وحید شقاقی شهری، عضو هیات علمی دانشگاه خوارزمی و کارشناس مسائل اقتصادی در گفت‌وگویی با اشاره به اینکه در این مدت، خطاهای راهبردی اتفاق افتاد که باید دولتمردان ما آن ها را مدنظر داشته باشند، افزود:
اولین خطای راهبردی این بود که دولت نباید در بازار سرمایه به مانند سایر بازارها آشکارا و دستوری شروع به حمایت کند. حمایت دستوری در بازار ایراد دارد و این انتظار در جامعه ایجاد می شود که دولت از این بازار در حال حمایت است؛ پس من به پشتوانه حمایت دولت وارد این بازار خواهم شد. این افراد با عدم آگاهی و دانش، سرمایه های خود را وارد این بازار می کنند و وقتی این بازار اصلاح یا ریزشی دارد دولت مقصر می شود.
بنابراین اگر دولت می خواهد حمایت کند، باید این حمایت غیرعلنی باشد. متاسفانه در این مدت شاهد این موضوع نبودیم و دولتمردان ما آشکارا از این بازار حمایت کردند.
دومین خطای راهبردی این بود که دولت با آزادسازی سهام عدالت اجازه داد که ۳۰ درصد فروش به ۶۰ درصد فروش ارتقا یابد. این در حالی بود که دولت هیچ برنامه‌ای برای نحوه فروش این ۶۰ درصد سهام عدالت نداشت. با این اوضاع و با توجه به فشار دولت برای فروش این سهام عدالت، در مرداد ماه بسیاری از کارگزاری‌ها و بانک‌ها با بی برنامگی موجود شروع به فروش این سهام عدالت کردند.
خطای راهبردی سوم این بود که سازمان بورس ابلاغیه ای را صادر کرد، مبنی بر اینکه حداکثر سرمایه گذاری صندوق های سرمایه گذاری با درآمد ثابت در سهام باید ظرف یک ماه به ۵ درصد کاهش یابد. این باعث شد تا فشار فروش باز هم بالاتر رود.
خطای چهارم راهبردی این بود که حقوقی های بزرگ با رسیدن شاخص کل به دو میلیون واحد به این نتیجه رسیدند که خیلی از سهام رشد قیمتی خود را کرده اند و باید فروخته شوند. برخی سهام به صورت نامتعارفی رشد قیمت داشتند و باید نهاد ناظر به این رشد قیمت آن ها نظارت می کرد؛ اما متاسفانه نظارت لازمی را نداشت. به هر صورت با این تصمیم حقوقی ها باز هم فشار فروش بیشتر شد.
این استاد دانشگاه ادامه داد: از اینجا به بعد باز هم خطاهای راهبردی افزایش یافت. وقتی بازار ۳۰ تا ۴۰ درصد اصلاح شد، دوباره خطاهایی که ناشی از بی برنامگی بود، شروع شد.
خطای راهبردی پنجم این بود که در این وضعیت دوباره دولتمردانی که اطلاعی از بازار سرمایه نداشتند و در جایگاهی نبودند که اظهار نظر کنند، شروع کردند به مصاحبه و اعلام نمودند از یک رقمی به بعد شاخص کل باز خواهد گشت! با این اظهارنظرها دوباره دولت شروع کرد به حمایت دستوری از بازار سرمایه و تکرار اشتباهات گذشته. حتی دستورهایی رسید که از ۱۰ تا ۱۵ نماد شاخص ساز حمایت شود. این خیلی تصمیم اشتباهی بود. دلیل این است که شما وقتی از چند سهم، آشکارا حمایت می‌کنید، این پالس را به سهامداران می‌دهید که سرمایه‌های خود را از سایر نماد‌ها بیرون بیاورند و شروع به خرید همین ۱۰ تا ۱۵ سهم کنند.
خطای راهبردی ششم این بود که بازار بدون برنامه ریزی و تحلیل به دو وقت زمانی تقسیم شد. این تقسیم باعث شد تا سهم های وقت اول به وقت دوم علامت بدهند و برعکس! یک عدم تقارن اطلاعاتی در این وضعیت شکل گرفت.
خطای راهبردی هفتم این بود که در این وضعیت، زمزمه هایی از اختلاف در تیم اقتصادی دولت هم به خصوص بر سر صندوق ETF دوم شنیده شد.
سهامی که سه ماه است ۵ درصد مثبت می خورد، نهاد ناظر کجاست؟
این استاد دانشگاه در پایان صحبت‌های خود گفت: وضعیت بازار سرمایه به مانند یک اتوبان است. اگر یک خودرویی در این اتوبان مدام با سرعت ۱۸۰ حرکت کند و یا دنده عقب هم حرکت کند خطاست. باید نهاد ناظر بر وضعیت این خودرو نظارت داشته باشد تا با یک سرعت مطمئنه حرکت کند. من الان سهمی را می‌شناسم که سه ماه است هر روز ۵ درصد مثبت می‌خورد و یک روز هم منفی نشده است! سهمی که در گروه معادن است و هیچ گونه نکته مثبتی در صورت‌های مالی آن دیده نمی‌شود. حالا پرسش این است که در این وضعیت نهاد ناظر بازار سرمایه کجاست؟
وی افزود: برخی از سهام در دست یک گروه خاصی هستند که مدام مثبت هستند و نهاد ناظر هم هیچ گونه واکنشی نشان نمی‌دهد. طبیعتاً از یک جایی به بعد این سهام شروع به ریزش‌های شدیدی خواهند کرد و در نتیجه این سهامداران خرد هستند که متضرر می‌شوند. شقاقی شهری گفت: الان باید نهاد ناظر نظارت داشته باشد و از دخالت بپرهیزد. ما هم اکنون در بازار شاهد نظارت‌های هوشمندانه نیستیم، ولی یک جا‌هایی شاهد دخالت‌های بی مورد هستیم.
