اینک که رمضان از نیمه گذشته است و از شب‌های مورد اشاره قدر یکی بیشتر باقی نمانده، هنوز فرصت باقیست و دیر نشده... گر کافر و گبر و بت پرستی بازآی، صدبار اگر توبه شکستی بازآی... لحظات باقی‌مانده زندگی و اندک لحظات باقی‌مانده رمضان و قدر را باید قدر دانست و از آن بهره برد.
نگاه درون دینی به زندگی انسان‌ها دو گونه است: ۱- زندگی فرصت ساز ۲- زندگی فرصت سوز
۱- فرصت ساز (نگاه معنوی و حقیقت‌گرایانِ به زندگی)
انسان‌های فرصت ساز دنبال بهانه‌های مختلف می‌گردند تا خود را بیشتر به خدا نزدیک کند. پیامبر اکرم (ص) به یکی از این فرصت‌ها و بهانه‌های تقرب به درگاه الهی اشاره کرده، که ازجمله بهانه‌ها و فرصت سازی‌های انسان در این دنیا برای تقرب الهی و سعادت حیات ابدی آخرت، بهره‌مندی کافی از برکات ماه مبارک رمضان است:
أَیهَا النَّاسُ إِنَّهُ قَدْ أَقْبَلَ إِلَیکمْ شَهْرُ اللَّهِ بِالْبَرَکةِ وَ الرَّحْمَةِ وَ الْمَغْفِرَةِ؛ای مردم! به‌درستی که ماه خدا بابرکت و رحمت و آمرزش به شما رو کرده است. شهر هُوَ عِنْدَ اللَّهِ أَفْضَلُ الشُّهُورِ وَ أَیامُهُ أَفْضَلُ الْأَیامِ وَ لَیالِیهِ أَفْضَلُ اللَّیالِی وَ سَاعَاتُهُ أَفْضَلُ السَّاعَاتِ؛ ماهی که نزد خدا بهترین ماه‌ها، روزهایش بهترین روزها، شب‌هایش بهترین شب‌ها و ساعاتش بهترین ساعات است.
فَإِنَّ الشَّقِی مَنْ حُرِمَ غُفْرَانَ اللَّهِ فِی هَذَا الشَّهْرِ الْعَظِیمِ؛ به‌درستی که شقی و بدعاقبت، کسی است که از آمرزش خدا در این ماه بزرگ محروم شود. (خطبه شعبانیه)
ماه مبارک رمضان ماه تفکر به چیستی خود، تفکر به آفرینش خداوند و مناجات و انس با درگاه خداوند متعال است. امیرالمؤمنین (ع) فرمودند: «إن لم تعلم من أین جئت لم تعلم إلى أین تذهب؛ اگر ندانی از کجا آمده‌ای، ندانی که کجا خواهی رفت.» (شرح نهج البلاغة ابن ابی الحدید، ج: ۲۰ ص: ۲۹۲)
رمضان ماهی است که انسان‌های فرصت ساز در این ماه به دنبال تقویت اراده و تصمیم‌گیری و ایجاد نظم برای باقی‌مانده عمرشان هستند که باقی عمرشان را در چه راهی صرف کنند.
۲- فرصت سوز (نگاه مادی و کاذب به زندگی)
این‌گونه افراد مادی‌گرا قدر لحظه‌لحظه زندگی را که درواقع فرصتی برای ساختن زندگی باقیست را نمی‌دانند و فرصت‌هایشان، چون باد بر باد می‌رود. این‌گونه افراد مدام امید به آینده واهی برای جبران زمان ازدست‌داده و روز به شب رسیده هستند، اما غافل از اینکه شاید این لحظه، آخرین لحظه زندگی باشد.
پیامبر اکرم (ص)، ابوذر را از داشتن چنین خصلتی نهی می‌کنند و در کلام گهرباری می‌فرمایند:
یا اَباذَر، ایاکَ وَ التَّسویف بِاَمَلِکَ فَإنَّکَ بِیومِکَ وَ لَستَ بِما بَعدَهُ فَإن یکُن لَکَ غَدٌ فَکُن فی الغَدِ کَما کُنتَ فی الیومِ وَ ان لَم یکُن غَدٌ لَکَ لَن تَندَمَ عَلی ما فَرَّطتَ فی الیومِ.ای ابوذر، بر حذر باش از تسویف (و کار امروز را به فردا مینداز)، تو به امروز تعلّق داری و اگر فردایی بود کار فردا را انجام بده و اگر فردایی نبود هرگز پشیمانی ندارد. (بحارالانوار، ج ۷۷ ص ۷۵)
امام على علیه‌السلام نیز در نامه‌ای به یکى از یاران خود می‌نویسند: آنچه را از عمر تو باقی‌مانده است، دریاب و مگو فردا و پس‌فردا؛ زیرا پیشینیان تو به سبب تکیه کردن به آرزو‌ها و امروز و فردا کردن هلاک شدند؛ چراکه فرمان خدا (مرگ) ناگهان این غافلان را در رسید. (بحارالانوار: ۷۳/۷۵/۳۹)
از امام مجتبی (ع) نیز نقل شده است که: إنّ اللهَ جَعَلَ شَهْرَ رَمَضانَ مِضْماراً لِخَلْقِهِ، فَیسْتَبِقُونَ فیهِ بِطاعَتِهِ إِلی مَرْضاتِهِ، فَسَبَقَ قَوْمٌ فَفازُوا، وَ قَصِّرَ آخَرُونَ فَخابُوا؛ خداوند متعال ماه رمضان را برای بندگان خود میدان مسابقه قرار داد. پس عده‌ای در آن ماه با اطاعت و عبادت به سعادت و خشنودی الهی از یکدیگر سبقت خواهند گرفت و گروهی از روی بی‌توجهی و سهل‌انگاری خسارت و ضرر می‌ببینند». (من لا یحضره الفقیه؛ ج ۲، ص ۱۷۴).
پس انسان فرصت سوز، ازجمله مهم‌ترین فرصت‌هایی را که از دست می‌دهد، عدم استفاده و بهره‌برداری کافی و کامل از لحظات زندگانی است. یکی از نشانه‌های غفلت این است که انسان قدر لحظات زندگی‌اش را نمی‌داند. اگر اعتقاد داشته باشیم که الدنیا مزرعه الآخره، در این دنیا باید بکاریم و در آخرت برداشت کنیم، پس قدر لحظه‌لحظه زندگی را دانسته و کار امروز را به فردا نمی‌اندازیم.
اینک که رمضان از نیمه گذشته است و از شب‌های مورد اشاره قدر یکی بیشتر باقی نمانده، هنوز فرصت باقیست و دیر نشده... گر کافر و گبر و بت پرستی بازآی، صدبار اگر توبه شکستی بازآی... لحظات باقی‌مانده زندگی و اندک لحظات باقی‌مانده رمضان و قدر را باید قدر دانست و از آن بهره برد.رمضان ماه توبه و بازگشت به درگاه الهی است. قُلْ یَا عِبَادِیَ الَّذِینَ أَسْرَفُوا عَلَى أَنْفُسِهِمْ لَا تَقْنَطُوا مِنْ رَحْمَةِ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ یَغْفِرُ الذُّنُوبَ جَمِیعًا إِنَّهُ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحِیمُ؛ بگو‌ای بندگان من که بر خود اسراف و ستم کرده‌اید! (قدر عمر پرب‌ها و گران‌قدر را ندانسته‌اید) از رحمت خداوند نومید نشوید که خدا همه گناهان را می‌آمرزد، زیرا او بسیار آمرزنده و مهربان است. (آیه ۶۳ زمر)حال، امشب شب قدر و شب تقدیر مقدرات یک‌ساله زندگی ماست... چراکه قَالَ أَبُو عَبْدِ اَللَّهِ عَلَیْهِ اَلسَّلاَمُ: اَلتَّقْدِیرُ فِی لَیْلَةِ تِسْعَ عَشْرَةَ وَ اَلْإِبْرَامُ فِی لَیْلَةِ إِحْدَى وَ عِشْرِینَ وَ اَلْإِمْضَاءُ فِی لَیْلَةِ ثَلاَثٍ وَ عِشْرِینَ... امام صادق (ع) فرمودند: تقدیر و اندازه‌گیری در شب نوزدهم و ابرام و محکم شدن در شب بیست و یکم و امضاء در شب بیست و سوم است (الکافی؛ ج ۴، ص ۱۵۹) با خود کنار بیاییم و با بهره‌مندی کامل از لیالی قدر، بیش از این، سرمایه گران‌قیمت و ارزشمند عمرمان را از دست ندهیم.
