طبق وعده ستاد مبارزه با قاچاق کالا از دی سال ۹۸ مبارزه با لوازم‌خانگی بدون شناسه (قاچاق) آغاز شد، اما فعالان بازار همچنان تأکید دارند که هیچ عزمی برای مبارزه واقعی با قاچاق وجود ندارد، چراکه نه تولید‌کنندگان توانستند نیاز بازار را تأمین کنند و نه قاچاق دست کولبر و ته‌لنجی است، بلکه لوازم‌خانگی قاچاق با کانتینر وارد و توزیع می‌شود و عرضه‌کنندگان نیز با آرامش کامل کالا‌های قاچاق را با گارانتی خودشان عرضه می‌کنند!

به گفته فعالان بازار، کالا‌های قاچاق با کانتینر وارد و به راحتی در کشور توزیع می‌شوند و در معرض دید عموم در فروشگاه‌ها قرار می‌گیرد و مردم نیز به دلیل بی‌اعتمادی که به کیفیت کالا‌های داخلی دارند، رغبت بیشتری به خرید کالای قاچاق بدون گارانتی از خود نشان می‌دهند. از آنجا که تعزیرات یا اتحادیه‌های مربوطه نیز علاقه‌ای برای به هم زدن آرامش بازار ندارند و به همین دلیل خرید و فروش کالا‌های قاچاق رونق دارد و تولید‌کنندگان داخلی همچنان از عملکرد ضعیف دستگاه‌های نظارتی گله‌مند هستند.

یکی از تولید‌کنندگان لوازم خانگی ضمن تاکید بر نبود عزم جدی برای مبارزه با کالای قاچاق از همکاری بیمه و شرکت پست برای جابجایی این کالا‌های ممنوعه خبر داد و گفت: «متاسفانه شرکت‌های بیمه مستقر در شهر‌های مرزی مانند بانه، با بیمه‌کردن کالای قاچاق و شرکت پست با حمل آن به سراسر کشور به ورود و توزیع لوازم‌خانگی قاچاق کمک می‌کنند؛ ضمن اینکه توزیع این کالا‌هایی که با کانتینر وارد کشور می‌شود، بسیار سهل و آسان است و عرضه‌کنندگان از توقیف آن هراسی ندارند.»

خروج دو برند کره‌ای و قاچاق گسترده کالا‌های کره‌ای

بیش از دو سال است که بازار لوازم خانگی دچار آشفتگی شده، از یک‌سو ناتوانی برند‌های داخلی در تولید و تامین کالا و پاسخ به نیاز بازار و از سوی دیگر ورود برند‌های خارجی با انواع و اقسام روش‌ها موجب افزایش قیمت لوازم خانگی و برقی شده است. در این مدت مشکلات تولیدکنندگان در تامین مواد اولیه و افزایش قیمت‌های هزینه تولید نیز مزید برعلت شده و بر نوسانات بازار افزوده است. اخیرا با رسانه‌ای شدن لوازم خانگی خارجی دپو شده در گمرکات، فعالان بازار لوازم خانگی با مکاتبه با وزیر صمت به دنبال وارد نکردن این کالا‌ها هستند و شایعاتی مبنی برلابی‌های پشت‌پرده در سطح مقامات عالی‌رتبه وزارت صمت و گمرک نیز منتشر شده است.

در این خصوص، دبیر انجمن لوازم صوتی و تصویری ایران با بیان اینکه برای نهاد‌های نظارتی به وضوح روشن است که برند‌های کره‌ای قاچاق هستند، گفت: «بر اساس آمار گردش مالی قاچاق لوازم خانگی رقمی حدود ۶ میلیارد دلار در سال است.»

محمدرضا شهیدی در گفتگو با تسنیم، با بیان اینکه بعد از اعمال مجدد تحریم‌‎ها علیه ایران، دو برند معروف کره‌ای در سال ۹۷ از ارسال قطعات و مواداولیه به تولیدکنندگان ایرانی خودداری کردند، گفت: «این اقدام باعث شد که عملاً مونتاژ، تولید و واردات این دو برند کره‌ای در داخل کشور غیرممکن و ممنوع شود.»

وی افزود: «از همان ابتدای خروج این دو برند کره‌ای از ایران، آن‌ها به قاچاق گسترده و سازمان یافته محصولات خود به ایران روی آوردند، چراکه به عقیده آن‌ها رفع تحریم‌ها در آینده نزدیک برای ایران محتمل بود و همچنین علاقه نداشتند بازار بزرگ مصرفی جامعه ایران را برای تولیدات خود از دست بدهند.»

شهیدی با بیان اینکه اگر در بازار امین حضور، شریعتی و جمهوری و سایر مراکز پخش لوازم خانگی گذری کنید، خواهید دید که برند‌های خارجی محرز قاچاق به فراوانی در حال فروش هستند، گفت: «علاوه بر آن، فضای مجازی و کانال‌های تلگرامی بستر آسان و فاقد نظارتی را در اختیار قاچاقیان برای فروش اجناس خود قرار داده است.»

گردش مالی ۶ میلیارد دلاری قاچاق لوازم خانگی

دبیر انجمن لوازم صوتی و تصویری ایران با بیان اینکه وضعیت قاچاق لوازم خانگی در دو سال اخیر بسیار تشدید شده است، عنوان کرد: «شناسایی این قاچاقچیان به راحتی از طریق فضای مجازی و رصد تراکنش‌های مالی و بانکی آنان میسر است، اما متأسفانه عزمی برای انجام این کار وجود ندارد.»

وی با بیان اینکه کشور‌های توسعه‌یافته برای مقابله با قاچاق، اقدام به رهگیری تراکنش‌های بانکی و جریان تأمین مالی آنان می‌کنند، تاکید کرد: «اگر تبادلات مالی انبوه کارتخوان‌های بی‌هویت متعلق به قاچاقچیان و جریان خرید و فروش دلار در بازار آزاد کنترل شود، قطعا دستاورد‌های خوبی در مبارزه با قاچاق کسب خواهیم کرد.» وی با بیان اینکه تخمین زده می‌شود گردش مالی قاچاق لوازم خانگی رقمی حدود ۶ میلیارد دلار در سال باشد، عنوان کرد: «سیاستگذاری غلطی که درباره برخورد با قاچاق تدوین شده است به بدترین شکل ممکن در حال آسیب رساندن به تولید داخلی است.»

شهیدی با بیان اینکه طرح شناسه کالا از سمت تولیدکنندگان لوازم صوتی و تصویری به طور کامل اجرایی شده است و اگر کم‌کاری هم در این زمینه باشد از سمت توزیع‌کنندگان و فروشندگان است، گفت: «حتی اگر از طرح شناسه کالا هم چشم‌پوشی کنیم، اما می‌دانیم که برای نهاد‌های نظارتی به وضوح روشن است که هر کالایی با برند کشور کره جنوبی قاچاق است، پس علت عدم برخورد و ضبط این برند‌ها چیست؟»

دبیر انجمن لوازم صوتی و تصویری ایران در مورد کم‌کاری ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز در برخورد و ضبط انبار‌های لوازم خانگی قاچاق افزود: «ستاد مدعی است که نقش سیاستگذار را ایفا می‌کند و بنابراین اتهام جمع نشدن لوازم خانگی قاچاق در سطح انبار‌ها و توزیع را متوجه دستگاه‌های امنیتی و نظارتی می‌کند و مدعی است که مسئولیت اجرایی مسئله با آن‌ها نیست.»

ورود لوازم خانگی در ازای دلار حاصل از قاچاق بنزین و دارو

دبیر انجمن لوازم صوتی و تصویری ایران گفت: «قاچاقیان از یک‌سو با قاچاق معکوس اجناس یارانه‌ای داخلی همانند دارو و بنزین به خارج از کشور، ارز ارزان و انبوهی را به جیب می‌زنند و در ازای آن لوازم خانگی وارد می‌کنند و از سوی دیگر هیچ‌گونه حقوق گمرکی هم نمی‌پردازند؛ بنابراین تمام این عوامل موجب شده است که قیمت ارز قاچاقچی ارزان‌تر و به تبع آن اجناس قاچاق در بازار با قیمت کمتری به فروش رسانده شود.»

وی با اشاره به اینکه تولیدکنندگان لوازم خانگی برای دریافت ارز بابت موا داولیه خود مجبورند ماه‌ها در صف تخصیص ارز قرار بگیرند، افزود: «این در حالی است که قاچاقیان به دلایل گفته شده، قادر هستند لوازم خانگی با قیمت تمام شده ارزان را در بازار توزیع کنند و کمر تولیدکننده داخلی را خم کنند.»