انتخاب وزرای، چهارده وزیر را معرفی کردند که از هشت وزیر باقیمانده از جمله وزرای دفاع و کشور است که در موقعیت بعدی معرفی می شوند.

بصیرت: رویکرد دولت جدید عراق در قبال جمهوری اسلامی ایران چگونه است؟

رویکرد دولت جدید عراق در قبال جمهوری اسلامی ایران، رویکرد مثبت و سازنده می‌باشد. تلاش وی این است که روابط دوستانه و نزدیک با جمهوری اسلامی ایران داشته باشد. وی در ارتباط با تحریم‌ها علیه جمهوری اسلامی اظهار داشته هیچ گونه تمایلی برای اجرای تحریم‌ها علیه جمهوری اسلامی نداریم در عین حال منافع عراق را هم در نظر می گیریم. ضمن اینکه ملاحظاتی در بحث تحریم‌های آمریکا دارند. به دلایلی عمده سپرده‌های ارزی و درآمدهای نفتی عراق در حساب‌های آمریکا قرار دارد و از آنجا جا به جا می شود و در بسیاری مسائل اقتصادی با جمهوری اسلامی محدودیت خواهند داشت اما رویکرد سیاسی این است که می تواند رابطه نزدیک خودش را با جمهوری اسلامی ایران حفظ کند؛ اما بایستی شرایط و وضعیت عراق را با توجه به شرایطی که بعد از داعش به وجود آمده و فشارهایی که به عراق شده در نظر گرفت؛ طبیعتا مشکلات و چالش های عراق زیاد است امیدواریم بتواند بر این چالش ها غلبه کند؛ اما مجموع سیاست‌های عادل عبدالمهدی و رویکرد وی در آینده، رویکرد دوستانه و همراهی با جمهوری اسلامی ایران است.

بصیرت: رویکرد مناطق کردنشین عراق به انتخاب دولت جدید چیست؟

مناطق کردنشین عراق به انتخاب عادل عبدالمهدی نظر مثبتی از قبل داشتند. چون در جنگ نیروهای بعثی با ایران، صدام حسین اقدام به کشتن افراد مذهبی «کُرد» که اصلی ترین مخالفان جنگ با ایران بودند، کرد. از این رو رویکرد و نقطه نظراتشان در رابطه با عادل عبدالمهدی مثبت است. امیدواریم کردها بالاخص حزب دمکرات دست از رویه گذشته‌شان بردارند و رویکرد مثبت‌شان را در عمل نشان دهند و با دولت آقای عادل عبدالمهدی همکاری کنند و مسائل گذشته را دوباره پیش نکشند و وقایعی که در گذشته اتفاق افتاد هزینه سنگینی برای عراق ایجاد کرد این مسائل را دنبال نکنند امیدواریم در عمل نشان دهند.

بصیرت: کشورهای آمریکا و عربستان تلاش جدی برای بهره‌برداری از وضعیت عراق بعد انتخابات دارند و به نوعی به دنبال تشکیل سریع دولتی هستند که موافق آنها در عراق باشند. این موضوع را بعد از انتخاب شدن عادل عبدالمهدی به عنوان نخست وزیر عراق چگونه ارزیابی می کنید؟

کشورهای آمریکا و عربستان سعودی از آمدن عادل عبدالمهدی به صورت لفظی استقبال کرده است؛ اما خیلی نمی‌توان این استقبال را جدی گرفت. چون سابقه نشان داده سعودی‌ها در استان‌های عراق مانند بصره یا جاهای دیگر دنبال یارگیری بودند که در این امر، موفق نشدند. چون مردم عراق در رابطه با عربستان حساسیت‌های خاصی داشتند و بر این اعتقاد بودند که سعودی‌ها در پیدایش داعش و طرفداری از تکفیری ها در عراق نقش بسزایی را انجام دادند. به هر حال باید در آینده ببینیم رویکرد آمریکا و عربستان با این دولت چگونه خواهد بود. آیا با این دولت همراهی می‌کنند یا چوب لای چرخ این دولت می‌گذارند، این شرایط منوط به آینده است و باید منتظر رفتار آینده آنها باشیم. البته سعودی ها خیلی دیر روابط‌شان با عراق را عادی کردند. می توان گفت نزدیک به دوازده سال است که با عراق در چالش تضاد بودند و کلیه کارشکنی‌ها را در رابطه با ثبات عراق صورت دادند. لذا باورم بر این است که سعودی‌ها در راستای پیشرفت، توسعه و استقلال عراق مانند جمهوری اسلامی ایران حسن نیت داشته باشند به این موضوع تردید دارم؛ اما آن چیزی که است شرایط عراق مانند گذشته نیست، عراق کشوری است که در منطقه حرف برای گفتن دارد.

بصیرت: به نظر شما برنامه اخیر مهره های آمیکا و سعودی برای به چالش کشیدن محبوبیت و نفوذ معنوی ایران در عراق –مثل حمله به کنسولگری ایران در بصره- چقدر موفقیت آمیز خواهد بود؟

سعودی‌ها و آمریکایی‌ها در حوزه اجتماعی و راه‌اندازی اعتراضات علیه جمهوری اسلامی تلاش می کند تا محبوبیت ایران را به چلش بکشند اما در عمل، خوشبختانه این توفیق حاصل نشده است. تمام این تلاش‌ها از حدود سه ماه قبل از روز اربعین آغاز شد؛ هدف آنها این بود که اربعین را تحت الشعاع قرار دهند و از حضور زائرین جمهوری اسلامی ایران جلوگیری کنند و بتوانند از این طریق درگیری بین شیعیان ایران و عراق ایجاد کنند که خوشبختانه در این امر توفیق حاصل نشد و تمام تحرکاتی که در استان‌های شیعه‌نشین مانند بصره، آتش زدن مراکز و دفاتر حشدالشعبی و همچنین سرکنسولگری جمهوری اسلامی ایران ایجاد کردند به دنبال این بودند که از این طریق شکل دیگر عراق را رودرروی جمهوری اسلامی ایران قرار دهند خوشبختانه از این طریق هم نتوانستند توفیقی حاصل کنند. بهترین دلیل آن این است که مردم عراق امسال به مراتب خونگرم‌تر و خیلی دوستانه‌تر از زائرین ایرانی استقبال کردند.

مصاحبه از وحید قاسمی