پروانه معصومی معنای واقعی «زن زندگی آزادی» بود

برنامه شب گذشته «نقد سینما» به یادبود هنرمندان فقید «پروانه معصومی» و «بیتا فرهی» اختصاص داشت که احمد میرعلایی تهیه‌کننده سینما و تلویزیون و محمدحسن یادگاری مستندساز مهمانان این بخش بودند‌. 

احمد میرعلایی ابتدا با اشاره به اینکه در دوره‌های مختلف با اهالی سینما در ارتباط بوده است، بیان کرد: شهادت حضرت فاطمه زهرا (س) و شهیدان مظلوم فلسطین را تسلیت می‌گویم. همچنین در گذشت دو بانوی هنرمند بیتا فرهی و پروانه معصومی را به تمام هنرمندان و جامعه سینما تسلیت می‌گویم. اگر بخواهم درباره زنده‌یاد پروانه معصومی صحبت کنم باید بگویم که آنچه او را به عنوان هنرمند، متمایز بارز می‌کند، حس زندگی هنرمندانه اوست‌. شهید سلیمانی می‌فرمایند «برای شهید شدن، باید شهید زندگی کرد.» من معتقدم برای هنرمند بودن هم باید هنرمند زندگی کرد. او مراحل زندگی را درک کرده بود و برای همین هنر را به خوبی به مخاطب خودش ارایه می‌کرد. خانم معصومی هنرمندِ جلوی دوربین نبود و نسبت به کار و تیمش بسیار متعهد بود. او تنها به فکر خودش نبود بلکه می‌خواست اثری که در آن بازی می‌کند، خوب از آب دربیاید. 

فیلم خوب باید جریان‌ساز باشد تا ماندگار شود

در ادامه، محمدحسن یادگاری عنوان کرد: باید آدم‌ها را بر اساس دست‌آورهایشان ببینیم. هر دو هنرمند فقید؛ خانم‌ها فرهی و معصومی بسیار روی شکل‌گیری نقش زن از سینمای فیلم‌فارسی به سینمای دهه شصت و جریان فرهنگی تاثیرگذار بودند. ناگفته نماند که فیلم خوب باید جریان‌ساز باشد تا ماندگار شود و یکی از چالش‌هایی که سینمای امروز با آن مواجه است، عدم خلق اثر ماندگار است.

برخورد‌های ناجوان‌مردانه سلبریتی‌ها با خانم معصومی

وی ادامه داد: در فضای مجازی، برخورد‌های ناجوان‌مردانه و بی‌انصافی به خانم معصومی توسط سلبریتی‌ها و از روی کم‌دانشی صورت گرفت. همچنین ارجاع آن به مسایل بیرون سینما درست نبود. من یک تیزر سه دقیقه‌ای از ایشان آماده کردم که مربوط به مستند «بهت میاد» است. این ویدیو طی بیست‌وچهار ساعت وایرال شد چرا که مخاطب تشنه اطلاعات است. من معتقدم بی‌حجابی باشرف زنده‌یاد معصومی در فیلم‌های «کلاغ» و «رگبار» شرف دارد به چهره‌ پوشیده سلبریتی‌های بی‌اعتقادی که نقش پلیس و زن‌چادری دارند. خانم معصومی پیش از انقلاب دو اثر خیلی مهم با بهرام بیضایی دارد؛ در حالیکه بازیگران زیادی آرزوی بازی در یک پلان از آثار بهرام بیضایی را دارند.

در ادامه، میرعلایی درباره آرامش پروانه معصومی، عدم تغییر شکل و اصالت و ریاکار نبودن ایشان، بیان کرد: درجه‌ای از حرکت انسان به سمت متعالی شدن وجود دارد که هر کس برسد، عاقبت بخیر خواهد شد. این درجه سکینه است. یعنی هر چه خدا داده، داده و هر چه می‌خواهد بگیرد، بگیرد. متانت و سکون خانم معصومی از درجه سکینه موج می‌زند. توکل و ارتباط ایشان با خدا سبب آرامش‌شان می‌شد.

خانم فرهی و معصومی هر دو اصیل و تاثیرگذار بودند

وی ادامه داد: در ادیان مختلف درباره هنر صحبت شده است اما قرآن انقدر به این هنر توجه دارد که یک سوره به نام «شعرا» داریم. ما اگر جایگاه هنر و هنرمند را تبیین کنیم، با چالش‌های سلبریتی مواجه نمی‌شویم. خانم فرهی و معصومی هر دو بسیار اصیل و تاثیرگذار بودند. اگر افراد، ملی فکر کنند و روشنفکر به این معنا باشند که بتوانند درست را تشخیص دهند و تاثیرگذار باشند، فاصله هنرمند و هنربند (کسانی که خود را با هنر بسته‌اند) مشخص می‌شود.

مافی خاطرنشان کرد: هنرمندانی نظیر فرهی و معصومی برای به دست آوردن چیزی و جلب توجه کردن، هیاهو نمی‌کردند، آن‌ها خودبسندگی داشتند.

هنرمند از جامعه اعتبار رسانه‌ای گرفته‌ است

یادگاری در ادامه گفت: مساله ما انسانیت و یکی بودن است. ما همگی بازیگر هستیم، فقط برخی جلو دوربین هستند، اما هنرمند بودن سبک زندگی متعالی و معنوی است. برای خانم معصومی ابدا مهم نبود چه کسی درباره او چه فکری می‌کند. «به قول جلال آل‌احمد کسی که پر می‌خورد و می‌خوابد، آمبولی می‌کند.» روشنفکر و هنرمند از جامعه اعتبار رسانه‌ای گرفته‌ است. این مردم ولو متوحش، آن‌ها را بزرگ کرده‌اند. هنرمند باید بداند وقتی می‌خواهد با مردم صحبت کند، دیدگاه پدرانه داشته باشد. 

میرعلایی ادامه داد: من تعجب می‌کنم که عده‌ای شعارشان «زن زندگی آزادی» است در حالیکه پروانه معصومی به معنای واقعی زن زندگی آزادی بود. چه در جامعه چه در محل کار. 

یادگاری تاکید کرد: من خطاب به جامعه فرهنگی و مدیران رسانه‌ای که رشد نکردند، می‌گویم که احقاق حق بر اساس درست انجام دادن تکلیف است. دستاوردهای سینمای ایران با همه محدودیت‌ها در دهه ۶۰ و ۷۰ بیشتر از دهه ۹۰ است و ما فیلم جریان‌ساز در دهه ۹۰ نداریم.

وی در پایان سخنان خود خاطرنشان کرد: من خشمگینم از وطن‌فروشی که به خود اجازه می‌دهد شیرزنی مانند پروانه معصومی را نقد کند. پروانه معصومی شخصی بود که جلوی شخص اول مملکت از شرافت زن ایرانی دفاع کرد.