فیلمهای جاسوسی مانند 007 و هویت بورن همیشه یکی از ژانرهای محبوب بین مردم بوده است و طرفداران بسیاری دارند. در گذشته جاسوسی یک شبه شغل بسیار مخاطرهآمیز و با ریسکهای بالا بود که جاسوسان «ک.گ.ب» یا «ام.آی.6» برای به دست آوردن اطلاعاتی حتی کم، جان خودشان را به خطر میانداختند و به دل دشمنان میزدند، اما امروز جاسوسی دیگر آن خطرات سابق را ندارد و اطلاعاتی هم که به دست میآید، قابل مقایسه با گذشته نیست. جاسوسی دیگران به سادگی یک کلیک کردن شده است!
«پگاسوس» نام یکی از جاسوسافزارهای امروزه است که به وسیله شرکت صهیونیستی NSO ساخته شده است. این بدافزار با نفوذ به تلفن همراه سوژه خود، 24 ساعته از تمام حالات و اطلاعات او جاسوسی کرده و به تمام پیامکها، مخاطبان، تماسها، عکسها، شبکههای اجتماعی، موقعیت مکانی، صداهای اطراف تلفن همراه، تصاویر محیط اطراف، دسترسی کامل به دوربین اصلی و سلفی، برنامههای نصب شده دیگر و همه آنچه فکر کنید یک شخص میتواند با تلفن همراه خود انجام دهد، دسترسی دارد. اگر چنین بدافزاری بر روی تلفن همراه شما نصب شود، بدون اینکه متوجه تغییراتی در دستگاه خود شوید، تمام اطلاعاتتان به سرویسهای جاسوسی صهیونیستی منتقل شده و در مواقع لازم از آنها استفاده خواهد شد. طبق اطلاعات به دست آمده، این برنامه بر روی هر دو سیستمعامل اندروید و iOS امکان نصب دارد و این گونه نیست که فکر کنید سیستم عاملی به دیگری برتری داشته باشد. چگونگی نصب این بدافزار بر روی تلفنهمراه از روشهای مختلفی پیروی میکند و یک روش ثابت وجود ندارد. ممکن است یک پیام تبریک عید مبارک در واتساپ دریافت کنید و بر روی آن کلیک کنید و بدون اینکه متوجه شوید، به این بدافزار آلوده شوید؛ همانطور که برخی روزنامهنگاران و مقامهای عربی به این شیوه طعمه این جاسوسافزار شدند یا ممکن است یک ایمیل ناشناس دریافت کنید و با بازکردن آن تسلیم این برنامه شوید. گفته میشود حتی اگر کاربر باهوشی باشید و تمام نکات امنیتی را هم به دقت رعایت کنید، این بدافزار با استفاده از روشهایی با نام «کلیکصفر» برای آلوده کردن طعمههایش نیازی به حرکتی از سوی آنها ندارد و میتواند از ضعف سیستم عامل استفاده کند و به راحتی کاربران را آلوده کند! بنابراین خوش خیال به اینکه نکات امنیتی را رعایت میکنید، نباشید! این بدافزار تاکنون به صورت تخمینی ۶۰۰ سیاستمدار و مقام دولتی، 200 روزنامهنگار، 70 مدیر ارشد شرکتهای مهم خصوصی و ۸۵ فعال حقوق بشر را هدف جاسوسی قرار داده است. بیش از ۵ هزار شماره تلفن در فهرست جاسوسی پگاسوس بودهاند؛ در حالی که شرکت سازنده این بدافزار، یعنی اناساو مشخص است؛ اما هنوز کسی کاری با این شرکت صهیونیستی ندارد. در میان سیاستمداران معروف نامهایی، مانند امانوئل ماکرون هم دیده میشود که حتی از ترس این برنامه شماره تلفن و گوشی خود را هم عوض کرده است و دستور داده که قواعد امنیتی درمیان مسئولان فرانسوی بازبینی شود. گفته میشود این جاسوسافزار در قتل خاشقچی، فعال رسانهای عربستانی هم نقش داشته است و با کمک اطلاعات به دست آمده از تلفنهمراه او به وسیله این برنامه، اقدام به قتل او انجام شده است. به تازگی حتی رسانهها خبر دادهاند، برخی شخصیتهای سیاسی، نظامی و دینی عراقی از جمله رئیسجمهور، نخستوزیر این کشور در فهرست اهداف این جاسوسافزار بودهاند.
در سال ۲۰۱۹، واتساپ این مسئله را فاش کرد که پگاسوس به بیش از ۱۴۰۰ تلفن همراه، بدافزار ارسال کرده و در واقع از نقاط ضعف آنها در راستای اهداف و مقاصد خود بهره برده است. بدافزار پگاسوس به راحتی با برقراری یک تماس واتساپی با شماره هدف، حتی اگر فرد هدف به تماس مذکور پاسخ هم ندهد، به آن گوشی تلفن همراه نفوذ کرده و اطلاعات آن را تخلیه میکند. به گفته برخی کارشناسان امنیتی، پگاسوس با در اختیار گرفتن مدیریت تلفنهمراه کاربر، میتواند حتی کارهایی را با گوشی آن شخص انجام دهد که صاحب آن در حالت عادی توانایی آن کارها را ندارد و این امر سبب میشود این بدافزار به یک وسیله جاسوسی بینقص تبدیل شده و از هر مقام و مسئولی در دنیا اطلاعاتی به دست آورد که حتی خود آن شخص هم اطلاع نداشته باشد، آن هم بدون هیچ هزینه و ریسکی!
برای مقابله با این جاسوسافزار و تمام برنامههای مشابه آن، هیچ راهکاری وجود ندارد. شرکتهای جاسوسی همیشه یک قدم از طراحان و سازندگان تلفنهای همراه و توسعهدهندگان سیستمهای عامل جلو هستند. اگر فرض کنیم که مدیران اپل و گوگل و دیگر شرکتهای فناوری، واقعا با این شرکت همکاری نداشتهاند و در ظاهر ژست مقابله با اقدامات برهم زننده حریم شخص کاربر را نمیگیرند، میدانیم که هریک از این شرکتها به نحوی از کاربران خود جاسوسی میکنند و اطلاعات به دست آمده از این راه، دادههای گرانقیمتی هستند که بخشی از درآمد این غولهای فناوری از این راه به دست میآید. اپل هنوز درگیر ماجرای سرقت اطلاعات از کاربرانش است و گوگل هم وضع بهتری ندارد. هنگامی که یک تلفنهمراه هوشمند در دستان خود میگیرد، اگر کاربر عادی هستید باید نگران از دست دادن اطلاعات و حداقل فیلمها و تصاویر شخصی خود باشید که ممکن است مشکلاتی برای خانواده خود ایجاد کنید و اگر یکی از مقامهای مسئول کشور هستید، باید نگران لو رفتن دادههای حساسی باشید که حتما مشکلاتی را برای کشور خود ایجاد میکنید. هرچقدر هم که نکات امنیتی را رعایت کنید، استفاده از تجهیزات هوشمند مخاطراتی دارد که برای برخی از مسئولان، ضررهایش بیشتر از منفعت آن است. در دنیایی که حتی تلفن سادهای مانند نوکیا 1100 امکان هک به صورت خاموش را دارد، حفظ اطلاعات از گزند جاسوسان، کار سختی است.
همه در خطرند!
محققان امنیتی شواهدی مبنی بر تلاش موفقیتآمیز نصب پگاسوس، نرمافزاری ساخته شده در یک شرکت امنیت سایبری مستقر در اسرائیل، بر روی تلفن فعالان سیاسی، روزنامهنگاران و بازرگانان یافتهاند. به نظر میرسد فعالان و دیگران هدف نظارت مخفی این نرمافزار بودهاند.
این موضوع سیاسی باعث فشارهایی نه تنها از سوی فعالان، بلکه از سوی دولتهایی که نگران سوءاستفاده از نرمافزار گروه NSO هستند، بر روی رژیم صهیونیستی شده است. فرانسه و ایالات متحده نگرانیهای خود را افزایش دادهاند و NSO امتیازاتی را که برخی کشورها از این برنامه به دست میآوردند، به حالت تعلیق درآورده است.
شرکت سازنده این جاسوسافزار اعلام کرده است، قرار نیست پگاسوس برای دنبال کردن فعالان، روزنامهنگاران و سیاستمداران استفاده شود. این شرکت در وبگاه خود میگوید: «گروه NSO محصولات خود را فقط به سازمانهای اطلاعاتی و انتظامی دولتی دارای مجوز میدهد تا تنها در پیشگیری در جنایات جدی جلوگیری شود!» با این حال گروه عفو بینالملل به صورت مستند نشان میدهد، چگونه این جاسوسافزار تلفنهای همراه افرادی را آلوده کرده است که امکان سر زدن جنایت از آنها وجود ندارد! مستنداتی که یک شرکت امنیتی کانادایی هم این ادعا را تأیید میکند.
در فهرستی که 50 هزار شماره تلفن مورد حمله قرار گرفته به وسیله این نرمافزار را نشان میدهد، نامهای امانوئل مکرون رئیسجمهور فرانسه، برهم صالح رئیسجمهور عراق و سیریل رامافوسا رئیسجمهور آفریقای جنوبی است. همچنین هفت نخستوزیر سابق و سه نخستوزیر فعلی، عمران خان پاکستانی، مصطفی مدبولی مصری، سعدالدین العثمانی از مراکش و محمد ششم پادشاه مراکش در این فهرست قرار دارند. جالب است که بدانید بیشتر تلفنهای همراه آلوده شده از نوع اپل بودهاند.
ادوارد اسنودن که در سال 2013 اطلاعاتی در مورد شیوههای نظارتی آژانس امنیت ملی آمریکا فاش کرد، در مصاحبهای با گاردین خواستار ممنوعیت فروش نرمافزارهای جاسوسی شد. او استدلال کرد که در غیر این صورت به زودی از چنین ابزارهایی برای جاسوسی میلیونها نفر استفاده میشود. اسنودن میگوید: هنگامی که ما در مورد آیفون از شرکت اپل صحبت میکنیم و میبینیم که بسیاری از سیاستمداران از آن استفاده میکنند، بنابراین اگر راهی برای هک کردن یک آیفون پیدا کنند، راهی برای هک کردن همه آنها پیدا کردهاند و این یعنی همه افراد در خطر خواهند بود.
شخصیترین اطلاعات ماـ عکسها، پیامهای متنی و ایمیلـ در تلفنهای ما ذخیره میشود. نرمافزارهای جاسوسی میتوانند با دور زدن رمزگذاری که از دادههای ارسال شده در اینترنت محافظت میکند، مستقیماً آنچه را که در زندگی ما اتفاق میافتد، فاش کنند! پگاسوس جدیدترین نمونهای است که نشان میدهد همه ما در برابر فضولیهای دیجیتالی آسیبپذیر هستیم. شیوههای امنیتی عمومی مانند به روزرسانی نرمافزار و استفاده از احراز هویت دو مرحلهای میتواند به دور نگه داشتن هکرهای اصلی کمک کند، اما هنگامی که مهاجمان متخصص و با بودجه خوب منابع خود را بر روی یک فرد متمرکز کنند، محافظت از آن بسیار دشوار است و عملاً آن فرد تسلیم شده است.
استفن شانکلند