جهان تغییر می‌کند

ظرف سه دهه گذشته، به ویژه پس از انقلاب اسلامی ایران و فروپاشی امپراتوری شوروی، متغیرهای مهمی در عرصه بین‌المللی به وقوع پیوسته است که نگاه نو به تحولات می‌تواند چشم‌انداز آینده را تا حدودی روشن کند؛ از جمله متغیرهای مهم قابل ارزیابی، وضعیت آمریکا و رژیم صهیونیستی ظرف این چند دهه اخیر است که به شکل اختصار در چند شماره بررسی خواهیم کرد.

افول آمریکا

از جمله متغیرهای مهم در عرصه جهان، تنزل جایگاه آمریکا و شروع افول این ابرقدرت مدعی است. مقایسه مفاد سند امنیت ملی آمریکا برای ربع قرن هزاره سوم بیان‌کننده روحیه حاکم بر سران استکبار در آن دوره است. در بخشی از مقدمه سند مذکور آمده است: «استراتژی طراحی شده برای 25 سال نخست قرن بیست‌ویکم مستلزم آن است که آمریکا به گونه‌ای رهبری جهان را در دست گیرد که میان گسترش آزادی و تداوم ثبات، موازنه و تعادل وجود داشته باشد. آمریکا که امروز به قدرت جهانی تبدیل شده، مسئولیت محافظت از منافع آمریکا را در همه جهان به عهده دارد. از سوی دیگر ایالات متحده نخستین کشوری است که مسئولیت رهبری را بر دوش می‌کشد.» در بخش دیگری از سند آمده است: «اگر آمریکا سرمایه‌گذاری عاقلانه‌ای برای حفظ برتری و قدرت خود در 25 سال آینده نکند، از قدرت و نفوذش کاسته می‌شود و منافع او بیش از پیش در معرض تهدید و مخاطره قرار خواهد گرفت.» اکنون نگرانی سردمداران آمریکا به وقوع پیوسته و آمریکا نه قادر به ائتلاف‌سازی جهانی است و نه قادر به حفظ دستاوردها و پیروزی‌هاست و نه توان حل و فصل مشکلات بین‌المللی را دارد. حتی عربستان که از او به گاو شیرده تعبیر می‌کردند، به ضعف و ناتوانی آمریکا پی برد و در حال خارج شدن از تحت‌الحمایگی آمریکاست.

پایان نظام تک‌قطبی

واقعیت‌های عرصه بین‌المللی نشان می‌دهد، خواب سردمداران ایالات متحده آمریکا بری کدخدایی و رهبری واحد جهانی تعبیر نشد و جهان با چندقطبی و با قدرت‌های چندگانه متفاوت روبه‌روست. حضور فعال چین در عرصه اقتصادی و فناوری، حضور روسیه در عرصه نظامی و واقعیتی به نام جمهوری اسلامی ایران در عرصه دیپلماسی و ایدئولوژیکی و برداشتن گام‌های مهم در عرصه فناوری و نظامی و در کنار آنها هند بیان‌کننده پایان دوران تک‌قطبی است. ورود فعال چین در عرصه دیپلماسی و تلاش برای حل و فصل مسائل بین‌المللی و سرمایه‌گذاری در کشورهای مختلف، ایفای نقش جمهوری اسلامی در عرصه دیپلماسی و حل و فصل مسائل منطقه‌ای بیان‌کننده شکل‌گیری قدرت‌های نوظهور منطقه‌ای است. با توجه به تغییر در معادلات بین‌المللی، قدرت مانور آمریکا در راستای منافع خود یا حمایت از رژیم صهیونیستی و کشاندن جریان سازش بر سر میز مذاکره به شدت کاهش پیدا کرده است.