تنش پنهان بن سلمان و بن زاید؟

صابر گل عنبری - مداقه در برخی رویدادها در دو ماه اخیر نشان از وجود نوعی تنش احتمالی میان محمد بن سلمان «حاکم فعلی» عربستان و محمد بن زاید رئیس امارات دارد. هنوز دیتای رسمی خاصی وجود ندارد، اما یک منبع حوزه خلیج فارس که نگارنده با آن گپ و گفتی داشت، به نوعی سطحی از تیرگی در روابط دو طرف را تایید کرد. در مقابل نیز روابط بن سلمان و امیر قطر گرم‌تر شده است که می‌تواند برون دادی از آن سردی روابط بن سلمان و بن زاید باشد. کسانی که با فرهنگ و سیاست در شیخ‌نشین‌های خلیج فارس آشنا هستند، نیک می‌دانند که شرکت کردن یا نکردن در نشست‌ها و مراسم‌ درون خلیجی چه معنا و مفهومی دارد. در این جوامع، از تعارفات غلط انداز مرسوم در حوزه پیرامونی خبری نیست و از این رو در سطح دیپلماتیک معنا و مدلول حضور یافتن یا نیافتن در یک نشست و مناسبت درون خلیجی روشن‌تر است. چند روز پیش امیر قطر دعوت بن سلمان را اجابت و در مسابقات اتومبیلرانی فرمول الدرعیه شرکت کرد و قبل از آن نیز بن سلمان در افتتاحیه جام جهانی حضور یافت. همین شرکت متقابل بن سلمان و شیخ تمیم در مناسبت‌های یکدیگر اماره‌ای از گرم شدن روابط دوحه و ریاض و تاکیدی بر سطحی نبودن آشتی در سال 2021 است، اما حضور نداشتن بن زاید در مسابقات فرمول الدرعیه چندان طبیعی نیست ، اگر این حضور نداشتن منحصر به همین یک رویداد بود که معنای خاصی بر آن مترتب نبود، اما وقتی پرسش برانگیز می‌شود که می‌بینیم رویدادهای مهم‌تر آن در دو ماه اخیر چه در عربستان چه در امارات بوده است که بن سلمان و بن زاید در آن‌ها حضور نداشتند. بن زاید در دو نشست سران عرب و سران شورای همکاری خلیج فارس در ریاض با حضور رئیس جمهور چین حضور نیافت؛ دو نشستی که برای بن سلمان جنبه حیثیتی داشت. 
در آن سو نیز ولیعهد عربستان غایب بزرگ نشست سران خلیجی - عربی در ابوظبی در چند هفته پیش بود؛ نشستی که روسای جمهور مصر و اردن و همچنین سران دولت های عربی خلیج فارس به استثنای امیر کویت و بن سلمان در آن حضور داشتند. جدا از الزامات رقابت‌های ژئوپلیتیکی و اقتصادی، اما به نظر می‌رسد که اختلاف نظر دو طرف درباره یمن مهم‌ترین دلیل این تنش پنهان و «جزئی» باشد. امارات مدت هاست که در یمن راه خود را می‌رود و با سلطه نیروهای طرفدار آن در شورای انتقالی جنوب بر عدن در سال 2019 نمود بیشتری داشت؛ با این حال، دو طرف تلاش کردند که اختلافات در یمن بر همکاری کلان‌تر میان دو کشور تاثیر خاصی نداشته باشد و تا حدود زیادی هم در این باره موفق شدند؛ اما برخی منابع می‌گویند که پس از ورود ریاض به مذاکراتی با حوثی‌ها در ماه‌های اخیر به نوعی امارات را دور زده و همین باعث دلخوری ابوظبی شده است. کما این که نزدیکی ریاض و دوحه همچنان که می‌تواند یکی از خروجی‌های تنش بن سلمان و بن زاید باشد، نیز احتمالا یکی از علل آن است ، از این جهت که هنوز دل امارات با قطر صاف نشده و آشتی صورت گرفته اساسا با فشار عربستان انجام شد.
منبع: روزنامه خراسان