بازخواني حکومت علوي

یادداشت: ماه مبارک رمضان علاوه بر آنکه فرصتي است براي خودسازي معنوي و بازگشت روحي آدمي به مسير تعالي، دريچه‌اي است براي يادآوري نام امیرالمؤمنین(ع) و بازخواني حکومت علوي که از ديروز تا فردا، همچنان الگوي همه حقيقت‌طلبان و عدالت‌خواهان باقی‌مانده و خواهد ماند. اين بازخواني به ضرورتي مستمر براي همه آزاديخواهان و عدالت‌طلبان در طول تاريخ تبديل شده است.

گزاره‌هاي تحليلي: اولین ملاحظه اساسي امیرالمؤمنین(ع) در باب حکومت آن است که ايشان به حکومت نه به‌مثابه هدف، بلکه ابزاري براي تحقق اهدافي متعالي مي‌نگرد که مشروعيت خود را در تلاش براي تحقق آن اهداف کسب خواهد کرد. حکومت در ذات خود در نگاه علي(ع) متاع بي‌ارزشي است که اگر در خدمت بشريت قرار گيرد؛ داراي بها و ارزش خواهد شد. لذا علي(ع) خطاب به عبدالله بن عباس مي‌فرمايند: «به خدا سوگند اين کفش بي‌ارزش نزد من محبوب‌تر است از حکومت بر شما، مگر آنکه حقي را برپا سازم يا باطلي را براندازم» (خطبه 33) دومين ملاحظه در اين باب، بررسي اهداف حکومت در نگاه علوي است. در اين نگاه، رسالت مهم و محوري پيامبران الهي رهانيدن بشر از زنجيرهاي بندگي غير و رساندن آدمي به آزادي معنوي و كمال الهي است. آزادي حقيقي، گوهري گران‌بهاست كه دين براي اعطاي آن به آدمي تلاش كرده و بر آن است تا با اقامه "حكومت حكمت" زمينه رشد و تعالي مادي و معنوي آدمي را فراهم آورد. سرور آزادگان جهان در خطبه131 نهج‌البلاغه، اهداف تشكيل حكومت را چنين برمي‌شمارد: «1- بسط عدالت در حوزه‌هاي مختلف،2- تأمین امنيت همه‌جانبه،3- ايجاد رفاه و تأمین معاش،4- بسترسازي براي تعالي روحي افراد جامعه و گسترش معنويت از طريق اجراي حدود الهي» موارد فوق را در چهارگانه عدالت، امنيت، رفاه و هدايت مي‌توان خلاصه کرد که روح و گوهر و اهداف حکومت ديني و دولت اسلامي را تشکيل مي‌دهد. سومين ملاحظه در حکومت امیرالمؤمنین، جايگاه و اعتبار مردم در حکومت است. حکومت علي(ع) يک حکومت به تمام معنا مردمي است. امام اهل مشورت است و تصميماتش را براي مردم عرضه مي‌کند و از آنان راه چاره مي‌جويد. ضمن آنکه معيار قضاوت در مورد تصمیم‌گیری‌ها را شرع مقدس قرار مي‌دهد. علي(ع) محبوب قلب‌هاي مسلمين بود و همين پشتوانه است که نام او را براي هميشه تاريخ ثبت کرده است.

نکته راهبردي: اين مشخصه‌ها امروز بايد سرلوحه نظام اسلامي در مسير تحقق دولت اسلامي قرار گیرد و انتظار ملت انقلابي از دولتمردان آن است که با همه توان براي تحقق چنين دولتي تلاش نمايد.