کوچ از ستاد نماز جمعه به حلقه کیان

یکی از چهره‌های جنجالی این روزهای اردوگاه اصلاح‌طلبان که البته پیوند عمیقی با براندازان یافته، «مصطفی تاج‌زاده» است. مصطفی تاج‌زاده به تازگی به جرم تشویش اذهان عمومی و اقدام علیه امنیت ملی دستگیر و زندانی شده است؛ در این راستا زندگی و پیشینه سیاسی او نیز تأمل‌برانگیز است.
وی آذرماه 1335 در تهران متولد شد. خانواده‌اش اصالتاً اهل هرند اصفهان بودند و پدرش بارفروش بود و در میدان تره‌بار تهران کار می‌کرد. مصطفی در سال 1354 دیپلم متوسطه خود را اخذ کرد و در امتحان اعزام به خارج از کشور قبول شد. وی با ورود به آمریکا ضمن تحصیل در رشته مهندسی مکانیک، فعالیت‌های سیاسی خود را در انجمن اسلامی کالیفرنیا آغاز کرد. تاج‌زاده در سال 1357 همزمان با اوج‌گیری مبارزات ملت ایران به همراه چند نفر از دوستانش گروهی را با عنوان «فلق» شکل دادند و در پاییز همان سال درس را نیمه کاره رها کرده و به ایران بازگشتند.
با تأسیس سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی پس از پیروزی انقلاب، فعالیت‌های سیاسی تاج‌زاده در قالب کار سازمان انجام می‌شد و وی در این دوره مسئولیت برجسته اجرایی برعهده نداشت و تنها عضویت در ستاد نماز جمعه (1358 تا 1359) در سوابق وی ثبت شده است.
تاج‌زاده به این دوره از زندگی‌اش چنین اشاره می‌کند: «من قبل از انقلاب در آمریکا تحصیل می‌کردم. در واقع بعد از اخذ دیپلم در سال 1354 به آمریکا رفتم و اوایل مهرماه 1357 به ایران بازگشتم. در آمریکا در انجمن اسلامی دانشجویان فعالیت داشتم. براساس فضای آن دوره با تعدادی از دوستان، مشی مسلحانه را پذیرفته بودیم. من هم در جمعی فعال بودم که بعدها یکی از هفت گروه تشکیل‌دهنده‌ سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی شد. تا سال 1360 سمت دولتی نداشتم و به فعالیت‌های سیاسی و تشکیلاتی مشغول بودم.»
وی از جمله افرادی بود که بعد از ایجاد اختلافات در سازمان مجاهدین انقلاب در سال 1361 استعفا داد و از سازمان جدا شد. تاج‌زاده در اردیبهشت 1361، به عنوان مدیرکل مطبوعات و نشریات وزارت ارشاد منصوب شد و بعد از آن به مدت یک سال مدیرکل رایزنی‌های فرهنگی در خارج از کشور بود (1363ـ 1362)؛ در دورانی که سیدمحمد خاتمی وزیر فرهنگ و ارشاد بود، تاج‌زاده به عنوان معاون امور بین‌الملل وزارت ارشاد منصوب شد و این فعالیت تا پایان دوره جنگ تحمیلی ادامه داشت.(1363 تا 1367) همچنین در سال 1366 به مدت یک سال به عضویت شورای سیاسی دولت مهندس موسوی نیز در آمد.
وی پس از پایان جنگ و آغاز دوران سازندگی خود را از کارهای اجرایی جدا کرد و ادامه تحصیل در رشته علوم سیاسی در دانشگاه تهران را برگزید. تاج‌زاده می‌گوید: «پس از یکی دو سال چاره‌ای دیگر جز درس خواندن نداشتم. چون با تغییر دولت تعداد زیادی از مدیران برکنار شدند. جالب اینکه یک وقت دیدیم در دانشکده‌ حقوق دانشگاه تهران آقایان حجاریان، امین‌زاده، اصغرزاده، خسرو تهرانی، نصیری، منفرد و... در یک دانشکده جمع شده‌ایم که برای خیلی‌ها تعجب‌آور بود. از سوی دیگر در کنار آقایان بهزاد نبوی، عباس عبدی، آرمین، آغاجری و تعدادی دیگر از دوستان در مرکز مطالعات استراتژیک، کار تحقیقاتی انجام می‌دادیم.»
وی در این دوران در مرکز مطالعات و تحقیقات استراتژیک نهاد ریاست‌جمهوری که با مدیریت حجت‌الاسلام موسوی‌خوئینی‌ها اداره می‌شد، حضور یافت و با جمعی از افراد همفکر خود در محفل چپ همکاری داشت. همچنین از سال 1367 تا 1371 مشاور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در دوران وزارت خاتمی بود.
با آغاز به کار دورجدید فعالیت سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی ایران تاج‌زاده نیز به منزله یکی از اعضای شورای مرکزی سازمان فعالیت خود را آغاز کرد و با انتشار ارگان سازمان‌ـ عصرما‌ـ در سال 1373 به عنوان یکی از نویسندگان آن آرا و نظرات خود را منتشر کرد. وی همچنین در شورای مرکزی، شورای داوری، شورای سیاسی و روابط عمومی سازمان عضویت داشت.
همچنین در همین دوران بود که محفلی فکری با عنوان «حلقه کیان» با محوریت عبدالکریم سروش شکل گرفت و در آن بیشتر فعالان سیاسی سال‌های بعد جریان دوم خرداد عضو بودند. تاج‌زاده نیز به عضویت این محفل در آمد و در همین نشست‌ها بود که زمینه‌های فکری جدایی وی از خط امام و گرایش به سمت لیبرالیسم و سکولاریسم شکل گرفت.
عبدالکریم سروش در مورد اعضای حلقه کیان می‌گوید: «حلقه خاص کیان، خود افرادی بودند که مستقیما در داخل مؤسسه کیان کار می‌کردند؛ اعم از سردبیر و هیئت مدیره و پاره‌ای از نویسندگان مجله. البته باید اشاره کنم که به فاصله کمی قبل از انتخاب آقای خاتمی، وقتی که من پس از یازده ماه سفر تحمیلی به خارج، به ایران بازگشتم، حلقه‌ای از دوستان در کیان تشکیل شد که جلسات هفتگی داشتند و من هم در آنجا شرکت می‌کردم... علاوه بر آقای تهرانی و شمس، آقایان حجاریان، آرمین، مرتضی مردیها، اکبر گنجی، آرش نراقی، ابراهیم سلطانی، محسن سازگارا، جواد کاشی، حسین قاضیان، ناصر هادیان، مصطفی تاج‌زاده و گاهی پسر خود من سروش دباغ در آن جلسات شرکت می‌کردند. شاید تنها چند نفر را از قلم انداخته باشم؛ اما اینها افرادی بودند که با کیان همکاری نزدیک داشتند و عموماً آثارشان در کیان چاپ می‌شد.»
در انتخابات دوم خرداد 76 وی در نقش عضوی از سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی به هواداری از سیدمحمد خاتمی وارد میدان شد و بعد از تشکیل دولت اصلاحات، وارد دولت شد و به عنوان معاون وزیر کشور (عبدالله نوری) و سرپرست این وزارتخانه پس از استیضاح عبدالله نوری فعالیت کرد. تاج‌زاده تا سال 1380 در معاونت سیاسی وزارت کشور باقی ماند.
اولین انتخابات شوراهای شهر و روستا در سال 1377 در دوران معاونت وی در وزارت کشور انجام شد. در همین سال بود که حزب دولت ساخت مشارکت آغاز به کار کرد و مصطفی تاج‌زاده در حالی که عضو شورای مرکزی سازمان مجاهدین انقلاب بود، همزمان به عضویت حزب مشارکت در آمد. پس از استیضاح عبدالله نوری به عنوان سرپرست وزارت کشور انتخاب شد. در زمان وزارت آقای موسوی‌لاری نیز او همچنان معاونت سیاسی وزارت کشور را عهده‌دار
بود.
او در حوادث تلخ 18 تیر سال 1378 و درگیری نشست دفتر تحکیم وحدت در شهر خرم‌آباد نقش داشت و اغتشاشگران را تحریک کرد و سرانجام وی به علت تخلفات متعدد و گسترده در برگزاری انتخابات مجلس ششم(1379) و مخدوش کردن آرای مردم تهران، از سوی دادگاه از مسئولیت‌های دولتی خود کنارگذاشته شد. البته وی تا پایان کار دولت خاتمی مشاور رئیس‌جمهور بود.