نفت ایران یکی از مهمترین بخشهایی است که هدف تحریم ها قرار گرفته است، به نحوی که ظرفیت صادرات ایران را کاهش داده و همه مذاکرات حول محور برجام را به سمت رفع این تحریم ها برده است. فروش نفت را شاید بتوان مهمترین پاشنه آشیل کشورمان در مقابل قدرتهای دنیا بدانیم، حتی با وجود مذاکره برای رفع تحریمها، ضرورت رفع این گره در اقتصاد ایران برای متولیان حوزه انرژی کشور احساس میشود.با توجه به آنچه در بالا گفته شد، دولت سیزدهم این نیاز را احساس کرد که در راستای بازارسازیهای جدید برای فروش نفت و خنثی سازی تحریم ها چاره اندیشی کند. با بررسی راهکارهای مختلف فروش مشخص شد که مسیر بازارسازی ایران برای فروش نفت از رهگذر تبدیل نفت خام به فرآورده های نفتی می گذرد.واقعیت این است که کشورهای محدودی در جهان می توانند نفت کشورمان را پالایش کنند و بنابراین امکان رصد آنها و تحریم شان وجود دارد، اما تحریم فرآورده های نفتی به راحتی امکان پذیر نیست، زیرا تقریباً همه کشورهای دنیا می توانند مشتری آنها باشند. یکی از فرصت های پیش روی ما برای تبدیل نفت به فرآورده های نفتی استفاده از پالایشگاه های فراسرزمینی و نیمه کاره است که در دولت فعلی با جدیت دنبال شد. محمدصالح جوکار، رئیس کمیسیون امور داخلی کشور و شوراها در مجلس در اینباره میگوید: سیاست سهامداری در پالایشگاه های فراسرزمینی به عنوان راهکاری برای فروش تضمینی نفت کشور اقدام بسیار مناسبی بود که در دولت سیزدهم به اجرا گذاشته شد؛ این روش مزیتهای فراوانی برای کشورهای تولیدکننده نفت دارد.
وی ادامه داد: در این روش، کشورهای هدف به نفت کشوری که به اجرای این سیاست مبادرت کرده است، وابسته می شوند. به همین ترتیب، کشورهایی که ما در آن ها سیاست سهامداری در پالایشگاههایشان را در پیش گرفتیم به نفت ما وابسته شده اند و این به معنی بازارسازی تضمینی برای فروش نفت کشور است.رئیس کمیسیون امور داخلی کشور و شوراها در مجلس اضافه کرد: کشورهای مختلف در دوران تحریم دچار مشکل شدند، اما ما راه های جدیدی برای فروش نفت کشورمان پیدا کردیم. سهامداری در پالایشگاههای فراسرزمینی سیاستی بود که در همین ارتباط به اجرا گذاشتیم و نتایج خوبی برایمان داشت. جوکار گفت: ما از نظر منابع انسانی در مضیقه نیستیم و از متخصصان و نخبگان پرتعدادی در کشور بهرهمندیم. از طرف دیگر، بر اثر به اجرا گذاشتن سیاست هایی مانند حمایت از دانشبنیانها و استفاده حداکثری از توان نخبگانی کشور به توان فنی و مهندسی خوبی در زمینه های مختلف از جمله صنایع نفت و گاز دست یافته ایم. این ظرفیت ها، فرصتی برایمان به وجود آورد که در کشورهای دیگر به همکاری در پالایشگاه های فراسرزمینی و تجهیز آنها بپردازیم.وی ادامه داد: سیاست همکاری در پالایشگاههای فراسرزمینی که به لطف توان دانش بنیانی و نخبگانی کشور میسر شد، مزیت های زیادی برای کشور دارد. از جمله اینکه به افزایش تعاملات با کشور هدف منجر می شود و به لحاظ سیاسی و امنیتی به نفع ماست. از لحاظ اقتصادی نیز این روش برایمان ارزآوری دارد و به فروش نفت کشور منجر می شود.
رئیس کمیسیون امور داخلی کشور و شوراها در مجلس اضافه کرد: در پالایشگاه های فراسرزمینی نفت کشورمان به موادی مانند بنزین، نفتا و گازوئیل تبدیل میشود، در ازای نفتی که به کشور هدف میدهیم، میتوانیم این محصولات را در اختیار بگیریم، امکان استفاده از این محصولات در داخل کشور و فروش آن ها به دیگر وجود دارد. به این ترتیب، تحریمها خنثی می شود و میتوانیم محصولات غیرقابل تحریمی داشته باشیم.جوکار تأکید کرد: توسعه همکاری ها با کشورهای دیگر در زمینه پالایشگاهی بسیار ارزشمند است که در شرایط تحریم بسیار کمک کننده بود. اما این سیاست نباید ما را از سرمایه گذاری در داخل کشور و ساخت پالایشگاه غافل کند