همه ما مسئولیم!

با توجه به اینکه در این روزها برگزاری هیئت‌های عزاداری با رعایت پروتکل‌های بهداشتی در حال انجام است، ضروری است نگاهی دوباره به نکات مهم این موضوع داشته باشیم. از جمله آداب اجتماعی «مسئولیت‌پذیری» و آداب دینی اقامه دستورات دین و اهل بیت(ع). در این وضعیت، ابتدا باید مسئولیت اتفاقات جامعه را بر دوش بگیریم و خود را به طور مستقیم در آن شریک بدانیم و برای تعالی آن تلاش کنیم و سپس ببینیم امر اهل بیت(ع) که می‌فرمایند: «رَحِمَ اللَّهُ مَنْ أَحْیَا أَمْرَنَا» چیست و چگونه باید آن را احیا کرد؟ واقعاً در این روزها که خطر گسترش بیماری کرونا زیاد است و امکان دارد هم‌وطنان ما بر اثر انتشار آن جان خود را از دست بدهند، امر اهل بیت(ع) چیست؟ آیا با دقت در رفتارها و عملکرد اهل بیت(ع) در طول حیات‌شان می‌توان به امر آنان در این مورد و نظرشان در این زمینه پی برد؟ به عبارتی اگر در زمان هر یک از ائمه(ع) این اتفاق می‌افتاد، واکنش ایشان چه می‌توانست باشد؟ با دقت در سیره ایشان به راحتی می‌توانیم وظیفه خود را پیدا کنیم. در این موضوع پرسش‌های بسیاری وجود دارد؛ مانند اینکه در این روزها تعظیم شعائر که از مسلمات دین ما و جزء اصلی‌ترین اعتقادات ماست، چطور می‌تواند صورت بگیرد؟ کسانی که خود را به اقامه امر اهل بیت(ع) موظف می‌بینند، باید با دقت به این مسئله نگاه کنند و با بررسی وضع موجود در ماه محرم و صفر به تعظیم شعائر اقدام کنند. تدابیر لازم برای تعظیم شعائر دین و اقامه عزا همیشه بوده و اکنون هم هست، با این تفاوت که در این روزها باید دقت بیشتری برای آن به کار برد تا رفتار ما سرپیچی از امر اهل بیت(ع) نباشد. هدف این است که ما می‌خواهیم با تعظیم شعائر امر اهل بیت(ع) را در جامعه پیاده کنیم و باید به کیفیت آن نیز دقت کنیم، خب چه راه‌هایی وجود دارد که تعظیم شعائر به تکریم اهل بیت(ع) منتهی شود و نه تضعیف ایشان؟ برای یافتن پاسخ به حدیثی مراجعه می‌کنیم: «عَنْ أَحْمَدَ بْنِ إِسْحَاقَ عَنْ بَکْرِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ أَبِی عَبْدِاللَّهِ(ع) أَنَّهُ قَالَ لِلْفُضَیْلِ تَجْلِسُونَ وَ تَتَحَدَّثُونَ؟ فَقَالَ: نَعَمْ؛ فَقَالَ: إِنَّ تِلْکَ الْمَجَالِسَ أُحِبُّهَا فَأَحْیُوا أَمْرَنَا فَرَحِمَ‌اللَّهُ مَنْ أَحْیَا أَمْرَنَا یَا فُضَیْلُ مَنْ ذَکَرَنَا أَوْ ذُکِرْنَا...» امام صادق(ع) از فضیل می‌پرسند که آیا می‌نشینید، حدیث و مناقب ما را می‌گویید؟ عرضه داشت: آری؛ حضرت فرمودند: همانا من این مجلس را دوست دارم، پس امر ما را احیا کنید، خداوند رحمت کند کسی که امر ما را زنده کند...(وسائل‌الشیعه، ج 14، ص 50) طبق فرمایش امام صادق(ع) باید مجالسی برقرار شود که در آن امر اهل بیت(ع) احیا شود. احیای امر اهل بیت(ع) به صورت‌های گوناگونی انجام می‌شود که همه این صورت‌ها در راستای عمل به دستورات دین است. در اینجا اگر هدف ‌ما از عزاداری اشاعه دین است، باید برای این هدف هر کار لازمی را انجام دهیم. گاهی این لزوم می‌تواند در رعایت اصول بهداشتی شکل پیدا ‌کند و گاهی در برگزار نشدن مجالس حسینی. سؤال اساسی ما این است که آیا می‌توان در این ایام که حجم رفت‌وآمدها بسیار زیاد است و تراکم در مجالس و محافل خطرآفرین، مسائل بهداشتی را بدون کوچک‌ترین اغماضی رعایت کرد یا اصلاً آیا امکان آن وجود دارد؟ یافتن پاسخ این پرسش برای کسانی که قصدشان تکریم اهل بیت(ع) است، نقشی حیاتی دارد؛ ضمن آنکه نباید با برخی قیاسات این پرسش را پاسخ داد. برای نمونه اگر بگوییم خطر همه جا هست و نمی‌توان به دلیل وجود خطر همه چیز را تعطیل کرد یا اگر بگوییم برگزاری مراسم عزاداری مانند دفاع از حرم اهل بیت(ع) است که باید برای آن هر خطری را به جان بخریم، استدلالی اشتباه است. استفاده از برخی تشبیهات مانند زائرانی که دست خود را برای اجازه زیارت امام حسین(ع) می‌دادند نیز غلط است. اولاً ما این بیماری را دشمن می‌دانیم و اگر موضوع دفاع از حرم را مطرح کنند، باید بگویند چطور حرم اهل بیت(ع) را از آسیب این دشمن محفوظ نگاه می‌دارند؟ چه آنکه تک‌تک عزاداران حضرت اباعبدالله(ع) مانند حرم ایشان جایگاه رفیعی دارند و سلامتی آنها مهم است. پس اگر این بیماری را دشمنِ دوستان اهل بیت(ع) در نظر بگیریم، باید از ورود در میان دوستان هم جلوگیری کنیم؛ یعنی مدافع حرم باید در مقابل دشمن حرم بایستد و از راه یافتن آن در میان دوستان جلوگیری کند. ثانیاً ما نمی‌توانیم نسبت به سلامتی خودمان و دیگران بی‌اهمیت باشیم و خطر ایجاد کنیم و با این عنوان که برای تعظیم شعائر هر کاری باید انجام داد، تدبیر و تدبر را کنار بگذاریم. به طور کلی،برای فهمیدن وظیفه‌مان در قبال تعظیم شعائر و احیای امر اهل بیت(ع) باید همه جوانب را در نظر بگیریم و نباید از تضمین‌های بدون پشتوانه استفاده کنیم. اگر رفتار ما و نتیجه رفتار ما ذره‌ای به آستان معظم اهل بیت(ع) خدشه وارد کند، همه ما مسئول هستیم و باید پاسخگو باشیم.