چرا عربستان به شراکت با چین در پروژه پالایشگاهی پاکستان چشم دوخته است؟

در حالی‌که اسلام‌آباد در تلاش است تا کشور‌های شورای همکاری را برای سرمایه‌گذاری در این کشور ترغیب کند، ریاض نیز به دنبال جلب مشارکت پکن در زمینه ساخت و ایجاد یک پالایشگاه کلیدی در پاکستان است.

در ماه ژوئن و در بحبوحه چالش‌های شدید اقتصادی پاکستان، همچون کمبود ارز، دولت این کشور “شورای ویژه تسهیل سرمایه‌گذاری” (SIFC) را تاسیس کرد. هدف از ایجاد این شورا تسریع فرایند تصمیم‌گیری و نیز تسهیل جذب سرمایه‌گذاری‌های مستقیم خارجی است. این ابتکار همچنین فرصت منحصر به فردی را در اختیار “کشور‌های دوست” و متحدان نزدیک پاکستان قرار می‌دهد تا در تعدادی از پروژه‌های با ارزشی که در شرایط عادی به سرمایه‌گذاران خارجی ارائه نمی‌شوند، مشارکت داشته باشند. در همین رابطه، نخست‌وزیر دولت موقت پاکستان، انور الحق کاکر، در سپتامبر اعلام کرد که انتظار می‌رود این ابتکار طی سه تا پنج سال آینده رقمی بین ۶۰ تا ۷۰ میلیارد دلار سرمایه گذاری خارجی را جذب کند.

پیشنهاد مشارکت در پروژه‌های سودآور پاکستان در ابتدا به کشور‌های شورای همکاری داده شد و همانطور که پیش‌بینی می‌شد، عربستان سعودی، امارات متحده عربی و قطر علاقه خود را به سرمایه‌گذاری در چندین بخش اعلام کردند. در حال حاضر، ابوظبی نقش بسیار پررنگی در زمینه معاملات صورت گرفته در حوزه بنادر و کشتیرانی دارد، ریاض قصد دارد تا در بخش‌های پالایش نفت و معدن سرمایه‌گذاری کند و دوحه نیز تمایل خود را برای سرمایه‌گذاری در بخش فرودگاهی ابراز کرده است. اما سرمایه‌گذاری شرکت نفتی دولتی عربستان آرامکو در پاکستان با یک درخواست غیرمنتظره از مقامات اسلام‌آباد مبنی بر حضور شرکت نفتی سینوپک چین (Sinopec) در احداث یک پروژه پالایشگاهی کلیدی در این کشور همراه شد. این پالایشگاه سبز که قرار است با بودجه ۱۰ میلیارد دلاری در استان بلوچستان پاکستان ایجاد شود، ظرفیتی معادل ۸ میلیون متریک تن گازوئیل و ۶ میلیون متریک تن بنزین در سال را خواهد داشت.

به درخواست آرامکو قرار است تا بخشی از این پروژه که شامل طرح و ساخت EPC (خدمات مهندسی، تدارکات و ساخت) است به شرکت سینوپک واگذار شود. در همین راستا، شرکت نفت دولتی پاکستان (PSO) که توسط دولت پاکستان برای مدیریت مذاکرات انتخاب و معرفی شده است در اوایل ماه جاری مذاکرات خود را با بانک چین و سینوپک آغاز کرده است و «شورای ویژه تسهیل سرمایه‌گذاری» نیز که وظیفه ارزیابی و تسهیل صدور تاییده‌های مرتبط با این شرکت چینی را بر عهده دارد، حضور فعالانه‌ای در این مذاکرات دارد. زبیر فیصل عباسی، متخصص سیاست توسعه و مدیریت مستقر در اسلام‌آباد در خصوص ابتکار “شورای ویژه تسهیل سرمایه‌گذاری” به المانیتور می‌گوید: “این طرح یک رویکرد تماما دولتی برای حل موانع و تنگنا‌های بوروکراتیک در فرایند جذب و مدیریت سرمایه‌گذاری‌های خارجی در صنایع و بخش‌های مدرن اقتصاد پاکستان به شمار می‌رود.”

زبیر با تاکید بر اینکه این پروژه با اتکا بر سرمایه‌گذاری‌های سبز کشور‌های عربی حاشیه شورای همکاری پیش می‌رود، افزود: «با این حال ما شاهد گستردگی دامنه عملیات و ورود شرکای جدیدی به این پروژه هستیم، چراکه کشور‌های عربی برای بخش‌های، چون مهندسی، تامین و ساخت همواره با شرکت‌های بین‌المللی فعال در این عرصه همچون سینوپتک همکاری تنگاتنگی دارند.» بیش از یک سال است که شرکت آرامکو، شرکت پتروشیمی دولتی عربستان‌سعودی سابیک (SABIC)، و شرکت سینوپک چین در پروژه‌های پالایش و پتروشیمی در عربستان سعودی و چین با یکدیگر همکاری دارند؛ بنابراین مشارکت در پروژه پالایشگاهی پاکستان نه تنها موجب بهبود کارایی و افزایش اعتبار شرکتی، چون آرامکو به عنوان بزرگترین تامین‌کننده انرژی و نفت خام چین خواهد شد، بلکه با چشم‌انداز و اهداف شرکت سینوپک برای تبدیل شدن به یک شرکت پتروشیمی جهانی نیز همخوانی دارد.

ذی شان شاه، تحلیلگر مالی “سازمان تنظیم مقررات صنعت مالی” در واشنگتن، پیشنهاد آرامکو برای همکاری با سینوپک به عنوان شریک در پروژه پالایشگاه سبز پاکستان را “بسیار قابل توجه” توصیف می‌کند. وی در گفتگو با پایگاه خبری المانیتور اینگونه استدلال می‌کند که چنین مشارکتی دو هدف اصلی را دنبال می‌کند؛ اول اینکه آرامکو سعودی بار مالی و هزینه‌های کلان این پروژه را با سینوپک تقسیم خواهد کرد. ثانیا چنین مشارکتی نشان می‌دهد که چینی‌ها با مشارکت سایر کشور‌ها در پروژه‌های مرتبط با کریدور اقتصادی چین-پاکستان (CPEC) هیچ مخالفتی ندارند. گفتنی است که این کریدور اقتصادی پروژه‌ای وسیع و مشترک میان اسلام‌آباد و پکن است که شامل پروژه‌های زیرمجموعه‌ای، چون انرژی، لجستیک، خطوط راه‌آهن، بنادر و پایانه‌های کشتیرانی می‌شود