«بانک جهانی» متشکل از پنج مؤسسه مستقل و در عین حال هماهنگ با سیاست‌های کلی بانک است که عبارتند از:
۱ـ بانک بین‌المللی ترمیم و توسعه: به کشور‌های در حال توسعه خدمات وام‌دهی و کمک‌های فنی و تکنیکی ارائه می‌دهد.
۲ ـ مؤسسه مالی بین‌المللی: با هدف حمایت از فعالیت‌های بخش خصوصی در کشور‌های عضو تأسیس شده است.
۳ ـ مؤسسه بین‌المللی توسعه: در سال ۱۹۶۰ میلادی با هدف فعالیت در کشور‌های بسیار فقیر آغاز به کار کرد. در حال حاضر این مؤسسه به کشور‌های با درآمد سرانه کمتر از ۸۶۰ دلار وام‌هایی با بهره کم می‌دهد.
۴ ـ مرکز بین‌المللی حل و فصل اختلافات سرمایه‌گذاری: وظیفه داوری و حل‌وفصل اختلافات بین سرمایه‌گذاران خارجی و کشور‌های عضو را بر عهده دارد.
۵ ـ مؤسسه تضمین سرمایه گذاری‌های چند جانبه: در سال ۱۹۸۸ میلادی فعالیت خود را آغاز کرد و تشویق سرمایه‌گذاری خارجی در کشور‌های در حال توسعه را در دستور کار خود قرار داد. بر اساس اساسنامه آن، این مؤسسه ریسک‌های غیر اقتصادی (سیاسی) در کشور‌های در حال توسعه را پوشش می‌دهد. این ریسک‌ها عبارتند از: ریسک مصادره اموال، ریسک نقض قرارداد، ریسک انتقال یا تبدیل ارز و ریسک جنگ یا شورش‌های داخلی.
سرمایه این بانک از مجموع سهام تعهد شده و حق عضویت کشورها، فروش اوراق قرضه و استقراض از بازار‌های مالی و دولت‌های عضو است. به عبارتی، سرمایه بانک به سهام یک‌صد هزار دلاری تقسیم شده و حق رأی کشورها نیز بر مبنای هر عضو ۲۵۰ رأی ثابت و یک رأی به ازای هر سهم است. سهم هر کشور به موقعیت اقتصادی و مالی آن کشور بستگی دارد. هر کشور موظف است در موقع پیوستن به بانک، ده درصد سهم خود را بپردازد که یک درصد این مبلغ، به طلا یا دلار آمریکا است و ۹ درصد بقیّه، به ارز کشور مربوطه است و فقط با موافقت کشور ذی‌ربط قابل استفاده خواهد بود.
بانک و شعبه‌های آن در امور سیاسی هیچ یک از اعضا مداخله نمی‌کنند و مشی سیاسی عضو یا تمایلات اعضا در تصمیم‌گیری‌های آن‌ها دخالت ندارد؛ البته بانک جهانی با وجود ملزم شدن به بی‌طرفی سیاسی و اقتصادی، در امور سیاسی مداخله می‌کند. به عبارتی، این بانک در خدمت اهداف سیاسی سهام‌داران خویش است.
ایالات متحده آمریکا که بزرگ‌ترین سهام‌دار این بانک است، از حق رأی خود برای نپرداختن وام به کشور‌هایی که از نظر سیاسی با آن‌ها در تعارض است و همچنین اعطای وام به طرفداران خود استفاده می‌کند.
هدف اصلی بانک جهانی، کاهش فقر، توسعه پایدار و بهبود استاندارد‌های زندگی کشور‌های عضو است و یکی از پیشروترین مؤسسات توسعه‌ای جهان در این زمینه به شمار می‌آید. این بانک از طریق پرداخت وام، ارائه خدمات مشاوره‌ای، کمک‌های فنی، انتقال دانش، حمایت از رشد بازار‌های سرمایه خصوصی و کمک به توسعه بخش خصوصی، کمک به توسعه سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی و تشویق جریان سرمایه‌گذاری مستقیم به کشور‌های در حال توسعه از طریق فراهم کردن ضمانت برای سرمایه‌گذاران در زمینه ریسک‌های غیر تجاری، سعی دارد در پیشرفت و توسعه کشور‌های عضو همکاری کند.
جمهوری اسلامی ایران در تاریخ ۱۳۲۴/۱۱/۱۷ به عضویت بانک جهانی درآمد و از طریق پذیره‌نویسی سهام بانک، هم‌اکنون ۲۳/۶۸۶ سهم (۱/۴۸ درصد از کل سهام بانک جهانی) به ارزش ۲/۸۵۷ میلیون دلار آمریکا دارد. بابت این میزان سهم، مبلغ ۱۷۵/۸ میلیون دلار از سوی ایران به بانک پرداخت شده و مابقی تنها در صورت نیاز بانک به تقویت منابع مالی خود و بر اساس روال قانونی خاصی پرداخت خواهد شد. بر اساس این میزان سهام، قدرت رأی ایران در بانک جهانی برابر با ۱/۴۸ درصد از کل آرا است.
