زماني كه تنشها در خليجفارس رو به افزايش است و آمريكا به تنهايي درصدد تشكيل ائتلاف(!) نظامي دريايي در مواجهه با ايران است، برخي مواضع مقامات سعودي، به ويژه در دو هفته اخير در قبال ايران، مورد توجه ناظران مسائل منطقه قرار گرفته است؛ مواضعي كه از يك سو نشاندهنده سياست يك بام و دو هواي عربستان و از سويي ديگر حاكي از پالسهايي هرچند ضعيف، اما بسيار مثبت سعوديها براي تعامل با ايران است.
1ـ نماينده عربستان در سازمان ملل متحد، 27 تيرماه در سخناني در اين سازمان اظهار داشت كه كشورش به دنبال جنگ با ايران نيست و زمان آن فرا رسيده كه جنگ يمن به پايان برسد. «عبدالله المعلمي» با بيان اينكه «عربستان آماده تعامل ديپلماتيك با ايران است» تصريح كرد: «اين مسئله[به] زمينهاي مشترك نياز دارد.» از اين رو از وزارت خارجه گرفته تا دولت و كميسيون امنيت ملي مجلس و... در تهران مواضع المعلمي را پيامي مثبت ارزيابي كرده و از آن استقبال كردند. در آخرين واكنشها، ظريف (8 مرداد ماه سال جاري) در حاشيه نشست هيئت دولت و در جمع خبرنگاران، مذاكره با عربستان را امري محتمل خواند و گفت: «اگر عربستان آماده مذاكره باشد، ايران نيز حاضر به مذاكره خواهد بود.»
2ـ وزارت خارجه عربستان در 29 تير ماه سال جاري اعلام كرد، يكي از خدمه كشتي ايراني «ساويز» را [كه بيش از يك سال است در آبهاي درياي سرخ و نزديكي سواحل يمن دچار نقص فني شده است] به عمان فرستاده است. در اين ميان، رسانههاي سعودي اعلام كردند درخواستي از طريق سفارت سوئيس در رياض از وزارت خارجه ايران مبني بر انتقال شهروند ايراني به عمان بعد از بهبودي او دريافت كردهاند. به گفته سعوديها، مداواي شهروند ايراني و انتقال او به عمان پس از بهبودي، به خواست پادشاه و وليعهد عربستان انجام شده است؛ از اين رو اراده حاكم براي در صدر قرار گرفتن اين گزاره (خواست پادشاه و وليعهد عربستان براي مداواي شهروند ايراني) در رسانهها و اظهارات مقامات سعودي، حاوي پيامهاي مثبتي براي تعامل با جمهوري اسلامي است.
3ـ همچنين در همين روز (29 تير ماه 98) رسانههاي داخلي خبر دادند كه «كشتي ايراني توقيف شده در عربستان آزاد شد» اين كشتي با نام هپينس 1 (1 Happiness) كه 10 ارديبهشت ماه سال جاري در پي ايجاد نقص فني به بندر جده عربستان منتقل شده و طي چند ماه گذشته با وجود رفع نقص اجازه ترخيص نيافته بود، به همراه تمام كاركنان و خدمه خود از توقيف رها شد و البته سخنگوي وزارت خارجه كشورمان هم از تلاشهاي سعوديها در اين چارچوب تقدير كرد.
4ـ هفته گذشته (8 مرداد ماه) نيز روزنامه «رأي اليوم» در گزارش قابل تأملي به «استقبال گرم سعوديها از حجاج ايراني» توجه كرد و نوشت: «همانطور كه خبرگزاري رسمي جمهوري اسلامي ايران، ايرنا، تصاويري را در سايت خود منتشر كرد، حجاج هنگام ورود به مزار رسول اكرم (ص) و بقيع، مورد استقبال گرم مسئولان حج در عربستان قرار ميگيرند.» در حالي كه سابق بر اين، درگيريها و اختلافات زيادي به ويژه در سطح بحرانهاي حجاج ايراني و شكايتهاي متعدد آنها از بدرفتاري برخي مسئولان امنيتي سعودي در فرودگاهها و راههاي مرزي وجود داشت.
5ـ امير موسوي، مشاور وزير سابق دفاع كشورمان چندي پيش خبر داد كه جمهوري اسلامي ايران، به تازگي پيامي از سوي عربستان سعودي از طريق سوئيس دريافت كرده است؛ اما از محتواي آن صحبتي به ميان نياورد و اعلام كرد در صورتي كه عربستان ببيند امارات به ايران نزديك ميشود، اين كشور نيز موضع خود را تغيير خواهد داد؛ خبري كه بسياري از خبرگزاريهاي خارجي نيز به آن پرداختند. «الميادين» در گزارشي نوشت: «چه بسا نامههايي كه رياض از طريق سفارت سوئيس به تهران ميفرستد، در راستاي اعلام آمادگي عربستان براي ازسرگيري روابط ديپلماتيك با تهران باشد.»
گفتني است در كنار اظهارات نماينده عربستان مبني بر اعلام آمادگي براي تعامل ديپلماتيك با ايران، خواست پادشاه و وليعهد عربستان براي مداواي خدمه ايراني كشتي «ساويز»، رهاسازي كشتي ايراني «هپينس 1»، استقبال گرم سعوديها از حجاج ايراني و نامههاي رياض به تهران و برخي مواضع عربستانيها نشاندهنده سياست يك بام و دو هواي اين كشور در مواجهه با ايران است؛ زيرا سفر هيئت اماراتي به تهران و نشست مشترك گارد ساحلي امارات با همتايان ايراني نه تنها سبب خشم سعوديها شده، بلكه بنسلمان وليعهد آلسعود را بسيار نگران كرده است.
بهره سخن آنكه گرچه بسياري معتقدند عمق اختلافات ميان تهران و رياض بيشتر از ميزاني است كه بتوان چشماندازي براي تحول در مناسبات دو طرف در كوتاهمدت ترسيم كرد، وقايع اخير منطقه، مواضع سعوديها و تغيير لحن آنها در قبال ايران را ميتوان نشانههايي از بروز تمايل به كاهش سطح تنشها ميان دو كشور دانست؛ اما به نظر ميرسد جمهوري اسلامي در اين شرايط نيز كه تنشهاي فزايندهاي در منطقه در حال وقوع است، به خوبي از اين پالسها استقبال كرده و البته بايد درباره مسائلي مانند جنگ يمن، حجاج ايراني و... پيششرطهايي را براي ادامه اين روند و بسترسازيها معين كند.