انتقال بین حوضه‌ای آب یکی از راهکارهای ایجاد این توازن است که وزارت نیرو در دولت‌های گوناگون آن را دنبال می‌کند. در این راستا، برخی از طرح‌های انتقال آب بین حوضه‌ای در کشور اجرا شده و در حال بهره‌برداری است. مطابق ماده 21 قانون توزیع عادلانه آب، تخصیص و اجازه بهره‌برداری از منابع عمومی آب در کشور به عهده وزارت نیروست[...]
با توجه به نبود توازن در بارش‌ها در کشور، به ویژه در دو دهه اخیر، انتقال بین حوضه‌ای آب یکی از راهکارهای ایجاد این توازن است که وزارت نیرو در دولت‌های گوناگون آن را دنبال می‌کند. در این راستا، برخی از طرح‌های انتقال آب بین حوضه‌ای در کشور اجرا شده و در حال بهره‌برداری است. مطابق ماده 21 قانون توزیع عادلانه آب، تخصیص و اجازه بهره‌برداری از منابع عمومی آب در کشور به عهده وزارت نیروست و همه طرح‌های انتقال آب بین حوضه‌ای علاوه بر اخذ مجوزهای ارزیابی زیست‌محیطی و تخصیص آب، ملزم به اخذ مجوز شورای عالی آب کشور شده‌اند. از این‌رو، قرارگاه خاتم‌الانبیاء پیمانکار دولت و وزارت نیروست و تا طی شدن همه این مراحل و در رأس آن رفع مشکلات اجتماعی و رعایت حقوق ذی‌نفعان، هیچ اقدامی انجام نخواهد شد. در زمینه طرح‌های انتقال آب از حوضه زاینده‌رود و کارون بزرگ که استان‌های خوزستان، چهارمحال و بختیاری، کهگیلویه و بویراحمد، اصفهان، کرمان و یزد را تحت تأثیر قرار می‌دهد، وزارت نیرو مطالعات جامع و کاملی انجام داده و در چندین مرحله آن را به‌روزرسانی کرده است.
بیش از 30 سال فعالیت در عرصه سازندگی کشور
قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیاء(ص) با بیش از 30 سال فعالیت در عرصه سازندگی کشور، طراحی و اجرای بیش از 6400 کیلومتر خط انتقال آب را در 15 استان کشور طبق استانداردهای فنی به اتمام رسانده است. از مهم‌ترین پروژه‌های خاتمه یافته و در دست اجرای قرارگاه در این حوزه شامل خط انتقال آب‌رسانی غدیر (24 شهر و 5 روستای استان خوزستان) به طول 891 کیلومتر، خط انتقال آب یزد به طول 455 کیلومتر، خط انتقال آب زابل به زاهدان به طول 192 کیلومتر، خط انتقال آب شهر مقدس قم به طول 200 کیلومتر، خط انتقال آب تبریز به طول 360 کیلومتر، خط انتقال آب خرم‌آباد به طول 22 کیلومتر و خط انتقال آب کرمان به طول 52 کیلومتر است. همچنین، خطوط انتقال آب از سد تالوار تا شهر همدان، خطوط انتقال آب از سد گاوشان به شهر کرمانشاه، خط انتقال آب شیراز از سد درودزن، خط انتقال آب از سد کوثر به شهرهای حاشیه خلیج‌فارس و خط انتقال آب زاینده‌رود به کاشان از مهم‌ترین پروژه‌های خاتمه یافته و در دست اجرای قرارگاه خاتم در حوزه انتقال آب است.در حوزه تونل‌های بلند انتقال آب، قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیاء تاکنون 450 کیلومتر تونل طویل انتقال آب طراحی و اجرا کرده است که از مهم‌ترین آنها می‌توان به تونل انتقال آب از سد صفارود به کرمان به طول 38 کیلومتر اشاره کرد که در دست اجراست. تونل انتقال آب سد دز به طول 9/2 کیلومتر از دیگر پروژه‌‌ها در این حوزه است که رکورد 38 متر حفاری مکانیزه در یک نوبت‌کاری 12 ساعته در این پروژه ثبت شده است. همچنین، طراحی و اجرای کامل دمونتاژ دستگاه حفاری برای اولین بار به صورت معکوس از داخل تونل در 135 روز در این پروژه اجرا شده است.
آماری قابل توجه از تونل‌های انتقال آب
طراحی و احداث تونل نوسود به طول 49 کیلومتر که رکورد حفاری و سگمنت‌گذاری 1078 متر در ماه با روش حفاری مکانیزه در این پروژه ثبت شده و طویل‌ترین تونل انتقال آب در غرب آسیاست، از دیگر پروژه‌‌ها در این حوزه است. تونل انتقال آب از سد امیرکبیر به طول 30 کیلومتر به تصفیه‌خانه شماره 6 غرب تهران هم دیگر پروژه‌ای است که رکورد 65 متر حفاری و سگمنت‌گذاری در روز با روش حفاری مکانیزه در این پروژه به ثبت رسیده است. طراحی و اجرای قطعه‌های 3، 2 و 4 تونل انتقال آب قمرود به طول 5/24 کیلومتر، قطعه 5 تونل آب قمرود به طول 9 کیلومتر و تونل انتقال آب کانی سیب که تونل اصلی آن به طول 35/7 کیلومتر و تونل فرعی آن با قطر 6/2 متر به طول تقریبی 1/3 کیلومتر اجرا شد، از دیگر پروژه‌هاست. همچنین، تونل انتقال آب لار‌ـ لواسانک به تصفیه‌خانه شرق تهران به طول 7/5 کیلومتر و تونل انتقال آب بازی دراز از دیگر پروژه‌هاست.
تحقق وعده‌ها در احیای دریاچه ارومیه
وقتی شهریورماه سال 1399 «سعید محمد» فرمانده وقت قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیاء از احیای دریاچه ارومیه سخن گفت، کمتر کسی می‌توانست تحقق آن را در ذهن تجسم کند. در آن زمان، وی با تأکید بر اینکه دریاچه ارومیه از مهم‌ترین و باارزش‌ترین اکوسیستم‌های آبی ایران و جهان به شمار می‌آید، گفته بود: «طرح احیای دریاچه ارومیه در سه فاز برنامه‌ریزی شده است که با تکمیل آن شاهد احیای کامل دریاچه ارومیه خواهیم بود. همچنین بخش مهمی از این میزان آب با استفاده از توانمندی منحصربه‌فرد قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیاء(ص) در حوزه تونل‌سازی (مکانیزه) و با اجرای تونل کانی‌سیب به طول ۳۶ کیلومتر تأمین می‌شود.» در نهایت، وعده‌ها محقق شد و یکم فروردین ماه سال جاری، خبر احیای دریاچه ارومیه تیتر رسانه‌ها را به خود اختصاص داد. دراین‌باره «آرزو اشرفی‌زاده» مدیرکل دفتر حفاظت و احیای تالاب‌های سازمان حفاظت محیط زیست گفت: «تراز دریاچه ارومیه در دو ماه گذشته از ۱۲۷۰ متر و ۱۴ سانتی‌متر به ۱۲۷۰ متر و ۲۱ سانتی‌متر رسیده و به میزان هفت سانتی‌متر افزایش یافته است. این افزایش ناشی از ورود آب از رودخانه‌ها، بارش مستقیم بر روی دریاچه، بستن کامل سردهنه‌های کشاورزی و ورود آب از کانال انتقال آب از کانی سیب به دریاچه ارومیه بوده است.»
