نقش فرهنگ اصولاً در بین ملتها از اهمیت ویژه و فوق العاده ای برخوردار است به ویژه در مورد کشورهاییکه از تمدن و فرهنگی غنی برخوردارهستند و برای ورود به این عرصه با اتکا به تمدن 2500ساله خود می توانند تعاملات سازنده،اثرگذارو قابل توجهی را در نقاط مختلف جهان ارائه دهند و با معرفی سازنده از آداب،رسوم و فرهنگ غنی خود به دستاوردهای چشم گیر در عرصه تعاملات با جهان دست یابند، جمهوری اسلامی نیز البته با برخورداری از این پتاسیل ارزشمند که نتیجه تلفیق بی بدیل سبک زندگی و فرهنگ ایرانی - اسلامی با یکدیگر است قادر خواهد بود تا به تعاملات و روابط گسترده با کشورهای مختلف جهان در عرصه فرهنگ دست یابد و به مدد گشایش دروازه های فرهنگی به رونق در سایر بخشهای مهم ازجله سیاست و اقتصاد نیز نایل آید. در خصوص اقدامات صورت گرفته در این مسیر برآن شدیم تا با گشایش پرونده ای با نام «دیپلماسی فرهنگی» به سراغ فعالان و آگاهان این بحش رفته و از انها بپرسیم ضرورت اقدامات فرهنگی ایران در سایر کشورها چیست؟ و تا کنون چه اقداماتی در این مسیر صورت گرفته است؟ براین اساس پای صحبتهای جعفر قنادباشی، کارشناس مسائل آفریقا نشستیم و از او در خصوص ضرورت‌های اقدامات فرهنگی و حلقه‌های مفقوده در این مسیرپرسیدیم.
وی معتقد است: همکاری ایران با کشورهای آفریقایی از چندین جهت مناسب وضروری است.
روابط فرهنگی بین ایران و کشورهای آفریقایی به دلایل مختلف از جمله تناسب‌های دینی و عقیدتی می‌تواند به سود طرفین باشد.
قنادباشی با بیان اینکه کشورهای آفریقایی به دو دسته اسلامی و غیراسلامی تقسیم می‌شوند، گفت: نیمی از کشورهای عضو سازمان همکاری‌های اسلامی آفریقایی هستند در خود آفریقا نیز نیمی از کشورهای این قاره (حدود ۲۷ کشور) مسلمان هستند و ما در هرصورت می‌توانیم روابط فرهنگی خوبی با مردم آنجا داشته باشیم.
این کارشناس مسائل آفریقا با تاکید بر اینکه روابط فرهنگی همواره باعث استحکام روابط سیاسی و اقتصادی خواهد شد، گفت: این همکاری‌های فرهنگی علاوه بر قوت بخشیدن در عرصه سیاست و اقتصاد می‌تواند زمینه را برای گردشگری هم فراهم کند که صنعت گردشگری نیز می‌تواند مزایا، منافع و سودآوری زیادی برای ما و آفریقایی‌ها داشته باشد.
وی با اشاره به اینکه در مسائل فرهنگی قطعاً روابط بین ملتها نیز مستحکم‌تر خواهد شد، گفت: اعزام سفیر فقط در جهت تقویت روابط سیاسی و تعاملات بین دولتها موثر خواهد بود، اما تقوت مناسبات فرهنگی می‌تواند به شناخت هر چه بهتر و اصولی‌تر ایران و ایرانی هم منجر شود.
قنادباشی با اشاره به اینکه در کشورهای آفریقایی و در بین مسلمانان این قاره اشتراکات فرهنگی زیادی با جمهوری اسلامی وجود دارد که می‌تواند زمینه ساز هم افزایی فکری و علمی شود، گفت: هم اکنون نیز کتاب‌های دکتر شریعتی و شهید بهشتی در آفریقا ترجمه شده و طرفداران زیادی دارد و همین موضوع نشان دهنده آن است که ما در علوم سیاسی مصرف کننده نظرات سیاسی سایر کشورها وبه ویزه غرب نیستیم و همین روند مورد توجه آفریقایی‌ها هم قرار گرفته است.
این کارشناس مسائل آفریقا با بیان اینکه اصولاً روابط فرهنگی بین کشورها یک جانبه نخواهد بود، گفت: به عنوان مثال عبدالرحمان دانشمندی مغربی است و کتاب‌های بسیاری در مورد عقل سیاسی به رشته تحریر درآورده که در دانشگاه‌های ایرانی نیز تدریس می‌شود. در همین مسیر کتاب‌هایی از نویسندگانی، چون سیدقطب و حسن بناء در ایران ترجمه شده که نشان دهنده توجه ایرانیان به افکار اخوان المسلمینی در کشور است.
وی افزود: یکی از مسائلی که در مسیر مبارزات انقلابی سال ۵۷ به مبارزان ایرانی انگیزه داد، عملکرد مبارزان انقلابی در الجزایر بود. اساسا کشورها برای هم افزایی در عرصه‌های مختلف علمی، دینی، گردشگری و ... نیازمند شناخت فرهنگی از یکدیگر هستند و اساسا یک دیپلمات فرصت آن را ندارد که به معرفی فرهنگ یک کشور بپردازد. این در حالی است که ارائه درستی از فرهنگ ایرانی قادر خواهد بود تا صادرات کالاهایی، چون محصولات کشاورزی، صنایع دستی، فرش و ... نیزرونق داشته باشد.
*برگزاری فستیوال فیلم از جمله اقدامات موثر در افریقا بود
قنادباشی اقدام دیگری که می‌تواند در مسیر نزدیکی فرهنگ‌ها موثر باشد فیلم‌ها و نمایش فیلم‌های ایرانی در میان قومیت‌های مختلف دانست و گفت: جمهوری اسلامی در کشورهای آفریقایی مانند تونس، الجزایر و سنگال فستیوال فیلم فصلی برگزار می‌کند که البته برگزاری آن به صورت روتین و مرتب بستگی به اقدامات و فعالیت‌های سفیر آن کشور دارد.
برخی زنان نیجری به "ایران زدگی" معروف شده‌اند
این کارشناس مسائل آفریقا در خصوص نقش تاثیر فرهنگ ایرانی در کشورهای آفریقایی نیز گفت: به عنوان مثال در نیجریه زنان این کشور معروف به "ایران زدگی" هستند به این مفهوم که قالبا چادر ایرانی سر می‌کنند و به شکل و شمایل ایرانی‌ها عزاداری می‌کنند این افراد بیشتر طرفداران شیخ زاکزاکی عالم شیعه مذهب آفریقایی هستند.
وی مصداق دیگر اشاعه فرهنگ ایرانی را شکل گیری بسیج حشدالشعبی در عراق دانست و گفت: حشد الشعبی دقیقا نمونه‌ای از بسیج در ایران بود که در عراق تشکیل شد و این جمعیت مردمی توانست کمک‌های شایان توجهی به پایان دادن موضوع داعش کند.
قنادباشی در ادامه به رایزن‌های فرهنگی که از طریق مجمع تقریب مذاهب فعالیت می‌کردند نیز اشاره کرد و گفت: ما رایزن‌های فرهنگی در مجمع تقریب مذاهب داشتیم و طلبه‌هایی از این نهاد به کشورهای آفریقایی مانند نیجر، چاد، غنا و ... اعزام می‌شدند و جهاد دانشگاهی نیز در این کشورها به برگزاری کلاس‌های قرآنی و تربیت فرهنگی می‌پردازند.
این کارشناس مسائل آفریقا ادامه داد: از دیگر اقدامات صورت گرفته آموزش دانشجویانی است که در دانشگاه‌های جهانی جامعه المصطفی حاضر می‌شوند و بیشترین تربیت شدگان این دانشگاه‌ها آفریقایی هستند که هم سو با سیاست‌های جمهوری اسلامی عمل می‌کنند. نمونه دیگر، دانشگاه بین المللی قزوین است که آن نیز دانشجویان آفریقایی زیادی تربیت کرده است.
وی با تاکید بر اینکه یکی از ضرورت‌های حیات یک کشور روابط فرهنگی با سایر کشورهاست، خاطرنشان کرد: این روابط گذشته از گسترش روابط تجاری، اقتصادی و سیاسی، خطرات امنیتی را نیز کاهش خواهد داد. به عنوان مثال اینکه شما به یک کشور نزدیک می‌شوید تا چه حد ممکن است مورد پذیرش آن قرار گیرید در حقیقت به عقبه فکری و استراتژیک آن کشور به شما برمی گردد و این نزدیکی می‌تواند در حفظ امنیت کشورها بسیار مهم، تعیین کننده و موثر باشد.
