دومینوی شکست کمپین‌های فشار حداکثری

کمپین‌های فشار حداکثری به‌ مثابه نوعی دیپلماسی اجبار در روابط بین‌الملل استفاده می‌شوند و فرمول و طبقه‌بندی اجرایی خاص خود را در علم سیاست دارند. معمولاً این کمپین‌ها با فشارهای بسیار زیاد اقتصادی آغاز شده و در نهایت فشارهای دیپلماتیک، اقتصادی و سیاسی باید طی مدت محدودی، یعنی بین سه یا چهار ماه، بتواند بازیگر بین‌المللی مورد هدف را به اعمال تغییرات در سیاست‌هایش وادارد. اگر این تغییرات در رفتار بازیگر دیده نشود، این کمپین‌ها شکست خورده خواهند بود و دیگر کارآیی چندانی نخواهند داشت.

کمپین فشار حداکثری ترامپ در مقابل ایران، از جمله این کمپین‌ها بود که نه‌تنها پس از سه تا شش ماه، بلکه از زمان آغاز تاکنون، یعنی در حدود چهار سال بعد، نتوانست رفتار جمهوری اسلامی ایران را تغییر دهد؛ به همین دلیل مهم‌ترین بحث در انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا در سال 2020 در خصوص ایران، به مسئله شکست کمپین فشار حداکثری ترامپ اختصاص داشت. این کمپین قرار بود ایران را به تسلیم در برابر آمریکا وادار کند، اما در رسیدن به هدف خود بازماند. کمپین دوم که علیه ونزوئلا شکل‌ گرفته بود، با همکاری‌های اقتصادی ونزوئلا با ایران دوباره با شکست روبه‌رو شد و حالا رسانه‌ها از شکست این کمپین در مقابل کره شمالی خبر داده‌اند. کره شمالی نیز سال‌ها تحت ‌فشار بود تا سیاست‌های خود در دستیابی به سلاح هسته‌ای را تغییر دهد؛ اما هیچ‌گاه کمپین فشار حداکثری علیه این کشور کارگر نیفتاد و با کمک‌های چین، مسئولان کره شمالی نیز توانستند «پیونگ‌یانگ» را از گرداب تحریم‌ها به‌سلامت عبور دهند. با این‌حال در زمانی که ترامپ و کیم جونگ اون مشغول رد و بدل کردن نامه‌های محبت‌آمیز به یکدیگر بودند، کمپین فشار حداکثری با هدف قرار دادن کارگران کره‌ای در کشورهایی، مانند کویت همچنان ادامه داشت. بنا به گزارش «فایننشال تایمز»، در این زمان، کویت به هاب و مرکز اصلی جذب کارگران از کره شمالی تبدیل شده بود و فرستادن کارگران به کشورهای مختلف ازجمله کویت، سالانه در حدود 500 میلیون دلار آمریکا برای کره شمالی درآمد داشت. بعد از مدتی دولت کویت با توجه به تحریم‌های سازمان ملل مانع از کار کردن این کارگران در کشور خود شد و پیونگ‌یانگ بیشتر درآمد خود از این طریق را از دست داد. بااین‌حال هنوز هم راه‌های مختلفی برای این کشور وجود داشت تا بتواند درآمد ارزی داشته باشد و آن، استفاده از درآمدزایی رمز ارزهای دیجیتال و اقدامات سایبری بود. این روزها درآمدهای مختلف کره شمالی با فعالیت در حوزه رمز ارزها و فضای سایبری به حدی رسیده است که دیگر مسئله کرونا نیز چندان آسیبی به این کشور وارد نمی‌کند. کره شمالی که نزدیک‌ترین روابط را با چین دارد، در دو سال اخیر به دلیل گسترش شیوع کرونا در جهان، مجبور به بستن کامل مرزهایش شده بود و دیگر رفت‌وآمد چندانی حتی با چین نیز صورت نمی‌گرفت؛ اما درآمدهای دیجیتالی تا حد زیادی توانست این کشور را همچنان سر پا نگه دارد و در عین‌حال نشان دهد کمپین فشار حداکثری نمی‌تواند تأثیری بر روی تصمیمات رهبران کشورهای مختلف در پیاده کردن خواست آمریکا ایجاد کند. در عین حال پژوهش‌ها نشان می‌دهد، میزان آزمایش موشک‌های با قابلیت حمل کلاهک هسته‌ای در کره شمالی در فاصله سال‌های 2015 تا 2020 که تحت شدیدترین تحریم‌های بین‌المللی و آمریکایی قرار داشته، به‌شدت افزایش داشته است و همین مسئله شکست خورده بودن کمپین فشار حداکثری را به‌خوبی به نمایش می‌گذارد.

تحریم‌ها قرار بود به مثابه ابزاری در دست سیاست خارجی آمریکا قرار گیرد تا این کشور را به اهداف خود در دنیا برساند؛ اما گویا در وضعیت فعلی و بی‌اثر بودن آنها، تحریم‌ها نه ابزار، بلکه هدف نهایی هستند؛ هدفی که البته نتیجه خاصی در سیاست‌های کشورهای تحریم شده ایجاد نمی‌کند.