انسانها در زندگی خود بهدنبال اعتدال هستند تا از افراط و تفریط دوری کرده و در آسایش عمر را بگذرانند؛ اما چه میشود که نمیتوانند به آن دست پیدا کنند؟ دلایل متعددی را میتوان برای این موضوع ذکر کرد که یکی از آنها میتواند انتخاب اشتباه باشد. انتخاب جزء اصلیترین کارهای انسان در روز و تمام عمر است. انسان روزانه 35 هزار انتخاب و تصمیم ریز و درشت میگیرد که برخی از آنها جزء عادات است و جزئی و برخی دیگر غیرعادت، خاص و کلی است. مانند انتخابهایی که در عمر فقط یکبار میتواند اتفاق بیفتد. از میان این انتخابها، بعضی موجب صعود انسان میشود و برخی دیگر موجب سقوط؛ این بستگی به ذهنیتهای ما دارد که در تصمیمگیریهای ما اثر میگذارد؛ یعنی آن عادتهایی که باعث میشود ما انتخابی داشته باشیم. رسوب یک اتفاق، یک فکر، یک مشاهده، یک جمله و هزاران جریان دیگر میتواند انتخاب و تصمیمگیری ما را مثبت یا منفی قرار دهد. برای نمونه، دشمنی با یک نفر یا دوستی و علاقه به یک نفر دیگر بر تصمیمات ما اثر دارد. نبود تفکر و تعقل و عادت به زودباوری میتواند نگاه ما را در مواقع خاص به اتفاقات تغییر دهد و این نگاه خاص بر همه زندگی ما اثر بگذارد و موجب سلسله اشتباهات هولناک شود.
قرآن کریم در کنار همه سامانبخشیها به ذهن انسان میخواهد باور و فکر ما را در مسیری امن و سالم قرار دهد تا مرتکب اشتباه در انتخاب و تصمیم نشویم. در میان داستانها و نکات اخلاقی قرآن میتوانیم به این موضوع پی ببریم که انسانها جزای خیر یا شرّ انتخابشان را در دنیا و آخرت میگیرند. یکی از این مواقع که باید مراقب باشیم، زمان انتخاب دوست است که گاهی از سر اشتباه دشمن را بهجای دوست انتخاب میکنیم. انتخاب روش و منش او یا طرز تفکرش، چه نزدیک و چه دور. خداوند در قرآن نسبت به این انتخاب و ایجاد تکیهگاه تذکر میدهد: «وَ لا تَرْكَنُوا إِلَى الَّذينَ ظَلَمُوا فَتَمَسَّكُمُ النَّارُ وَ ما لَكُمْ مِنْ دُونِ اللهِ مِنْ أَوْلِياءَ ثُمَّ لا تُنْصَرُونَ»؛ و بر ظالمان تکیه ننمایید، که موجب میشود آتش شما را فرا گیرد و در آن حال، هیچ ولیّ و سرپرستی جز خدا نخواهید داشت و یاری نمیشوید!(هود/ 113) «تراکنوا» از ماده «رکون» بهمعناى اعتماد و تمایل به چیزى است، که لازمه آن قوّت و قدرت است؛ زیرا انسان به چیزى اعتماد مىکند که قوّت دارد و لذا واژه «رکن» به ستون یا دیوارى که ساختمان یا اشیاء دیگر را سرپا نگه مىدارد، اطلاق مىشود.(صحاح اللّغه) انتخاب اشرار بهجای دوست به هر نحو و کیفیتی، انسان را به فلاکت و بدبختی دچار میکند. این انتخاب به همراهی مادی و جسمانی محدود نیست، بلکه میتواند با انواع مختلف مادیات و معنویات خود را به دشمن بسپارد و با قرار گرفتن در کنار آن باعث تقویتش هم بشود. چه آنکه خداوند میفرماید: «وَلا تَعاوَنُوا عَلَى اِلاثِمِ وَ العُدوانِ»(مائده/ 2)؛ انسانها نباید با هیچ وسیلهای به قدرت گرفتن دشمنان خدا کمک کنند. تکیهگاه قرار دادن ظالمان و دشمنان انسانیت و اخلاق و گوش سپردن به حرف آنان تیره بختی بههمراه میآورد و رفته رفته تمام انسانها را به ظلمت میکشاند.