رویکرد هوشمندسازی

هوشمندسازی در حوزه جنگ‌افزارهای نظامی یکی از اصول مهم برای بقا در برابر تهدیدات نوین است. با گسترش فناوری و نیز پیشرفت ارتباطات، ماهیت تهدیدات به صورت کلی تغییر یافته و نمی‎توان تهدیدات سخت سه دهه گذشته را با تهدیدات سخت امروز مقایسه کرد؛ همین مسئله در سایر ابعاد تهدیدات هم صادق است حتی برخی تهدیدات نرم و نیمه‌سخت نیز مسبوق به سابقه نبوده‎اند که با قبل خود قابل مقایسه باشند. بر این اساس می‏توان از مؤلفه تهدید هوشمند نام برد؛ تهدیدی چندوجهی که برای مقابله با آن باید نوع سلاح‏های استفاده‌شده و اقدامات مقابله‎ای را هوشمند کرد. با این اوصاف نمی‎توان مدعی شد از نقش نیروی انسانی در جنگ کاسته می‌شود و در عوض نقش سلاح پررنگ خواهد شد؛ چرا که سلاح هوشمند، نیروی انسانی هوشمند را برای به کارگیری نیاز دارد؛ البته به همان نسبت که نسل جدید فرزندان در دنیای اطلاعات به نسبت نسل قدیم خود در استفاده از فناوری و تجهیزات حرفه‏ای‏تر عمل می‏کنند، رابطه فناوری‌های جدید نظامی و نیروهای مسلح نیز چنین است. هوشمندسازی راهبرد مهمی برای استفاده بهتر از سلاح‎هاست که هم دقت و هم سرعت عمل را بالا می‎برد. در واقع سلاح‌های امروز برای به‌کارگیری و استفاده نیاز به محاسبات فرمولی پیچیده‌ای دارند که هوش مصنوعی و نیز رایانه‎ها به مدد توانایی محاسبات قوی خود به میدان آمده‎اند. تبدیل تجهیزات جنگی از فناوری آنالوگ به دیجیتال هم قدم مهمی برای هوشمندسازی و انطباق سلاح‎ها با تهدیدات روز است. این هوشمندسازی زودتر از هر جایی در نیروهایی که سلاح‏ها و جنگ‌افزار تخصصی دارند، اتفاق افتاده است؛ نیروی دریای، هوایی، هوافضا، پدافند هوایی و در نهایت نیروی زمینی اجبارا در حوزه هوشمندسازی تجهیزات وارد شده‎اند که از سلاح‏های انفرادی تا بمب‏های هوشمند ماحصل این نوع عملکرد است. در این نوع عملکرد فرد علاوه بر کسب مهارت‎های جسمی و توانایی‎های لازم فنی، باید مهارت‎های به‌کارگیری سلاح هوشمند را هم کسب کند. اصولا هوشمندسازی به معنای حذف نیروی انسانی نیست و در واقع تخصصی‌تر‎ شدن سلاح‎هاست که تخصصی‏تر شدن کاربران سلاح‏ها را هم می‏طلبد. بمب‏ها و میادین مین دیجیتال نمونه خوبی برای این موضوع هستند. در حوزه سلاح‏های ضد زره، از موشک‎اندازهای مکانیکی تا موشک‏های ضد زره قابل هدایت سیمی و لیزری، از مسیرهای حوزه هوشمندسازی در رابطه با سلاح‎های ضد زره هستند که دقت اصابت و سرعت عمل را بالا برده‌اند؛ البته نباید منکر هزینه‎های این هوشمندسازی شد. در ایالات متحده به سبب همین هزینه‎ها، بخش‎هایی معطل تأمین بودجه هوشمندسازی مانده‎اند و فرسودگی موجود در این بزرگ‌ترین و مجهزترین ارتش دنیا به خوبی مشاهده می‏شود. به طور کلی باید گفت رسته‎های مختلف نظامی دست‌خوش تغییر در آموزش و سلاح شده‎اند؛ بخشی که به‌کارگیرنده سلاح غیر آتش‌کننده هستند، بیش از دیگران نیاز به هوشمندسازی دارند که از جمله می‎توان به واحدهای جنگل الکترونیک و فاوا اشاره کرد؛ چرا که هوشمندسازی علاوه بر اینکه مزایای مختلف دارد، ‌امکان هک یا ایجاد اختلال در سیستم‏ها را هم برای دشمن فراهم می‏کند که در اینجا دفاع و پدافند هوشمند برای پوشاندن این ضعف و ضربه زدن از مسیر این ضعف به دشمن باید مدنظر باشد.