چرا زلنسکی بدنبال دیدار با رئیس‌جمهور چین است؟

 این روز‌ها ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین چندین بار از تمایل خود برای دیدار با شی‌جین پینگ، رئیس‌جمهور چین خبر داده و حتی حاضر شده است هرچه سریع‌تر با هدف برگزاری این دیدار به پکن سفر کند تا در جریان جزئیات طرح ۱۲ ماده‌ای چینی‌ها برای پایان دادن به جنگ اوکراین قرار گیرد.

 اصرار زلنسکی مبنی بر دیدار با مقام‌های ارشد چینی در حالی است که پکن نیز قصد دارد نقش خود را به عنوان بازیگر میانجی در نظام بین‌الملل تقویت کند. حتی میانجی‌گری مؤثر چینی‌ها میان تهران و ریاض نیز در همین راستا قابل تحلیل و ارزیابی است. اما چرا زلنسکی اصرار به این دیدار دارد؟ عوامل پشت پرده و آشکار تمایل غربگرایان اوکراینی نسبت به رایزنی با پکن درباره سرنوشت جنگ اوکراین چیست؟ در این زمینه دو نکته اساسی وجود دارد که لازم است مدنظر قرار گیرد:

 نخست، اینکه اخبار ضد و نقیض درباره سقوط شهر راهبردی باخموت در استان دونتسک (واقع در شرق اوکراین) به‌وسیله ارتش روسیه، موازنه نبرد را بیش از پیش به زیان دولت اوکراین تغییر خواهد داد. به‌تازگی زلنسکی اعتراف کرد، اگر سقوط باخموت محقق شود ممکن است روس‌ها این پیروزی را به غرب بفروشند و در نهایت، معامله‌ای یک‌طرفه را با عنوان «معاهده صلح» به کی‌یف تحمیل کنند.

 به عبارت بهتر، بخشی از ابراز تمایل خاص زلنسکی درباره دیدار با مقام‌های چینی مبتنی بر بی‌اعتمادی نسبت به بازی بعدی ناتو در اوکراین است. زلنسکی به وضوح آگاه است با فرسایشی شدن نبرد و بروز برخی بحران‌های اقتصادی در کشور‌های اروپایی و حتی آمریکا (که خود را در قالب بحران‌های بانکی در این کشور‌ها نشان داده است)، نگاه منتقدانه عمومی شهروندان غربی نسبت به استمرار حمایت‌های خارجی آمریکا-اروپا از جنگ اوکراین افزایش خواهد یافت.

 در چنین شرایطی سقوط باخموت می‌تواند به دستمایه‌ای برای معامله پشت پرده ناتو و روسیه با یکدیگر بر سر پایان دادن به جنگ اوکراین تبدیل شود، با این تفاوت که قطعاً روس‌ها در صورت کسب دستاورد میدانی جدید در باخموت، محدودیت‌های بیشتری را به اوکراینی‌ها در پیمان صلح نهایی تحمیل خواهند کرد.

 دوم، اینکه رویکرد بازیگران غربی نسبت به رایزنی‌های کی‌یف و پکن نسبت به جنگ اوکراین تعیین‌کننده است. بدون شک شکل‌گیری هرگونه معامله‌ای میان روسیه و اوکراین با واسطه‌گری چینی‌ها خط قرمز ناتو در جنگ اوکراین به‌شمار می‌رود. بی‌دلیل نیست که دولت‌های غربی به صراحت طرح صلح چینی‌ها را در جنگ اوکراین (بدون توجه به ماهیت و جزئیات آن) صرفاً به واسطه هم‌پیمانی راهبردی مسکو و پکن رد کرده‌اند.

 از این رو ناتو در مسیر نزدیک شدن زلنسکی به پینگ و تحقق نهایی طرح واسطه‌گری و صلح چینی در جنگ اوکراین اخلال ایجاد کرد و حتی در این زمینه هشدار‌های پشت پرده بسیار سختی به زلنسکی خواهد داد. با وجود این، فرجام معادله و کشمکش راهبردی با توجه به پیچیدگی آن چندان مشخص نیست.