یادداشت روزنامه‌های دوشنبه ۳۱ خردادماه

روزنامه وطن امروز**

نگاهی به ابعاد افشای شنود جاسوسی آمریکا از سران اروپایی
اروپای خشمگین، آمریکای نگران/مهدی خانعلی‌زاده

۲ جنگ جهانی در سال‌های ۱۹۱۴ و ۱۹۳۹ میلادی را باید نقاط عطف قاره سبز در چندصد سال اخیر دانست؛ جایی که قدرت‌های اروپایی که تا چند سال قبل از آن، اکثر نقاط جهان را تحت سلطه خود داشتند و اساسا نظم جهانی را آن‌ها تعیین می‌کردند، تا اندازه‌ای به یکدیگر آسیب زدند که دیگر رمقی برای ادامه حراست از نظم اروپامحور بین‌المللی باقی نماند.
بعد از پایان جنگ دوم جهانی در سال ۱۹۴۵ میلادی، زیرساخت‌های صنعتی و اقتصادی اروپای غربی بشدت آسیب دید و کشور‌هایی مانند فرانسه، انگلستان و آلمان، توانایی احیای مجدد اقتصاد خود را نداشتند؛ تا جایی که هشدار خطر فروپاشی و تجزیه این کشورها، از سوی کارشناسان مطرح می‌شد. در همین راستا، «طرح مارشال» توسط آمریکا اجرا شد و کمک‌های بلاعوض واشنگتن به کشور‌های اروپای غربی- به شرط تعهد به بازسازی اقتصادی خود تحت نظارت و مدیریت آمریکا- پرداخت شد. طبق این طرح که توسط «جورج مارشال»، وزیر وقت خارجه ایالات متحده مطرح شد، اروپا به صورت غیررسمی به یکی از ایالات آمریکا تبدیل شد و این مسیر، در نهایت منجر به تشکیل اتحادیه اروپایی شد؛ اتحادیه‌ای که بیشتر از تامین منافع اعضای خود، حامی روند نظارتی آمریکا بر قاره سبز است. حالا پس از گذشت بیش از ۳ ربع قرن از پایان جنگ دوم جهانی، رویداد‌هایی که در اروپا رخ داده، نشان ناکارآمد و بی‌اثر شدن چسب طرح مارشال است. «برگزیت» نخستین نشانه این مسیر بود که با احتمال روی کار آمدن راستگرایان در فرانسه و خروج آنگلا مرکل از عرصه سیاسی در آلمان، می‌تواند به یک بحران جدی برای اتحادیه اروپایی تبدیل شود و نظمی را که واشنگتن در دوران پساجنگ دوم جهانی برای قاره سبز تدارک دیده بود، بهم بزند. حالا اتحادیه اروپایی در بحرانی‌ترین شرایط از زمان تاسیس خود است. روند اتحادیه از همان سال‌های پس از پایان جنگ دوم جهانی که با شکل‌گیری جامعه زغال سنگ و فولاد آغاز شد تا سال ۱۹۹۱ که اتحادیه اروپایی به شکل رسمی و کنونی تاسیس شد، همیشه شیبی مثبت داشت و کشور‌های مختلف اروپایی- بویژه اروپای شرقی که پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی به دنبال بازیابی قدرت اقتصادی و سیاسی خود بودند- تقاضای عضویت در اتحادیه را داشتند. حتی در اوج بحران اقتصادی حوالی سال ۲۰۰۸ میلادی هم اتحادیه توانست ساختار خود را ترمیم و تثبیت کند. با این حال، این روند مثبت با شوک بزرگی به نام برگزیت در سال ۲۰۱۶ مواجه شد؛ شوکی که نه فقط یکی از ستاره‌های پرچم آبی‌رنگ اتحادیه، بلکه یکی از ارکان و استوانه‌های اصلی آن را از مدار اروپا خارج کرد. تبعات این مساله تا اندازه‌ای بود که شعار «فرگزیت» (خروج فرانسه از اتحادیه اروپایی) را تبدیل به شعار اصلی یکی از احزاب در انتخابات ریاست‌جمهوری فرانسه کرد و هر چند موفق نشد «مارین لوپن» را به کاخ الیزه برساند، اما نشان داد اقبال زیادی به این مساله وجود دارد.
از ۳ ستون اصلی اتحادیه اروپایی- انگلیس به عنوان ستون سیاسی، فرانسه به عنوان ستون فرهنگی و آلمان به عنوان ستون اقتصادی- یک ستون فروریخته و ستون دیگر هم ترک برداشته است. افزایش نارضایتی‌ها در آلمان و وضعیت دشوار حزب آنگلا مرکل در انتخابات اخیر این کشور هم نشان داد چندان نمی‌توان روی استواری طولانی‌مدت ستون سوم تکیه کرد. حالا، اتحادیه اروپایی بیشتر از هر زمان دیگری به «کشتی تایتانیک» شبیه است؛ مجموعه‌ای زیبا و رؤیایی که قرار بود نماد نظم نوین جهانی و برچیده شدن مرز‌ها باشد، اما صخره‌‎ برگزیت به سرعت این رؤیا را تبدیل به یک کابوس بزرگ کرد. در همین اوضاع، انتشار خبر شنود جاسوسی کاخ سفید از مقامات ارشد کشور‌های بزرگ اروپایی که متحدان جدی و راهبردی واشنگتن محسوب می‌شوند، شوک جدیدی به سران بروکسل وارد کرد. صدراعظم آلمان و رئیس‌جمهور فرانسه از دانمارک و آمریکا خواسته‌اند درباره مساله شنود توضیح دهند و جوانب امر را شفاف‌سازی کنند. امانوئل مکرون پس از نشست مجازی با آنگلا مرکل با لحنی اعتراضی گفت: «چنین چیزی بین شرکا پذیرفتنی نیست. انتظار می‌رود دانمارک و آمریکا حقایق امر را به وضوح توضیح دهند». آنگلا مرکل نیز از آنچه روی داده، برافروخته است. او در تایید انتقاد مکرون گفت: «نگرش دولت آلمان نسبت به شنود مکالمات مقامات سیاسی همان است که قبلا بود». این رویکرد اگر چه با اظهار تأسف «جو بایدن» روبه‌رو شده، اما مشخص می‌کند طرف آمریکایی تا چه اندازه به وفاداری شرکای راهبردی خود در اروپا شک دارد و همین مساله را دستمایه‌ای برای جاسوسی از آنان قرار داده است. کاهش قدرت نرم آمریکا در دوران ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ و همچنین تاکید رئیس‌جمهور سابق بر رویکرد «اول آمریکا»، حالا عیان‌تر از همیشه نشان می‌دهد نظم آمریکایی جهان نه‌تن‌ها برای قدرت‌های اروپایی هم دیگر قابل پذیرش نیست، بلکه حتی خود کاخ سفید هم از قیام علیه آن توسط سایر کشور‌های قدرتمند جهان، بیم دارد. از سوی دیگر، شنود جاسوسی از متحدان اروپایی توسط کاخ سفید را می‌توان در راستای همان چیزی تحلیل کرد که در ابتدای متن گفته شد. در واقع، زنگ خطر پایان دوران «مارشال‌گرایی در اروپا» باعث شده ایالات متحده آمریکا به فکر حفاظت و حراست از اتحادیه آمریکایی اروپا بیفتد؛ رویکردی که تاکنون نتیجه عکس داشته و اروپایی‌ها را از استواری تکیه‌گاهی به نام واشنگتن، ناامید کرده است.

********************

۱۰ جمله بی تعارف با منتخب مردم/کورش شجاعی

مردم عزیز و بزرگوار ایران به رغم گلایه ها، اعتراض‌ها و کاستی‌های فراوان موجود بار دیگر با اقدامی ستودنی در ۲۸ خرداد ۱۴۰۰ حماسه‌ای باشکوه آفریدند و با حضور و «میدان داری» خود دست رد به سینه بدخواهان و دشمنان زدند و همچون «آرش» از اراده سترگ خود تیری بر چله کمان گذاشتند و بر قلب سیاه آرزومندان فروپاشی و شکست و تسلیم ایران بزرگ نشاندند تا نشان دهند همچنان در پی تداوم و تحکیم عزت و استقلال و اقتدار کشورشان هستند و بر عهدی که با شهیدان بسته اند وفادارند. حضور گسترده مردم علاوه بر افزایش «عمق راهبردی»، تجلی مردم سالاری، نه گفتن به خواست دشمنان، نشان از یک واقعیت غیرقابل کتمان و باارزش دیگر نیز داشت و آن هم «امید» بسامان شدن و اصلاح امور به ویژه حل مشکلات اقتصادی. امیدی که با درایت و عمل به وعده‌های منتخب مردم قابل تحقق است. پس جناب آقای رئیسی منتخب محترم مردم شریف ایران این گوی و این میدان وامید و انتظار ملت برای آینده‌ای روشن‌تر و بهتر.

امیرکبیر در کمتر از ۴ سال چه کرد؟

۱- دوره چهار ساله ریاست جمهوری فرصت کمی برای اصلاح امور و انجام کار‌های بزرگ نیست، جناب آقای رئیسی حتما می‌دانید «امیرکبیر» که تا همیشه تاریخ برای ایرانیان، عزیز خواهد بود در مدت کمتر از چهار سال چه خدمات ارزنده و اقدامات راهبردی و تغییر ساختار‌های موثری در نظام مدیریت و به تبع آن پیشرفت کشور به وجود آورد آن هم در زمان سلطه پادشاهی مستبد، دیکتاتور و نالایق و در فضایی که پر بود از کینه و دسیسه و سر به دامان گذاری اجانب! بنابراین گرچه مردم انتظار معجزه ندارند، اما انتظار گام گذاشتن استوار و محکم شما در مسیر امثال امیرکبیر و بزرگوارانی همچون شهید رجایی و باهنر و ... را دارند.
۲- جناب رئیسی شما مفتخر به پوشیدن لباس روحانیت هستید پس وظیفه شما در عمل به وعده‌ها، وفاداری به قانون اساسی، پاسداری از اسلام عزیز و خون پاک شهیدان، امانتداری رای مردم، مدیریت مومنانه اداره کشور و حفظ «کرامت» ملت بزرگ ایران بسی سنگین‌تر است و پرواضح است که شکستن شاخ غول بوروکراسی زائد حاکم بر برخی سازمان‌ها و دوایر دولتی و غیردولتی و هرچه پاسخ گو کردن ادارات و سازمان‌ها و رعایت حرمت ارباب رجوع قطعا به حفظ کرامت مردم کمک شایانی می‌کند که این یکی از انتظارات به حق مردم و از جمله مهم‌ترین وظایف مجموعه حاکمیت و به ویژه دولت است که امیدواریم وجهه همت شما و کابینه انتخابی شما باشد.
۳- گسترده کردن دامنه مشاوران نخبه و فرهیخته، متعهد و دلسوز و آینده نگر و آشنا با مطالبات واقعی مردم از همه سلیقه‌های سیاسی تا صاحبان سلیقه‌های متفاوت و مخالف قطعا می‌تواند رئیس جمهور آینده را در پیشبرد و اصلاح هرچه بهتر امور یاری دهد امید که شما آقای رئیسی به عنوان سیزدهمین رئیس جمهور ایران اسلامی به این مهم بیش از دیگران اهتمام بورزید.

چاپلوسان و متملقان را برانید

۴- منتخب محترم مردم؛ شما بهتر از نگارنده می‌دانید، زبان متملقان و چاپلوسان از تیغ آخته و آکنده به زهر برای هر مسئولی خصوصا رئیس قوه مجریه که مدیریت کلان کشور برعهده اوست خطرناک‌تر است، پس حتی یکی از این چنین افرادی را در حریم خود راه ندهید تا هم خود از خطر اینان در امان بمانید هم از واقعیت‌های جامعه بیشتر و دقیق‌تر مطلع شوید و هم ریشه تملق و چاپلوسی را در حد توان بخشکانید.

بغض‌های فروخورده مردم در فضای بی رونق رسانه‌ای

۵- جناب رئیسی، به عنوان یک روزنامه نگار بر این باورم که بخشی از بغض‌های فروخورده مردم ناشی از فضای نه چندان باز و بی رونق و بی رمق رسانه‌ای و بعضا «خودسانسوری»‌های بی مورد است، بنابراین پیشنهاد می‌کنم با قول و فعل خود به بازشدن هرچه بیشتر این فضا و رونق رسانه‌ها آن هم در این شرایط سخت و سنگین اقتصادی اهتمام جدی داشته باشید تا مردم گلایه‌ها و اعتراض‌های خود را بتوانند از رسانه‌های متعلق به خودشان فریاد کنند نه این که برخی مجبور شوند حرف هایشان را در رسانه‌های اجنبی مطرح کنند.
۶- حجت الاسلام رئیسی، پیشنهاد می‌کنم جلسات مستمر «نق گوش کردن» راه بیندازید و با سعه صدر از زبان دوستان و هم سلیقه‌ها و نیز هم سلیقه‌های سیاسی خود، بشنوید هر آن چه را که باید. اجازه دهید بلکه خواهش کنید اهل فن و خبره و آگاهان و دلسوزان عملکرد شما، معاونان و وزیران شما را بی لکنت زبان نقد کنند.

مردم را محرم بدانید، جواب اعتماد را با اعتماد بدهید

۷- منتخب محترم مردم، مردم را محرم بدانید و آن چه را باید و حق ایشان است صادقانه، علنی و شفاف بگویید و پاسخ «اعتماد مردم» را با اعتماد به آنان بدهید، چرا که می‌دانید هرجا مسئولی از سر صدق نیت و گفتار و عملکرد از مردم کمک خواست، پاسخی صادقانه و مومنانه و ایثارگرانه دریافت کرد، مشارکت آحاد ملت در تهیه کمک‌های مومنانه و بسته‌های معیشتی، کمک‌های بی شائبه مردم در حوادث گوناگون و ... از جمله همراهی‌های ارزشمند این ملت نجیب و شریف و لبیک به ندای رهبر عزیز و سلیمانی سردار دل هاست.
۸- جناب رئیسی، نیک می‌دانید که معاونان و کابینه، اصلی‌ترین سهم و نقش را در تحقق وعده‌های شما از جمله خشکاندن ریشه فساد و مهار دیو پلید گرانی، تورم، رکود و بیکاری دارند. پس با مشورت اهل فن، بهترین‌ها را، افراد انقلابی، آگاه، مدیر، پرانگیزه، مومن و کارآمد را بر این امور بگمارید و در عزل وزیران کم انگیزه، کم کار و مقصر کمترین تردیدی به خود راه ندهید چرا که دیگر اکنون وقت و فرصت آزمون و خطا نیست.
۹- جناب آقای رئیسی، رای پرشمار و قاطع مردم به شما آن هم در این شرایط بسیار حساس اصلی‌ترین پشتوانه برای عمل به وعده‌ها و تحقق مطالبات مردم است.
تلاش بی وقفه برای حل مسائل و مشکلات گوناگون، ارتقای جایگاه منطقه‌ای و بین المللی کشور، مبارزه با فقر و فساد و تبعیض، اصلاح جدی و موثر نظام بانکی، بازگرداندن ارزش پول ملی با توجه جدی و عملی به اقتصاد مقاومتی، جلوگیری از خام فروشی، جهش تولید، برداشتن موانع از سر راه تولید داخلی و حمایت‌های لازم و به موقع از آن، جلوگیری از واردات بی رویه و قاچاق کالا، نظارت جدی و موثر بر بازار و تلاش برای حفظ کرامت همه ایرانیان چه آنان که به شما رای دادند چه آنان که به دیگر نامزد‌های ریاست جمهوری رای دادند و چه آنانی که به دلایلی اصلا رای ندادند از جمله خواسته‌ها و مطالبات مردم است که امیدواریم به فضل الهی و کمک مجلس و همراهی ملت به سرانجامی نیکو و در خور شأن مردم و ایران بزرگ برسد.
۱۰- اما نکته آخر، جناب آقای رئیسی این درست که اصلی‌ترین مشکل حال حاضر کشور مسائل و مشکلات اقتصادی است، اما به شدت بر این مهم اصرار می‌ورزم که به داد «فرهنگ»، فرهنگ غریب و مهجور مانده برسید، به داد نجات جامعه از آسیب‌های اجتماعی از جمله طلاق، اعتیاد و ... برسید، بی گمان هیچ کاری از جمله حل مشکلات اقتصادی بدون «پیوست فرهنگی» تاثیر لازم و ماندگاری نخواهد داشت. به امید پیشرفت، اعتلا و سرافرازی هرچه بیشتر مردم و سرزمین مادری مان ایران.

********************