مسئله تضمین و مهندسی فکر!

اخبار و رویدادها به‌قدری متکثر و متنوع شده‌اند که احصای عادی آن‌ها هم امکان‌پذیر نیست، چه رسد به اینکه از بین بی‌نهایت گزارش‌ها و تحلیل‌های ثانویه‌ا‌ی که در مورد آن‌ها از منظرهای مختلف سیاسی، اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و امنیتی و از سوی دوستان و دشمنان و منتقدان، تولید و در فضاهای رسمی و مجازی رسانه‌ای ضریب پیدا کرده و برجسته شده‌اند، خبر و تحلیل درست و خوب را انتخاب کرد. به‌عنوان‌مثال اگر اخبار آخرین تحولات هسته‌ای ایران و نتایج نشست دوحه برای حل اختلافات فی‌مابین ایران و آمریکا با تسهیل‌گری اتحادیه اروپا را در نظر بگیریم، خواهیم دید که با چه حجمی از تولید و توزیع اخبار و تحلیل‌های متنوع و متعدد و گاهی متضاد در این چند روز مواجه هستیم.

نکات تحلیلی: 1- بمباران اطلاعاتی و فضاسازی‌های سنگین ساخته شده توسط رسانه درباره ایران در ساحت‌های مختلف نشان می‌دهد که امروزه رسانه‌ها از کارکرد اولیه و ذاتی خود، یعنی اطلاع‌رسانی فراتر رفته‌ و با تکنیک برجسته‌سازی به رخدادها و رویدادها ضریب می‌دهند تا افکار عمومی را آن‌طور که می‌خواهند مهندسی نمایند. ناامن‌سازی روانی جامعه نسبت به اجرای طرح بازتوزیع عادلانه و مردمی یارانه‌ها مثال خوبی در این راستاست. 2- چگونه می‌توان این فضاسازی را شکست؟ امروز با انباشت مسائل و مشکلات در جامعه و در بخش‌های مختلف مواجه هستیم. در چنین شرایط و زمینه‌ای به گمراهی انداختن مردم و مسئولان با مشوش نشان دادن امر تشخیص مسائل اصلی و فرعی از اهداف جنگ روانی و رسانه‌ای است. در اینجا باید استراتژی ما اولویت‌بندی مسائل و رفتن به مصاف آن‌ها با برنامه‌ریزی و مرحله‌بندی دقیق و ظریف اجرایی است. البته بخش تبیینی حاکمیت نباید از تبیین واقعیات و افشای ابعاد و انگیزه‌های جنگ روانی و شناختی دشمن در راستای مهندسی فکر و ایجاد آنارشی اجتماعی غفلت کند. 3- مسلماً مهم‌ترین راهکار برای ساماندهی امور و اعتباربخشی به قوای حاکمیتی، ارتقای کارآمدی آن‌هاست و مؤثرترین نقش دراین‌بین از آن دولت است؛ چراکه دارای اختیارات و مسئولیت‌های گسترده‌ای است؛ اما ثمردهی طرح‌های تحولی دولت نیاز به صبوری و تاب‌آوری دارد. 4- ورای همه اخبار و تحلیل‌های رنگارنگی که در این دو سه روز درباره نتایج و چرایی ناکامی نسبی گفتگوهای قطر در رسانه‌های همراه و مخالف گفته شده است، غالباً از تحلیل چرایی گیر کردن مذاکرات در پشت چراغ‌قرمز آمریکا طفره می‌روند. مسئله اصلی، تضمین است که آمریکایی‌ها حاضر نیستند حتی با طرح بررسی موضوع سپاه در خارج از مسائل برجام، به ایران تضمین بدهند؛ و البته ایران بدون تضمین، فایده‌ای برای مذاکرات نمی‌بیند.

(نویسنده: فتح‌الله پریشان)