«امید» و «امیدواری» در حال حاضر جامعه دو رکن مهم برای آینده اجتماعی یک ملت است؛ اما شاهد هستیم گاه گروههای سیاسی، مخالفان و معاندان از این مهم بهرهبرداریهای سیاسی میکنند؛ در حالی که نباید امید جامعه به یک امر سیاسی تبدیل شود؛ چراکه خلق ناامیدی از سوی برخی رسانهها و جریانهای سیاسی ضربه بدی به امید جامعه وارد کرده است. در این زمینه با حسین کنعانیمقدم، کارشناس مسائل سیاسی گفتوگو کردهایم.
امید و تزریق آن از سوی امام(ره) در میان جوانان چطور موتور محرکه جامعه بوده و میشود؟ این امر از سوی گروههای سیاسی چگونه نمود مییابد؟
تجربه انقلاب اسلامی ثابت کرد، جوانان، پیشروان، پیشگامان و پیشتازان صحنههای گوناگون اقتصادی، فرهنگی، سیاسی و اجتماعی بوده و در دوران دفاع مقدس هم پیشگامان حرکتهای دفاع از ملت بودند. امام راحل همیشه جوانان را به منزله محور اصلی فعالیتهای انقلاب تشویق کرده و به آیندهای با آرمانهای ارزشی نوید میدادند و این روح امید در جوانان بود که سبب شد آنها در صحنه بمانند و ما از بحرانها عبور کنیم.
به حتم اگر با سخنانی که در رسانهها و جریانهای سیاسی و گروههای مرجع، چه مرجعیت دینی و چه سیاسی مطرح میشود، امید در دل جوانان زنده نگه داشته شود، میتوانیم بر مشکلات غلبه کرده و پیروز میدان باشیم، در غیر این صورت با پمپاژ سخنان ناامیدکننده یا حتی تحت تأثیر قرار دادن افکار عمومی در جهت سیاهنماییهایی که ممکن است در جهت رقابتهای سیاسی مطرح شود، سبب دلسردی جوانان و خروج آنها از صحنه حضور در جبهههای اجتماعی، فرهنگی و سیاسی میشویم. بنابراین، قاعده بر این است که برای تولید امید تلاش کنیم تا بر مشکلات غلبه کرده و تحت تأثیر جنگ روانی دشمن قرار نگیریم. به حتم توصیههای رهبر معظم انقلاب که در بحث امید و ایمان مطرح شد، میتواند نقشه راهی برای گام دوم انقلاب با نقشآفرینی جوانان در این حرکت باشد.
بهرهبرداریهای سیاسی از امید جامعه و تزریق ناامیدی از سوی جریانهای سیاسی چه آسیب و ضربهای به جامعه وارد کرده و میکند؟
اولین اثر ناامیدی در جامعه ایجاد این تصور است که هر چه تلاش میکنند، نمیتوانند به مطالبات خود برسند؛ به همین دلیل از تلاش و کار و فعالیت دست برمیدارند و عمدتاً در مسیری قرار میگیرند که هیچ گونه حرکت سازندهای در آن وجود ندارد. دومین اثر آن، این است که خیلی از جوانان ما یا کسانی که از توانایی بالایی برخوردارند، در اثر این جوّ ناامیدی ممکن است هجرت کرده و ما شاهد فرار نخبگان در ابعاد گوناگون باشیم. فرار سرمایهها از کشور چه سرمایه انسانی و چه سرمایه مادی میتواند به علت امید نداشتن به آینده و همان تزریق یأس از سوی برخی جریانها باشد و چه تولیدکنندگان و چه دیگر سرمایهدارانی که قادر به سرمایهگذاری در عرصههای گوناگون هستند، سرمایه خود را از کشور خارج میکنند. وقتی ما در جامعه، به ویژه در میان جوانان ناامیدی ایجاد میکنیم، انگیزههایی را که میتواند موجب رشد و تعالی ملت شود، از بین میبریم و این سبب میشود نارضایتی افزایش یابد و حتی کار به اعتراض و اغتشاش بکشد؛ یکی از عواملی که جنگ روانی دشمن میتواند روی آن اثر بگذارد، ایجاد ناامیدی در میان جوانان است که به حتم هدف دشمنان خواهد بود.
ناامیدی سیاسی که برخی جریانهای سیاسی یا رسانههای معاند در جامعه ایجاد میکنند، در چه مقاطعی به کشور آسیب وارد میکند؟
در قاموس سیاسی ما چند مرحله در بحث مشارکت سیاسی داریم؛ چراکه افزایش ناامیدی سبب کاهش مشارکت سیاسی مردم شده و حضور سیاسی در تشکلها و فعالیتهای سیاسی کاهش مییابد. در واقع، بیتفاوتی سیاسی و آنومی سیاسی در افکار و اندیشهها هرج و مرج ایجاد میکند و وقتی بخش عمدهای از نیروهای توانمند ما از صحنه خارج شوند، میدان برای حضور دشمن، نفوذیها و شبکههای مخرب بینالمللی برای ایجاد ناامنی در کشور افزایش مییابد.
از منظر سیاسی چطور میتوان امید و امیدواری را در جامعه افزایش داد تا هم حضور بالای مردم را شاهد باشیم و هم آینده سیاسی کشور با حضور جوانان پررنگتر شود؟
جوانان ما افرادی تحصیلکرده، هوشمند و دارای قوه تمییز مسائل خوب از بد هستند. اگر برنامههای ما درست و قابل اجرا باشد، به وعدههایی که میدهیم، عمل کرده و به حرف و مطالبات مردم گوش و عمل کنیم و فعالیتهای اجتماعی، سیاسی و حاکمیتی را شفاف کرده و یک حکمرانی مطلوب ارائه دهیم، همه اینها انگیزهای برای فعالتر شدن آنها در مشارکتهای سیاسی خواهد شد؛ به ویژه در بحث انتخابات که به تازگی رهبر معظم انقلاب این انتخابات را بسیار حساس عنوان کردند. بنده در جلسهای با حضور وزیر کشور عنوان کردم که ما با یک مرصاد سیاسی مواجه خواهیم بود، باید برنامهریزی کرده و هدفمند جلو برویم تا آرای خاکستری و بیتفاوتهای سیاسی را وارد عرصه مشارکت کنیم. مرصاد سیاسی به عملیات مرصاد و حمله منافقین اشاره دارد؛ از منظر واژگان قرآنی «مرصاد» جایی است که دشمن کمین میکند. به نظر میرسد، دشمنان ما در همه ابعاد جنگ ترکیبی روی انتخابات آینده متمرکز شده تا با ایجاد ناامیدی سیاسی، مشارکت را کاهش بدهند و مقبولیت و مشروعیت و به ویژه مجلس را زیر سؤال ببرند. بنابراین، باید برای این مهم آماده باشیم و در بزنگاه یا همان مرصاد که کمینگاه است، دشمن را غافلگیر کنیم؛ در غیر این صورت ممکن است دشمن از موانع سیاسی و اجتماعی عبور کند و با تئوری فشار از بیرون و شورش از درون مانع برگزاری انتخابات و کاهش مشارکت سیاسی شود.