دو موضوع مهم در بحث تحولات افغانستان وجود دارد که هر دو آن هنوز به نتیجه ملموس نرسیده است؛ اول، موضوع پنجشیر و دوم، تشکیل دولت در افغانستان.
گزارههای تحلیلی: 1- بر اساس اعلام سخنگوی طالبان، قبل از شروع درگیریها در پنجشیر، به احمد مسعود پيشنهاد چند وزارت، حفظ مقامات محلي پنجشير و خارج نکردن وسايل نظامي از پنجشير داده شده بود. در مقابل احمد مسعود گفته بود که اين موارد موضوع مذاکرۀ جبهۀ مقاومت نيست. احمد مسعود خواهان تشکيل دولت فراگير بنا به تقسيم صلاحیتهای سياسي از عمودي و تکمحور به افقي، حفظ ارزشهای حقوق بشري زنان (تحصيل، شغل و حضور در مقامات بلند حکومتي) و همچنین خواهان حفظ حقوق بشري و تفاوتهای فرهنگي اقوام در کشور و حفظ حقوق شهروندي افراد جامعه شده بود. 2- واقعیت آن است که احمد مسعود با طرح خواستههایی که اشاره شد، به دنبال افزایش وزن سیاسی در تحولات آینده افغانستان است؛ به همین منظور پیشنهادهایی که از سمت طالبان برای مصالحه صورت گرفته، با مخالفت وی مواجه شده است. 3- طالبان نیز در پنجشیر وضعیت مطلوبی ندارد؛ از یکسو این گروه برای تسلط کامل بر افغانستان باید این استان را نیز تصرف کند و از سوی دیگر در صورت کسب عدم موفقیت در تصرف این استان چه از طریق مصالحه و چه درگیری نظامی، با مشکلات عدیدهای مواجه خواهد شد. 4- در بحث تشکیل دولت نیز فعلاً توافق خاصی صورت نگرفته است و آنچه از تحولات کنونی استنباط میشود، دولتی تکمحور (با محوریت طالبان)، با حضور ضعیف برخی جریانهای سیاسی دیگر در افغانستان شکل خواهد گرفت.
گزاره راهبردی: برونرفت از وضعیت فعلی در افغانستان، نیازمند ثبات داخلی در این کشور است؛ سپس در راستای تحقق حقوق عامه، لازم است سایر احزاب و جریانها و حتی مردم در سرنوشت افغانستان دخیل باشند. مطمئناً ایجاد هرجومرج و درگیری و بهنوعی بیثباتی در این کشور بیش از همه زمینه مداخلات خارجی و حضور گروههای تروریستی را فراهم میکند و از سویی دیگر مخالفان داخلی را برای مقابله با طالبان منسجم میکند و این یعنی تداوم طولانیمدت درگیریهای داخلی و آینده مبهم افغانستان!