انتخابات و نگهبان قانون

شورای نگهبان با توجه به صلاحیت و وظیفه سنگین و حساس صیانتی که بر عهده دارد، هیچ‌گاه نمی‌تواند همگان را راضی کند. بیشترین حساسیت‌ها، گله‌مندی‌ها و اعتراض‌ها به شورای نگهبان از سوی گروه‌های سیاسی، به صلاحیت و اعمال قانون این شورا در «نظارت بر انتخابات» برمی‌گردد. شورای نگهبان جایگاهی بسیار مهم در قانون اساسی داشته و به دلیل همین جایگاه، در منظومه فکری امامین انقلاب اسلامی، اعضای این شورا به‌عنوان «حافظان شریعت و جمهوریت نظام» شناخته‌شده و در یک‌کلام، شورای نگهبان به‌مثابه صافی و فیلتر نظام اسلامی ایفای نقش می‌نماید تا عناصر و افراد نامناسب به پست‌های مدیریتی راهبردی نظام مانند ریاست‌جمهوری وارد نشوند. بسیار روشن است که افراد، گروه‌ها و جریان‌هایی که به این جایگاه‌ها چشم دوخته‌اند، وقتی به دلیل نداشتن شرایط و صلاحیت‌ها، با این فیلتر و صافی مواجه می‌شوند، خود و هوادارانشان علیه شورای نگهبان سروصدا به پا کرده و این نهاد نگهبان قانون اساسی را موردتهاجم قرار می‌دهند. به همین دلیل حضرت امام(ره) در وصیت‌نامه سیاسی‌ـ الهی خود خطاب به این شورا می‌نویسند: «و از شورای نگهبان می‌خواهم و توصیه می‌کنم، چه در نسل حاضر و چه در نسل‌های آینده که باکمال دقت و قدرت وظایف اسلامی و ملی خود را ایفا و تحت تأثیر هیچ قدرتی واقع نشوند».

اصل احراز صلاحیت‌ها، شرایط و شایستگی‌ها برای تصدی پست‌های مهم سیاسی در تمامی نظام‌های سیاسی مبتنی بر رأی مردم، یک اصل عقلایی و پذیرفته‌شده در دنیا هست. در هر نظام سیاسی، با یک نهاد، سازمان و سازوکاری مشخص، این کار انجام می‌شود و افراد واجد شرایط و صلاحیت در معرض رأی و انتخاب مردم قرار می‌گیرند؛ «دادگاه قانون اساسی» در ترکیه، «محکمه النقد» در مصر، «شورای قانون اساسی» و «دیوان عالی عدالت» در فرانسه، همانند شورای نگهبان قانون اساسی در ایران، نقش نظارتی در انتخابات دارند؛ بنابراین نباید این انتظار و توقع را داشت که افرادی بدون احراز صلاحیت و شایستگی‌های قانونی، وارد عرصه رقابت‌ها شوند. در حکمرانی منطبق بر قانون، همگان باید نظر مرجع ذیصلاح را پذیرا باشند. اعضای شورای نگهبان نمی‌توانند با مسامحه‌کاری و اغماض و مصلحت‌اندیشی، افراد را برای تصدی پست مهم ریاست‌جمهوری تأیید کنند. رهبر حکیم انقلاب اسلامی در این خصوص می‌فرمایند: «نظارت شورای نگهبان بسیار مهم است. کسانی که بناست برای کشور و ملت تصمیم بگیرند و سرنوشت کشور به دست این‌ها داده می‌شود، باید از صلاحیت لازم برخوردار باشند، نمی‌شود هرکسی را مسلط بر سرنوشت مردم کرد.»