نقش آگاهی و مشارکت مردم در پیشبرد امور جامعه...

 یکی از فصل‌های درس سیاست و تدبیرِ جامعه، قدرت و توانایی بسیجِ مردم و همراهی و مشارکت مبتنی بر آگاهیِ مردم در پیشبرد امور است و یکی از سنت‌های عام الهی نیز اینست‌که، تغییر و تحول در سطوح مختلف فردی و اجتماعی منوط به اراده و تحریک آن اراده‌ها با ارایه آگاهی و بینش مربوط به آنست، یعنی جمع بین شناخت و انگیزه یا همان بینش و گرایش.

 مستندات قرآنی و روایی: خداوند در آیه ۱۱ سوره رعد می‌فرماید: «انّ اللَّه لایغیّر ما بقوم حتّی یغیّروا ما بأنفسهم» یعنی، تغییر و تحول به دست خودتان است. کلید تحولات اجتماعی و پیشرفت در دست مردم است؛ و در جای دیگر آیه ۵۳ سوره انفال نیز اشاره دارد؛ «ذلک بأنّ اللَّه لم یک مغیّرا نعمة أنعم‌ها علی قوم حتّی یغیّروا ما بأنفسهم» پسرفت‌ها هم به دست خودتان رقم می‌خورد، یعنی خدای متعال پسرفت را نصیب هیچ کشوری نمی‌کند، مگر خودشان به دست خودشان بدان دچار می‌شوند و تغییر در جهت پسرفت را خودِ ملت‌ها به وجود می‌آورند.

 پیامبر رحمت در خصوص نصیحت و هدایت مردم در جهت حرکت بر مسیر صلاح و سعادت می‌فرماید: «إنَّ أعْظَمَ النَّاسِ مَنْزِلَةً عِنْدَاللَّهِ یوْمَ القِیامَةِ أمشَاهُمْ فِی أرْضِهِ بِالنَّصِیحَةِ لِخَلْقِهِ... برترین مقام در پیشگاه خدا در روز قیامت برای کسی است که بیش از همه برای ارشاد و خیر خواهی مردم گام بردارد.» (کافى، ج ۲، ص ۲۰۸).

 امام علی علیه السلام نیز در نامه ۵۳ به مالک اشتر پیرامون مشارک مردمی در آبادی مملکت می‌فرمایند: «چه بسا کار‌ها پیش آید که اگر رفع مشکل را بر عهده آن‌ها گذاری، به خوشدلی به انجامش رسانند. زیرا، چون بلاد آباد گردد، هر چه بر عهده مردمش نهی، انجام دهند که ویرانی زمین را تنگدستی مردم آن سبب شود و مردم زمانی تنگدست گردند که همت والیان، همه گردآوردن مال بود و به ماندن خود بر سر کار اطمینان نداشته باشند و از آنچه مایه عبرت است، سود برنگیرند.»

آری؛ جهاد و تلاش در مسیر بصیرت‌افزایی و آگاهسازی افکار عمومی از متن حوادث و مسایل و چرایی و چگونگی راهبرد‌ها و برنامه‌ها در مسیر تحول، تکامل و پیشرفت، کلید تحقق تحولات و حرکت‌های رو به جلوست که توسط امامین انقلاب بدان‌ها تاکید موکد شده است:

 امام خمینی رحمه الله علیه رهبر کبیر انقلاب اسلامی در کلام و سیره خویش، شرط ایجاد تحولات اجتماعی در کشور را تحقق "مشارکت همگانی" و "کنش آگاهانه" دانسته و می‌فرمایند: «آگاهی مردم و مشارکت و نظارت و همگامی آن‌ها با حکومت منتخب خودشان، خود بزرگترین ضمانت حفظ امنیت در جامعه خواهد بود.» (صحیفه امام، ج ۴، ص ۲۴۸)

 مقام معظم رهبری نیز در مواجهه با چالش‌ها و در مسیر حل مشکلات و بهره‌گیری درست از نقاط قوت در برطرف کردن نقاط ضعف، معتقد و مقید به طرح مسئله با مردم بوده و راه حل مشکلات و مقابله با دشمنی‌های متنوع دشمنان را در جهاد تبیین و پناه بردن به آغوش باز ملت می‌دانند و در وضعیت فعلی که مشکلات اقتصادی مذاق مردمِ پای کارِ نظام و انقلاب را تلخ کرده است، در سخنرانی اول سال در حرم رضوی فرمودند: «مسائل اساسی باید با افکار عمومی مطرح بشود، افکار عمومی با نیاز‌های اساسی آشنا بشوند؛ [این‌گونه]اندیشه‌ها فعّال خواهد شد. اندیشه‌های نو، جوان‌های صاحب فکر درباره‌ی مسائل مهمّی که با افکار عمومی مطرح میشود، فعّال میشوند، آن را به نصاب لازم میرسانند؛ لذا مسائل مهم را، از جمله همین مسئله‌ی تحوّل را که مطرح میکنیم. اگر افکار عمومی استقبال نکند از یک فکر، این فکر به عمل و تحقّق نمیرسد؛ صرفاً یک امواجی در فضا خواهد بود، یک چیزی انسان میگوید، بعد هم فراموش میشود؛ یا چند سطر بر روی کاغذ [خواهد بود]. برای اینکه خواسته‌ها و مطالبات بزرگ تحقّق پیدا بکند، باید با مردم، با صاحبان فکر، با افکار عمومی مردم مطرح بشود.»

توجه به مردم بعنوان، ولی نعمتان انقلاب و محور و بستر تحولات اجتماعی، با تاکید بر مقوله‌ی شفافیت و مشارکت، نتایج ارزشمندی در پی دارد که از جمله آن؛ همراهی و حمایت مردمی، کنترل و نظارت عمومی، سرعت انجام کار و کوتاه شدن زمان، خنثی شدن نقشه‌ها و توطئه‌های دشمن در مسیر سوء استفاده از مشکلات و... است.