با توجه به ماهیت دینی انقلاب اسلامی ایران، یکی از حوزههای بسیار مهمی که مورد توجه بنیانگذار کبیر انقلاب اسلامی امام خمینی(ره) و رهبر معظم انقلاب قرار گرفته، مبحث و آموزههای مهدویت بوده است و این موضوع بنیادی انقلاب اسلامی، همواره با قوتها و ضعفها، فرصتها و تهدیدات روبهرو بوده است. در این بین آنچه مهم است، شناخت نقاط قوت و ضعف هم در مقام نظر و نظریهپردازی و هم در مقام عمل به آموزههای مهدویت ضرورت تداوم اندیشه مهدویت با آثار جهانی است. با این حال، اندیشه مهدویت در جمهوری اسلامی ایران ادامه داشته و اهمیت این موضوع به این برمیگردد که در واقع انقلاب اسلامی به عنوان تنها انقلاب دینی در قرن بیستم در جهان، توانست نظم نوینی با مبانی و اندیشه دینی معطوف به مهدویت در جامعه حاکم کند. این امر به دگرگونی ساختاری، کارگزاری، تقنینی، سیاستگذاری و در شیوه و اهداف حکمرانی منجر شد و به نوبه خود تغییراتی را در محیط پیرامونی و منطقهای جمهوری اسلامی ایران برخلاف منافع غرب، به ویژه آمریکا و رژیم غاصب صهیونیستی ایجاد کرد. انقلاب اسلامی ایران با اندیشه مهدویت به منزله زمینهسازی برای ظهور، مبانی معرفتشناسی، هستیشناسی و انسانشناسی غرب را در جهان به چالش کشاند و همچنین هژمون و سلطه بی منازع آمریکا در منطقه و جهان را با تهدیدات جدی مواجه کرد؛ به همین دلیل دشمنی نظام استکبار جهانی با جمهوری اسلامی ایران ماهیت ذاتی دارد، نه عرضی و امید به حل و فصل تضاد و اختلافات با جهان غرب با توافق برجام یا پذیرفتن معاهده FATF، بیش از امید واهی نیست.
مهدویت از رهگذر انقلاب اسلامی
برای اینکه از مرحله انقلاب اسلامی، نظام اسلامی، دولت اسلامی، جامعه اسلامی به تمدن نوین اسلامی برسیم، به اعمال تغییرات در حوزههای فردی و اجتماعی نیازی داریم. انقلاب اسلامی ایران در طول 40 ساله خود خدماتی در راستای احیای فرهنگ «انتظار و مهدویت» انجام داده و در آشنایی و انس مردم با امام عصر(عج) تلاش بسیاری کرده که نباید نادیده گرفت با پیروزی انقلاب اسلامی امیدی به مردم در سراسر جهان منتقل شد از باب اینکه برای ظهور حضرت ولیعصر نباید نشست؛ بلکه باید زمینه ظهور را فراهم کرد و برای زمینهسازی ظهور کوشید.
انتظار، یعنی این آینده حتمی و قطعی است؛ به ویژه این انتظار یک انسان حی و حاضر، کسی است که هست، وجود دارد حضور دارد، در بین مردم است. انتظار، بر دوش انسان تکلیف میگذارد و لازمه انتظار آمادهسازی خود است. وقتی بناست در آن دوران منتظر عدل و حق، توحید و اخلاص و عبودیت خدا باشد، ما که منتظر هستیم باید خودمان را به این امور نزدیک کنیم و با عدل آشنا شده و پذیرای حق باشیم. رهبر معظم انقلاب در تبیین این موضوع میفرمایند: «ما که انتظار فرج داریم، انتظار ظهور حضرت بقیهالله(ارواحنا فداه) را داریم، باید در این راه تلاش کنیم، باید تلاش کنیم در راه ایجاد جامعه مهدوی، هم خودسازی کنیم، هم به قدر توانمان، به قدر امکانمان، دگرسازی کنیم و بتوانیم محیط پیرامون خود را به هر اندازهای که در وسع و قدرت ماست، به جامعه مهدوی نزدیک کنیم که جامعه مهدوی، جامعه قسط است، جامعه معنویت است، جامعه معرفت است، جامعه برادری و اخوت است، جامعه علم است، جامعه عزت است.» (1399/1/24)
امیدبخش و تحرکافزا در جامعه
اعتقاد به مهدویت و به وجود مقدس مهدی موعود(عج) امید را در دلها زنده میکند و هیچ وقت انسانی که معتقد به این اصل است ناامید نمیشود، به دلیل اینکه میداند یک پایان روشن حتمی وجود دارد و سعی میکند خودش را به آن برساند و در دین مبین اسلام در روایات و قرآن کریم به وضوح به این مورد پرداخته است که بندگان شایسته میراثداران حکومت خواهند بود. در آیههای 105 و 106 سوره انبیاء این گونه بیان شده است: «وَلَقَدْ كَتَبْنَا فِي الزَّبُورِ مِنْ بَعْدِ الذِّكْرِ أَنَّ الْأَرْضَ يَرِثُهَا عِبَادِيَ الصَّالِحُونَ * إِنَّ فِي هَذَا لَبَلَاغًا لِقَوْمٍ عَابِدِينَ»؛ و همانا ما پس از تورات و زبور نوشتیم که زمین را بندگان شایسته ما به میراث میبرند؛ به راستی در این [امور] برای مردم عبادت پیشه ابلاغی است. این گونه آیات قرآنی نوری و امیدی در دلهای مؤمنان روشن میکند که باعث حرکت و تلاش در راستای زمینهسازی برای ظهور است.
حضرت مهدی(عج) برای این اهداف میآید و برای تحقق این اهداف تلاش خواهند کرد. احیای فرهنگ قرآن، در زیارت آل یاسین است که «السلام علیک یا تالی کتاب الله و ترجمانه» سلام بر آقایی که قرآن را میخوانی و اجرا میکنی و برای مردم «ترجمان» به معنای معنا کردن و مفهوم رساندن است. بنابراین امام صادق(ع) فرمودند: «زمانی که حضرت حجت قیام کنند، خیمههایی در مساجد نصب میشود، آموزش قرآن، عمومی میشود.» همه مردم باید قرآن را یاد بگیرند و امام زمان(عج) میآیند قرآن را پیاده میکنند و همان گونه که در دعای ندبه میخوانیم: «أَيْنَ الْمُؤَمَّلُ لِإِحْيَاءِ الْكِتَابِ وَ حُدُودِهِ»، کجاست آرزو شده برای زنده کردن قرآن و حدودش. از بیانات رهبری میتوان اینگونه بیان کرد که ایشان توجه خاصی برای آموزش قرآن در سطح جامعه دارند: «در آموزش و پرورش باید تلاوت قرآن آن چنان به جوانها تعلیم داده بشود، ولو آیات برگزیده و انتخاب شده که جوان ما، در کودکی این آیات را فرا گرفته تا آخر عمر در همه مواقع، این آیات مثل یک تابلویی در جلوی چشم او باشد و در مواقع مختلف از آن استفاده کند.»
سخن آخر
با پیروزی انقلاب اسلامی ایران، موضوع مهدویت و ایمان به ظهور حضرت حجت، به گونهای فعال و نقشآفرین در زندگی اجتماعی مردم ایران وارد شد. انقلاب اسلامی، رسالت بزرگ و الهی خود را زمینهساز انقلاب جهانی و فراهم آوردن مقدمات ظهور قرار داده و دستاوردهایی در این زمینه داشته که از جمله گسترش فرهنگ انتظار، گسترش باور به ظهور منجی بشریت در سطح جهانی، تغییر نگاه به حکومت در عصر غیبت، مقابله با جریانهای انحرافی و احیای آموزههای مهدوی در برابر آموزههای غربی اشاره کرد. بنابراین برای عمقبخشی به اقدامات صورت گرفته، نیازمند کاربست هرچه بیشتر موارد ذیل است:
1. بازگشت و رجوع به سیره ائمه چه در حوزههای فردی، اجتماعی و سیاسی؛
2. مسئولیتدهی به انسانهای نیکسیرت؛
3. اصلاح نادرستیها؛
4. امیدافروزی برای جامعه با هدف براندازی ظلم و ستم؛
5. از بین بردن رشتههای دروغ و افترا؛
6. پیشه کردن تقوا؛
7. مسئولیتپذیری؛
8. حفظ اتحاد و همدلی؛
9. فریب نخوردن از لبخند دشمن؛
10. پرهیز از تنبلی و کم کاری.
اساسیترین هدف دشمنان انقلاب اسلامی ایران، تدین و ایمان مردم است؛ چرا که منشأ اصلی انقلاب اسلامی ایران، صبر و پایداری مردم در برابر ناملایمات داخلی و مستکبران و جهانخواران خارجی و ایفای نقش سازنده، پیشرونده و پیشبرنده و حفظ استقلال، عزت، و آزاده بودن در نظام بینالملل، در ایمان دینی و ارزشهای برخاسته از آن است. از این منظر گسترش باور به مهدویت و ترویج فرهنگ اصیل انتظار برای حفظ نظام اسلامی و امنیت ملی بسیار مهم و ضروری است. دشمنان به این نتیجه رسیدهاند که برای تضعیف جایگاه ولایت فقیه و کاهش نقش ولی فقیه در نظام اسلامی، باید مبانی دینی به ویژه فرهنگ مهدویت را تضعیف کنند و در این راه تلاشهای زیادی کردهاند. مسئولان باید بدانند هر چه فرهنگ مهدویت بیشتر تقویت شود، نظام و انقلاب هم به تبع آن تقویت میشوند. امروزه، در کنار سایر تهدیدات از جنس سختافزاری، عصر حملات و نزاع فرهنگی است و اگر باور به مهدویت و عمل منطبق بر آن در میان مسلمانان بماند و ترویج پیدا بکند، سبب نابودی دشمنان اسلام خواهد شد.