چیستی منطق رقابت سالم در انتخابات ۱۴۰۰

اکنون و پس از اعلام احراز صلاحیت نامزدهای انتخابات سیزدهمین دوره ریاست جمهوری توسط شورای نگهبان فصل تبلیغات و رقابت نامزدها آغاز شده است که به طور قطع و یقین نحوه رقابت کاندیداها عاملی موثر در مشارکت، امنیت و سلامت انتخابات خواهد بود و اگر به درستی این مرحله طی شود به ارتقاء نظام انتخاباتی در کشور کمک شایانی خواهد کرد.

 رقابت سیاسی در منطق مردم سالاری دینی موضوعی است که مورد توافق و پذیرش همگان است و احزاب و گروه‌های سیاسی در چارچوب قواعد و ضوابط تعیین شده برای دستیابی به قدرت و اقتدار سیاسی با هم رقابت می‌کنند تا زمانی که این رقابت‌ها در چارچوب الزامات تعریف شده بوده و قواعد بازی محترم شناخته شود و تحرکات و تبلیغات بر طبق موازین اخلاقی و معیارهای ارزشی استوار باشد ثبات ،آرامش و امنیت در جامعه ی در آستانه انتخابات وجود خواهد داشت ولی چنان چه بداخلاقی های انتخاباتی بروز و ظهور پیدا کنند تعادل و آرامش کشور به هم خواهد ریخت و هرج و مرج و ناآرامی و احیانا  خشونت جامعه را فرا خواهد گرفت و رقابت های سیاسی به تنفر سیاسی و چالش های اجتماعی منجر خواهد شد لذا برای جلوگیری از این روند مخرب رعایت موازین اخلاقی و خرد ورزی ضروری است که همگان و به ویژه نامزدهای انتخاباتی و هواداران آنها باید به آن پایبند باشند.

 رقابت از دیدگاه لغت شناسی نوعی همچشمی کردن همراه با نگاهبانی و مراقبت مستمر از مواضع و عملکرد رقیب است. بنابراین رصد و پایش کردن فعالیت و ترغیب و هواداران آنها و سپس ارائه دیدگاه بدیل در نظر و عمل مضمون رقابت سیاسی را تشکیل می‌دهد.

رقابت  سیاسی مقتضای سیاست ورزی و عرصه سیاست عرصه میدان رقابت افراد و گروه ها برای دستیابی به سهم بیشتری از منابع قدرت می‌باشد و هنر سیاستمداران باید آن باشد که با نهادینه کردن رقابت، کاندیداها و طرف‌های رقیب را وادار کنند که از اصول سالم اخلاقی پا فراتر ننهند و قواعد بازی سیاسی را مراعات کنند. اصول تکثر آرا، آزادی بیان، حاکمیت مقتدر، نهادینه سازی فرهنگ رقابت، برخی از اصول بنیادین رقابت سیاسی سالم می باشند که بدون رعایت این اصول اساس رقابت سیاسی معنا و مفهوم پیدا نمی‌کند.

رقابت آن گاه که متکی بر ارائه برنامه و پرهیز از تخریب و سیاه‌نمایی رقیب باشد به درستی بر جای خود نشسته و آن گاه که از مدار عقلانیت و انصاف دور شود و نگاه‌های سلبی جایگزین نگاه‌های ایجابی گردد از مدار خود خارج شده است.

رقابت مبتنی بر اخلاق مداری و پذیرش قواعد بازی و حرکت بر اساس این قواعد و پذیرش نتیجه رقابت و جایگزین شدن رفاقت پس از رقابت در فردای انتخابات به ارتقاء ظرفیت انتخابات به عنوان ابزاری برای کارآمدسازی نظام منجر می‌شود، به اقتدار سیاسی و تقویت امنیت ملی در برابر بدخواهان انقلاب تبدیل می‌گردد شایستگان را در قدرت می‌نشاند و به سکویی برای جهش و پیشرفت و حرکت رو به جلو برای علاج درد های مزمن در کشور مبدل می گردد.

همچنین به فرصتی برای نوسازی و چرخش مدیریتی منجر می شود تمام این دستاوردها مرهون رقابت سالم و سازنده کاندیداها و جریان‌ها و هواداران آنها به عنوان یک مولفه هم افزا با سایر مولفه های مشارکت، امنیت و سلامت انتخابات می باشد اما متاسفانه در سال‌های اخیر رقابت‌های سیاسی به خصوص در مقطع انتخابات معمولاً با تنش‌های سیاسی همراه بوده است که این نقیصه به کار کرد جریان‌ها و گروه‌های سیاسی بر می گردد که دارای چهار ویژگی هستند اول آنکه عمدتاً عمل نمی کنند.

دوم آن که عمدتاً اصالتشان مبتنی بر واگرایی است تا همگرایی یعنی عمدتاً به دنبال نفی تشکل دیگر و ایجاد محدودیت برای آن هستند و لذا با اندک اختلاف سلیقه سیاسی بحران بزرگی حاصل می‌شود.

سوم آن که کارکرد اعضا بیشتر قبیله گرایی است یعنی اگر کسی در این قبیله بود به نوعی از مصونیت برخوردار می‌شود و هر آن چه که بگوید توجیه می شود اگر در قبیله نبود منشاء زشتی ها و پلیدی ها خواهد بود.

چهارم آن که نوعا به قواعد حاکم بر روابط سالم سیاسی پایبند نبوده و همین عدم پایبندی زمینه تشنج و ایجاد درگیری را فراهم می کند.

در واقع رقابت انتخاباتی نباید به گونه‌ای باشد که شالوده نظام را دستخوش دگرگونی کند، وفاق ملی و استقلال را در معرض تهدید قرار دهد و همواره امنیت ملی، قانون اساسی، دین و اخلاق باید ملاک عمل بازیگران قرار گیرد.

رقابت در واقع در نظام اسلامی نوعی مسابقه برای خدمت است و طبیعی است که اگر کسی برنده این مسابقه شد باید همگان در این خدمت به او کمک کنند و از همین رو است که امامین انقلاب همواره در طول ۴۲ سال گذشته رقابت را به عنوان یک مولفه مهم که نقش شایسته‌ای در افزایش شور و شوق مشارکت و آشنایی بهتر مردم با کاندیداها و درنتیجه انتخاب اصلح داشته دانسته اند، به تعبیر رساتر رقابت سالم یک فرصت برای انتخابات عزت آفرین و رقابت ناسالم یک تهدید برای این رکن مهم مردمسالاری دینی خواهد بود.

 در پایان به عنوان حسن ختام و فصل‌الخطاب به بخش محوری فرمایشات اخیر رهبر معظم انقلاب در دیدار ویدئو کنفرانسی با نمایندگان مجلس شورای اسلامی که در تاریخ هفتم خرداد ۱۴۰۰ برگزار شده است اشاره می کنیم که انشالله مورد توجه همگان به ویژه نامزدها و هواداران آنها قرار بگیرد."

ایشان با پرهیزدادن  نامزدها از تبدیل کردن انتخابات به صحنه جنگ قدرت و برخوردهای اهانت‌آمیز گفتند در گذشته نیز هرگاه در مناظره ها و برنامه های انتخاباتی از این گونه روش های تخریبی تهمت زنی و ترساندن مردم از رقیب استفاده شد نظام ضرر کرد ایشان پرهیز از نفرت پراکنی و اتهام‌زنی، رعایت جدی ملاحظات اخلاقی، خودداری از هنجار شکنی و شکستن خطوط اصلی نظام توسط نامزدها را لازم و رعایت اخلاق اسلامی در مناظره ها و مصاحبه ها را موجب سرریز شدن آن در جامعه و الگوگیری توسط مردم خواندند".