در گرمترین ایام چند سال اخیر، عزاداری محرم با شور و حرارت در سراسر جهان و به ویژه ایران اسلامی برگزار شد. هیاهوی حسینی امسال مثل همیشه جدای از آنچه رخ داد، پیامهایی هم برای دوست و دشمن داشت.
۱ـ میلیونها تکیه و هیئت خرد و کلان از روضههای خانگی یا هیئتهای بزرگ برگزار شد که محتوا و قالب آنها مبتنی بر استانداردهای جمهوری اسلامی بود و سالهای سال رهبر معظم آنها را توصیه کرده بودند.
عزاداری سنتی بدون شاخ و برگهای زائد و رفتار و گفتار دون شأن مقام اهل بیت(ع) موضوعی بود که امام راحل آن را با تأکید دنبال میکردند و پس از ایشان، امام خامنهای آن را جهتدهی کرده و ارتقا دادند.
سبکهای مداحی غالباً تقلیدی و مبتذل نیست و با افزایش تعداد مداحان خلاقیت و نوآوری هم در هیئتها شکل گرفته است.
مواردی که گاه وهن عزاداری اصیل بود، از هیئتها حذف شد؛ مانند تمثال و شمایل حضرات معصومین و شهدای کربلا، قمهزنی به عنوان بدعتی وهنانگیز، برهنه شدن در سینهزنیها، روضههای بیاساس و جعلی خواندن و... .
از سوی دیگر در بسیاری از مراسم عزاداری یاد شهدای انقلاب اسلامی پر رنگ است و در کنار شهدای کربلا، مردم از شهیدان انقلاب و دفاع مقدس و... هم نام میبرند.
در برگزاری هیئتها و تکایا، آزادی حداکثری وجود دارد. با این حال غالب مجالس با همین وضع برگزار شد و تعداد اندک هیئتهایی که دوست دارند استثنا باشند، در این دریای مواج به حساب نمیآیند.
۲ـ محرم امسال هم مانند سالهای گذشته مردم در خیابانها بودند و بابرپایی موکب و چایخانه و تکیه و به راه انداختن دستههای سینهزنی و زنجیرزنی با سبکها و آداب متنوع هیاهوی محرم را در خیابانها به نمایش گذاشتند. این در حالی بود که این حضور میلیونی با کمترین دخالت فیزیکی حکومت و حضور پلیس و نیروهای امنیتی همراه بود و اغلب امور را مردم خودشان مدیریت کردند. ترافیک و مدیریت خودروها در محلات، پخش نذورات، سیاهپوشی و نصب داربست و پرچم و کتیبه و دهها مورد دیگر همگی با وجود رسوم و سلایق گوناگون به همت مردم مؤمن و عزاداران حسینی صورت گرفت تا روشن شود مردم ایران، با درک و فهم و بصیرت مثالزدنی خود، میتوانند بدون دردسر و با کمترین مشکل حضور میلیونی در کف خیابان را اداره کنند و هم بلد هستند کار را به خوبی پیش ببرند و هم مشکلات انتظامی و امنیتی ایجاد نکنند.
این نشاندهنده آن است که هر جا کف خیابان با درگیری و آشوب همراه بوده، نسبتی با ملت شریف ایران نداشته است.
۳ـ یکی از اتفاقات زیبای محرم امسال این بود که رشد فکری جوانان انقلابی مشهود بود؛ به گونهای که آنها نشان دادند در برابر کوچکترین انحرافات حساس و چشمشان باز است و حافظ سنتها و آرمانهای اصیل انقلابی و اسلامی هستند و از اینرو با زبان درست و منطقی آسیبهای مهم را نقد میکنند. این اتفاق مهم را باید ثمره هم افقی ایشان با ولی و امامشان دانست. جوان مؤمن انقلابی زین پس نه تنها خودش در بدعتها و خرافات و انحرافات مضمحل نمیشود؛ بلکه با تیزبینی و دقت در برابر آنها قد علم میکند و به مبارزه عقلانی و نقد آن دست میزند و اصلاحگری را مطالبه میکند.
این جوان بصیر دیگر در اتفاقات پیشروی خود حیران و سرگشته نیست تا منفعلانه منتظر واکنشهای رهبر باشد و آنگاه تصمیمگیری کند، بلکه چنان با افکار رهبرش خو گرفته است که میتواند با قواعد و شواهد اندیشه امام جامعه در بزنگاه موضع قابل قبول بگیرد. بزرگترها باید بدانند در برابر این جوان عمیق و دقیق باید درست حرف زد و عمل کرد تا گفتار و رفتارهایشان مقبول این اذهان و قلوب پاک و نورانی قرار گیرد.
در همین راستا، افزون بر روشنگری و روشنبینی جوانان مؤمن، باید به صبر انقلابی آنها در برابر معدود حرمتشکنیها هم اشاره کرد. چه بسیار شیاطین و دشمنانی که بنا داشتند عزاداری امسال را محل جدال و دودستگی و درگیری به نمایش بگذارند؛ اما اولاً مانند گذشته فراخوانهایشان به سنگ بیتوجهی مردم اصابت کرد و ثانیاً همان اقلیت هنجارشکن هم با صبر فعالانه مردم مواجه شدند که ضمن مخالفت و تذکر به آنها با فهم دقیق از اوضاع بهترین برخوردها را رقم زدند.
این امر نشان میدهد، اگر چه محرم برای جمهوری اسلامی نیست، اما انقلاب اسلامی چطور مناسک و عقاید محرم را رشد داده است.
۴ـ با وجود مشکلات مالی و اقتصادی نذورات مردمی نه تنها کم نشده؛ بلکه کمیت و تنوع آن نیز بالا رفته است. عشق و علاقه و اعتقاد راسخ غالب مردم ایران به امام حسین(ع) خاموششدنی نیست و طی سالهای سال هر نقشه و برنامهای که علیه این دستگاه طراحی شده، هیچ ثمری جز پر رونقتر شدن مراسم و آیینهای محرم و صفر نداشته است. بدخواهان ملت ایران و تشیع دقیقترین و گاه خشنترین عملیاتها علیه روضه و هیئت را تدارک دیدهاند؛ اما هر بار شکست خوردهاند؛ چراکه از مهمترين عوامل اشتراک و وحدت ایرانیان ارادت به اهل بیت(ع) و به ویژه امام حسین(ع) و یارانش است که در سخت ترین وضعیتها، مانند جنگ تحمیلی با توسل و تمسک به این خاندان و تفکر عاشورایی از گردنههای خطرناک عبور کردند.
امروز جمهوری اسلامی با سر دست گرفتن شعارهایی، مانند عزت و مقاومت و عدالت طریق حسینی را میپیماید و مردم به خوبی این نکته را دریافتهاند. اگر جمهوری اسلامی از این آرمانهای حسینی ذرهای عقبنشینی کند، اولین مخالفان آن خود مردم انقلابی و حسینی خواهند بود.