کره شمالی علی‌رغم داشتن معادن غنی فلزی کشوری فاقد منابع ارزشمند زیرزمینی محسوب می‌شود. مهم‌ترین درآمد ارزی کره شمالی صادرات گیاه «جین سینگ» است که مهم‌ترین مشتری آن کره جنوبی است. در این میان تحریم‌های شورای امنیت سازمان ملل متحد نیز سبب محدودیت صادرات بسیاری از اقلام همچون نفت و تجهیزات صنعتی به کره شمالی شده است.
با وجود تمام این تحریم‌ها و موانع به نظر می‌رسد که کره شمالی توقف‌ناپذیر است. توسعه برنامه‌های موشکی و اتمی کره شمالی به نقطه‌ای رسیده است که غیرقابل برگشت به نظر می‌رسد. شاید حتی خوش‌بین‌ترین دیپلمات‌های آمریکایی نیز به این که حاکمیت کره شمالی خلع سلاح را بپذیرد، خوشبین نیستند. به نظر می‌رسد تنها راه خلع سلاح اتمی کره شمالی فروپاشی کامل این کشور است. جالب اینجاست که رونمایی از موشک جدید کره شمالی بیش از همه دونالد ترامپ رییس جمهور آمریکا را عصبانی کرده است؛ رییس‌جمهوری که تنها دستاورد سیاست خارجی وی دو دیدار مستقیم با رهبر کره شمالی بوده است و چند عکس و یک بیانیه دو صفحه‌ای.
شاید تا ده سال پیش هیچ‌کس کره شمالی را در قالب یک قدرت هسته‌ای واقعی محسوب نمی‌کرد. در حقیقت پیونگ‌یانگ از مدت‌ها پیش توانمندی ساخت یک بمب هسته‌ای را به دست آورده بود. «کیم جونگ ایل» رهبر سابق کره شمالی و پدر رهبر فعلی در سال 2001 و در دیدار با ولادیمیر پوتین رییس‌جمهور روسیه از ساخت یک بمب هسته‌ای اولیه خبر داده بود.
با این حال پیونگ‌یانگ تلاش کرد تا شانس خود با دیپلماسی آزمایش کند. کره شمالی دو توافقنامه جداگانه با دو رییس جمهور آمریکا درباره برنامه هسته‌ای خود انجام داد. توافقنامه دوم به حدی جلوتر رفت که کره شمالی بخشی از برج‌های خنک کننده مجتمع هسته‌ای «یونگ بیون » را منفجر کرد. با این حال این توافق هسته‌ای هیچ‌گاه به نتیجه خاصی نرسید؛ عمدتاً به این علت که ارزیابی‌های دستگاه‌های اطلاعاتی خارجی نشان می‌داد که کره شمالی در آستانه فروپاشی است و به احتمال زیاد یک اتفاق و یا یک شکاف درونی در حاکمیت این کشور منجر به فروپاشی آن می‌شود.
با این حال نه تنها این اتفاق روی نداد، بلکه کره شمالی به تدریج شروع به فعال‌سازی دوباره برنامه اتمی خود کرد. تاسیسات هسته‌ای یونگ بیون بار دیگر فعال شد و کره شمالی از پیمان منع و گسترش سلاح‌های اتمی خارج شد. همه چیز برای یک بحران جدی آغاز شد.
اگر چه از زمان بکار افتادن موتور برنامه تسلیحاتی کره شمالی تحریم‌های گوناگونی علیه کره شمالی اعمال شده اما پیونگ‌یانگ همچنان سرسختانه در مقابل هر نوع انعطاف مقابل غرب مقاومت می‌کند. به عنوان مثال کره شمالی توانسته با استفاده از صفحات خورشیدی کمبود مواد سوختی را جبران کرده و آن را با استفاده از ذغال سنگ جبران کند؛ همچنین برای تأمین فرآورده‌های نفتی واحدهایی تأسیس شده که ذغال سنگ را به محصولاتی همچون بنزین و گازوییل تبدیل کند.
به نظر می‌رسد کره شمالی هنوز توان این را دارد تا آمریکایی‌ها را بیشتر عصبانی کند.
* مسیری که در کوتاه‌مدت طی شد
یک کشور برای تبدیل شدن به یک قدرت هسته‌ای باید مراحل مختلفی را طی کند که اولین مرحله آن توسعه یک سلاح انفجار هسته‌ای است. کره شمالی از مدت‌ها پیش توانسته بود یک سلاح هسته‌ای اولیه را بسازد اما کسی انتظار نداشت که پیونگ یانگ بتواند به‌سرعت این سلاح اولیه را تبدیل به یک سلاح قابل نصب بر روی موشک‌های بالستیک کند؛ نکته‌ای که در قانع کردن ترامپ برای آغاز مذاکرات مستقیم با کره شمالی مؤثر بود. بر این اساس آمریکایی‌ها هیچ‌گاه تصور نمی‌کردند که کره شمالی بتواند به این سرعت توان کلاهک‌های اتمی خود را افزایش دهد.
کافی است که بدانید در سال‌های ۲۰۱۶ و ۲۰۱۷ کره شمالی موفق به انجام سه آزمایش هسته‌ای شد که بنابر برخی منابع تأییدنشده قدرت آخرین آزمایش هسته‌ای کره شمالی برابر با ۱۰۰ کیلوتن یعنی بیش از ۲۰ برابر آزمایش این کشور در سال ۲۰۱۳ بوده است. بر اساس ارزیابی‌های اطلاعاتی ژاپنی‌ها هم‌اکنون کره شمالی می‌تواند یک کلاهک هسته‌ای را بر روی موشک‌های بالستیک خود نصب کند.
واقعیتی که نشان می‌دهد کره شمالی یک قدرت هسته‌ای نظامی واقعی است.
* موشک‌ها سلاح اصلی تهاجمی ارتش پیونگ‌یانگ
اما نکته مهم‌تر توسعه سریع برنامه موشکی کره شمالی برای تبدیل کردن قابلیت هسته‌ای این کشور یه یک توان تهاجمی واقعی است. کره شمالی به دلیل تحریم‌های گسترده و همچنین ضعف اقتصادی اساساً دارای نیروی هوایی قوی نیست.
از این‌رو پیونگ‌یانگ مهم‌ترین قابلیت خود را برای توسعه پرتابه‌های هسته‌ای، توسعه برنامه موشکی در نظر گرفته است. هم‌اکنون کره شمالی توانسته به حدی از توسعه در برنامه موشکی خود دست پیدا کند که عملاً مهم‌ترین دشمن خود یعنی آمریکا را نیز تحت پوشش قرار دهد.
موشک‌های «هواسونگ 15» که به صورت عملی نیز آزمایش شده‌اند می‌توانند یک کلاهک 150 کیلوگرمی را تا فاصله 13000 کیلومتری پرتاب کنند. به این ترتیب تمام ایالت‌های آمریکا تحت پوشش این موشک خواهند بود.
پیش از این توان موشکی کره شمالی به اندازه‌ای بود که تنها بتواند کشورهای کره جنوبی و ژاپن را مورد هدف قرار دهد اما هم‌اکنون این توانایی را یافته تا سر مار را در خانه‌اش (آمریکا) قطع کند.
جدیدترین موشک بالستیک کره شمالی که یک موشک سوخت مایع قابل حمل بر یک خودروی 11 محوره است در رژه اخیر این کشور در پیونگ یانگ رونمایی شد. بسیاری معتقدند که این موشک می‌تواند کلاهک چندگانه حمل کند. این توانایی به کره شمالی امکان می‌دهد که همزمان با کلاهک‌های واقعی چندین کلاهک غیر واقعی نیز به سمت آمریکا پرتاب کند؛ به این ترتیب آمریکا مجبور است هزینه سنگینی برای استقرار پرتابگرهای غیر ضروری صرف کند؛ مساله‌ای که توانمندی آن را در مقابل سایر قدرت‌های هسته‌ای از جمله روسیه و چین نیز تحت تأثیر قرار می‌دهد.
* توان موشکی و هسته‌ای کره شمالی تا کجا پیش خواهد رفت
برآورد مشخصی درباره توان موشکی و هسته‌ای کره شمالی وجود ندارد اما بر طبق برآورد منابع آمریکایی کره شمالی نزدیک به 25 تا 40 موشک قاره‌پیما در اختیار دارد که تنها 10 تا 15 کلاهک هسته‌ای برای نصب برو روی آن‌ها در اختیار دارد.
البته منابع آمریکایی مدعی هستندکه کره شمالی بین 20 تا 30 کلاهک اتمی در اختیار دارد اما تمامی آن‌ها قابلیت نصب بر روی موشک‌های بالستیک را ندارند. اگر کره شمالی بتواند تعداد کلاهک‌های هسته‌ای خود را به حدود 100 عدد برساند در این صورت توانمندی بازدرندگی مناسبی در مقابل آمریکا و متحدین این کشور از جمله کره جنوبی و ژاپن خواهد داشت.
ژاپنی‌ها به دلیل ترس از توانمندی موشکی کره‌ای‌ها به دنبال توسعه شبکه موشک‌های ضد بالستیک خود هستند و در این میان از آمریکایی‌ها هم خواستار دریافت موشک‌های ضد بالستیک تاد شده‌اند.
کره جنوبی هم به‌سرعت در حال توسعه موشک‌های بالستیک بومی خود است. در مقابل این مشکلات مختلف ناشی از برنامه موشکی کره شمالی آمریکایی‌ها تقریباً هیچ برنامه‌ای ندارند. تمام ابزارهای شناخته شده آنان برای غلبه بر دشمنانشان به غیر از حمله نظامی مستقیم هیچ کاربردی ندارد.
دونالد ترامپ در حالی که مدعی بود می‌تواند در مدت بسیار کوتاهی با کره شمالی به توافق برسد حالا با رونمایی یک موشک بالستیک قاره‌پیما با قابلیت شلیک چند کلاهک روبه‌رو است. به این ترتیب کیم جونگ اون حتی دست ترامپ را در رقابت‌های انتخاباتی خالی گذاشته است و عملاً هیچ امتیاز مثبتی در اختیار ترامپ قرار ندارد.
به نظر می‌رسد که کشورهای آسیای شرقی و به خصوص آمریکا همزیستی مسالمت‌آمیز با یک قدرت اتمی مانند کره شمالی را باید بپذیرند چرا که به نظر می‌رسد که با تغییر احتمالی دولت آینده آمریکا تمایلی هم برای مذاکره مجدد بر سر مجادله کره شمالی وجود نداشته باشد و احتمالا اگر هم مذاکره‌ای باشد، در سطوح پایین است.
