روزنامه آمریکایی واشنگتن پست به نقل از مقامات اردنی گزارش داده است اخیرا افرادی در این کشور دستگیر شده اند که قصد داشته اند علیه حکومت پادشاهی این کشور توطئه کرده و دست به کودتا بزنند.
یکی از مقام های مسئول در کاخ پادشاهی اردن خبر داده که یک توطئه پیچیده با ابعاد مختلف که شامل یکی از اعضای خاندان سلطنتی نیز می شده، کشف و خنثی شده است. در این توطئه رهبران برخی قبایل اردنی و شماری از مسئولان دستگاه امنیتی اردن نیز دست داشته اند.
در این راستا، نیروهای امنیتی اردن شاهزاده «حمزه بن حسین» ولی عهد سابق و برادر ناتنی ملک عبدالله دوم پادشاه اردن و 20 نفر دیگر را به تهدید علیه ثبات کشور دستگیر کرده اند.
برخی رسانه های اردنی گزارش داده اند که حمزه بن الحسین در حبس خانگی یا تحت بازداشت است، هر چند مقامات رسمی این خبر را تکذیب کرده اند. با این حال، شاهزاده حمزه در پیامی ویدئویی بازداشت خانگی خود را تایید کرد. وی در این ویدئو ، دولت عبدالله را به فساد، بی کفایتی و آزار منتقدان متهم کرد، اما هر گونه دخالت در توطئه و کودتا علیه پادشاه را رد کرد.
این حصر ظاهرا پس از دیدار شاهزاده حمزه با رهبران قبایل که گفته می شود به جلب حمایت از او کمک کرد انجام می شود.
ملک عبدالله در سال ۲۰۰۴ عنوان ولی عهدی را از شاهزاده حمزه بازپس گرفت. این ضربه ای به ملکه نور (همسر چهارم و آخر ملک حسین) محسوب می شد که امیدوار بود بزرگترین پسرش شاه شود.
خبرگزاری رسمی اردن بدون اشاره به جزئیات نوشت این بازداشت ها پس از پیگیری دقیق و بنا به دلایل امنیتی بوده و تحقیقات در این باره ادامه دارد.
در میان بازداشت شدگان نام «باسم عوض الله» وزیر سابق دارایی و «شریف حسن بن زاید» از اعضای خاندان سلطنتی ذکر شده است. عوض الله پیشتر ریاست دیوان پادشاهی اردن را برعهده داشته است. همچنین وی سابقه مشاور نخست وزیر این کشور و فرستاده ویژه پادشاه اردن در عربستان را نیز در کارنامه خود دارد و از شخصیت‌های نزدیک به مراکز تصمیم گیری محسوب می شود.
ماجرای کودتا در اردن زمانی رخ داده که شهروندان اردنی چندی قبل با برگزاری تظاهرات در «امان» علیه سیاست های دولت شعار داده و خواستار مبارزه با فساد، لغو افزایش قیمت سوخت و عدم لغو یارانه نان شدند. معترضان همچنین آزادی زندانیان سیاسی، لغو قانون مالیات بر درآمد و جرایم الکترونیکی را خواستار شدند.
دو سال قبل هم اردن شاهد اعتراضات بود که به برکناری دولت «هانی الملقی» منتهی شد و پس از آن عبدالله دوم «عمر الرزاز» را برای تشکیل دولت جدید مأمور کرد.
به موجب طرح ریاضت اقتصادی مورد تأیید صندوق بین المللی، اردن باید به منظور کاهش میزان بدهی بالغ بر ۳۷ میلیارد دلار، به کاهش هزینه ها و افزایش مالیات ها روی آورد.
اردن منابع طبیعی کمی دارد و اقتصاد این کشور در اثر شیوع ویروس کرونا به شدت آسیب دیده است. اردن همچنین تعداد زیادی از آوارگان سوریه را پذیرا بوده است.
تلاش برای کودتا و دستگیری در سطوح بالا در اردن کم سابقه است. اردن دستگاه اطلاعات قدرتمندی دارد که از زمان شیوع کرونا اختیارات تازه ای کسب کرده و این موضوع باعث انتقاد گروه های حقوق بشر شده است.
در سطح خارجی، قدرت های منطقه ای از جمله مصر و عربستان سعودی از ملک عبدالله حمایت کرده اند. آمریکا هم که در اتحاد با اردن مشغول همکاری های امنیتی و مبارزه با گروه «دولت اسلامی» (داعش) است، نظام پادشاهی اردن را متحدی کلیدی که از حمایت کامل واشنگتن برخوردار است توصیف کرده است.
سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در واکنش به حوادث اخیر در اردن اعلام کرد «عبدالله دوم» شاه اردن شریک مهمی برای ایالات متحده بوده و از حمایت کامل ما برخوردار است.
به نظر می آید چنین حادثه ای در اردن که دارای ساختاری سنتی و نسبتا مستحکم است، تاثیر و تغییر قابل توجهی ایجاد نخواهد کرد. عبدالله دوم با تثبیت قدرت خود طی 22 سال گذشته موفق به ایجاد حکومتی یکپارچه شده و با توجه به اختیارات بالای دستگاه های امنیتی و اطلاعلاتی و د رپیش گرفتن سیاست سرکوب، معترضان مجال زیادی برای ابراز وجود ندارند.
از طرفی پادشان اردن مورد حمایت متحدان سنتی خود در منطقه از جمله عربستان و مصر قرار دارد و در سطح بین المللی از پشتیبانی غرب به ویژه آمریکا برخوردار است. همین امر موجب تثبیت قدرت وی شده و توانسته است رقبا و مدعیان داخلی را از صحنه بدر کند.
اردن با آن که از نظر سیاسی و اقتصادی کشور قدرتمندی محسوب نمی شود، اما در منطقه نقش مجری سیاست های غرب و متحدانش و خصوصا رژیم صهیونیستی را به خوبی ایفا می کند.
در واقع اردن زمانی که در سال 1994 با اسرائیل پیمان صلح موسوم به «وادی عربه» را امضا کرد، تبدیل به یکی از حامیان روند سازش شد و به طور غیرمستقیم و گاه مستقیم به حمایت از سیاست های توسعه طلبانه رژیم غاصب قدس پرداخته است.
در پرونده سوریه نیز اردن در کنار جبهه ضدسوری ایستاده و در اوج بحران و جنگ در این کشور، در انتقال تروریست ها و تجهیزات از طریق مرزهای جنوبی سوریه نقش داشت.
اردن همچنین در مقاطعی تلاش کرده است روابط خود را با جمهوری اسلامی ایران بهبود بخشد، موضوعی که با مخالفت متحدانی همچون عربستان سعودی مواجه شده است.
در مجموع باید گفت به رغم وجود جریان های سیاسی و مدنی مخالف دولت پادشاهی اردن در داخل و وقوع برخی اعتراضات مردمی، شرایط تغییرات بنیادین در اردن به ویژه با توجه به حمایت قدرت های خارجی از ساختار موجود، ضعیف ارزیابی می شود.
در این راستا، نیروهای امنیتی اردن شاهزاده «حمزه بن حسین» ولی عهد سابق و برادر ناتنی ملک عبدالله دوم پادشاه اردن و 20 نفر دیگر را به تهدید علیه ثبات کشور دستگیر کرده اند. 
