چرا وزارت اطلاعات فعالیت شورای فرهنگی انگلیس را در ایران ممنوع کرد؟

وزارت اطلاعات در اطلاعیه ای با تاکید بر قصد انگلیس برای شبکه سازی فرهنگی، اعلام داشت: هرگونه همکاری با شورای فرهنگی انگلیس ممنوع بوده و پیگرد قضایی خواهد داشت.
در این اطلاعیه آمده است: به اطلاع مردم شریف ایران و جامعه فرهنگی نخبگان و فرهیختگان کشور می‌رساند؛ کشور انگلیس که سابقه طولانی در نفوذ، شبکه‌سازی و جریان‌سازی در کشورهای مختلف را دارد قصد اجرای پروژه‌ای با هدف شبکه‌سازی فرهنگی را داشت.
پیش از این سخنگوی قوه قضاییه در اردیبهشت ماه سال جاری از صدور حکم 10 سال حبس برای یکی از عناصر نفوذی انگلیس در ایران خبر داده بود.غلامحسین اسماعیلی گفت: فرد مذکور یک دانشجوی دختر ایرانی بود که پس از جذب در شورای فرهنگی بریتانیا وطی دوره‌های لازم از سوی سازمان‌های جاسوسی انگلیس، به عنوان مسئول میز ایران در شورای فرهگی بریتانیا منصوب شده‌ بود که پس از چند مرتبه ورود به کشور و رصد اطلاعاتی، سال گذشته دستگیر می‌شود.

هرچند سخنگوی دستگاه قضایی نامی از فرد به میان نیاورده‌است اما برخی رسانه‌های خارجی از جمله بی بی سی اعلام کرده‌اند که وی همان "ارس امیری" است که فروردین ماه سال گذشته در ایران دستگیر شد. اکنون پس از گذشت ۵ ماه وزارت اطلاعات هرگونه همکاری را با این نهاد جاسوسی انگلیس را ممنوع کرده است.

اقدامات شورای فرهنگی بریتانیا

اما سوال این است که شورای فرهنگی بریتانیا چیست و چه اقداماتی در سراسر جهان و به ویژه ایران انجام داده است؟
شورای فرهنگی بریتانیا از سال 1934(1313) فعالیت خود را آغاز و در سال 1940(1319) در انگلیس به رسمیت شناخته شده و وزارت خارجه انگلیس پشتیبانی مالی از این نهاد را برعهده می‌گیرد.

در نگاه اول هدف از تاسیس این نهاد ارائه فرصت‌های آموزشی برای فراگیری زبان انگلیسی در سایر کشورها و همچنین تحصیل در انگلیس عنوان می‌شد اما در حقیقت هدف اصلی از تاسیس شورای فرهنگی بریتانیا توسعه نفوذ فرهنگی و اجتماعی در پوشش آموزش و ترویج منافع استعماری انگلیس در سایر کشورها است..
این شورا در سال 1321 ( پس از اشغال ایران بدست متفقین در زمان پهلوی اول) برای اولین بار وارد ایران شد و حدود 400 دانش آموز را تحت پوشش خود قرار داد. پس از آن در سال1327 دفاتری را همراه با کتابخانه و مرکز آموزشی در شهرهای شیراز، اصفهان، مشهد و تبریز دایر می‌کند که 4 سال بعد به دلیل برخی مشکلات مالی آنها را تعطیل می‌کند. در سال 1329 و در پی ملی شدن صنعت نفت در ایران و اختلاف بین ایران و بریتانیا دولت وقت دفتر شورای فرهنگی بریتانیا در ایران را تعطیل و تمامی کارکنان آن را نیز اخراج می‌کند.
با اجرای کودتای 28 مرداد 1332 در ایران و سرنگونی دولت مصدق دوباره فضا برای بازگشت این شورا به ایران فراهم می‌شود و دوسال بعد در سال 1334 دوباره شورای فرهنگی بریتانیا به ایران باز می‌گردد. از جمله فعالیت‌های مهم این شورا از سال 34 تا سال 57 می‌توان به برگزاری تورهای علمی و گردشگری برای دانش آموزان و دانشجویان ایرانی در انگلیس اشاره کرد.

در این بازه زمانی شورای فرهنگی بریتانیا بیش از 10000 نفر از دانش‌آموزان و دانشجویان ایرانی را با هدف آشنایی با فرهنگ و مناسبات اجتماعی بریتانیا به انگلیس می‌برد تا از این طریق و با استفاده از فضای مساعد ایران در آن روزها بتواند مقاصد فرهنگی و اجتماعی خود را از طریق همین دانشجویان در ایران اجرا کند.
پس از پیروزی انقلاب اسلامی فعالیت این شورا در ایران متوقف می‌شود اما با روی کار آمدن دولت اصلاحات در اواسط دهه 70 شورای فرهنگی بریتانیا مجددا به ایران باز می‌گردد و فعالیت‌های خود را تحت پوشش بخش فرهنگی سفارت انگلیس از سر می‌گیرد.

شورای فرهنگی و آموزشی بریتانیا یک سازمان بین المللی بریتانیایی به جامانده از دوره استعماری این کشور است که علیرغم کنار گذاشته شدن کلیه روش های استعمارگری سابق این سیستم فرهنگی بدون تغییر باقی ماند و در 229 شهر و بیش از یکصد کشور جهان دفتر نمایندگی دارد.
شورای فرهنگی و آموزشی بریتانیا از سال 1321 در تهران کار خود را آغاز و پس از پیروزی انقلاب اسلامی در سال 1357 پس از مدت کوتاهی وقفه، فعالیت خود را مجددا از سر گرفت. با آنکه این مرکز یک موسسه غیرانتفاعی است و درآمد بسیار قابل توجهی از محل ثبت نام کلاس های زبان و آموزش های فرهنگی خود دارد ولی مستقیما بودجه قابل توجهی نیز از وزارت خارجه بریتانیا دریافت می کند که به مصرف اهداف نامرئی این سازمان می رسد.
سابقه نگرانی از فعالیت بریتیش کانسیل
سابقه اظهار نگرانی از فعالیت شورای فرهنگی بریتانیا به صورت جدی در مجلس هفتم در سال 85 برمی گردد. هنگامی که در 18 بهمن 85 جمعی از نمایندگان مجلس هفتم شورای اسلامی در خصوص فعالیت های شورای فرهنگی بریتانیا در ایران سوالاتی را از وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی مطرح کردند؛ در سوال نمایند گان مجلس از وزیر ارشاد آمده بود که شرکت بریتیش کانسیل که در قالب شورای فرهنگی انگلیس در ایران فعالیت غیرقانونی دارد، در زمینه همکاری با تعدادی از دانشگاه های ایران، انجام پروژه های تحقیقاتی در زمینه های امنیتی بدون هماهنگی با مسئولین ایرانی، اعطای بورسیه های جهت دار و بدون هماهنگی با مسئولین ذی ربط، اعزام دانشجویان و اساتید دانشگاه های ایران به کنفرانس های بین المللی با هزینه ایران و با اهداف خاص، استنکاف از پرداخت مالیات های قانونی، دخالت در فعالیت خبرنگاران ایران به بهانه برگزاری کلاس های آموزشی و کمک به جریانات انحرافی فعالیت دارد. در متن سوال نمایندگان مجلس از وزیر ارشاد تاکید شده شورای فرهنگی انگلیس با پوشش فرهنگی به فعالیت های خلاف منافع ملی کشورمان می پردازد.

در سال 2015 این شورای جشنواره‌ای تحت عنوان "شور نوروز" را در انگلیس برگزار می‌کند و در آن بسته‌ای آموزشی برای کودکان 7 تا 11 سال ایرانی ارائه می‌دهد که شامل بخش‌های آموزش انگلیسی، جغرافیا و تاریخ بوده و سعی داشته به ترویج فرهنگ غربی و نشان دادن چهره‌ای وارونه از انگلستان به دانش‌آموزان ایرانی بپردازد.
از دیگر اقدامات این نهاد، انتشار مجله هنری آندرلاین است. شورای فرهنگی بریتانیا در این نشریه با تکیه بر برجسته‌سازی نقش زنان در فعالیت‌های فرهنگی و هنری در ایران و همچنین معرفی فعالیت‌های هنری پیش از انقلاب در ایران، سعی در ترویج فرهنگ غربی در سبک زندگی زنان ایرانی داشته و از این طریق می‌خواهد بر اثرگذار ترین قشر در جامعه ایرانی و نهاد خانواده تاثیراتی متناسب با اهداف خود بگذارد.
یکی دیگر از فعالیت‌های مهم این شورا، برگزاری جشنواره های فرهنگی و هنری بین ایران وانگلیس در لندن در مناسبت‌های مختلف، همچنین تهیه نرم‌افزاهای کاربردی تلفن همراه وهچنین ارائه بسته‌های آموزشی در راستای سند آموزشی 2030 برای دانش آموزان دبستانی ایرانی اشاره کرد.
ارائه بور‌س‌های تحصیلی برای جذب دانشجویان و نخبگان ایرانی یکی دیگر از برنامه های شورای فرهنگی بریتانیا با هدف جذب نخگبان کشورهای مختلف از جمله ایران است.