کارشناس تجارت خارجی و فعال اقتصادی در عرصه روسیه گفت: «در بخش حمل‌ونقل به شدت ضعیفیم و نیازمند سرمایه‌گذاری‌های عظیمی دراین حوزه هستیم، اما ناوگان حمل‌ونقل ما اعم از زمینی، ریلی یا دریایی افزایش نیافته و گروه‌های قبلی که در این مسیرها با همان ظرفیت‌های پایین کار می‌کردند، همچنان نقش‌آفرینان اصلی در این بازار هستند.»
«جلیل جلالی‌فر» کارشناس تجارت خارجی و فعال اقتصادی درباره عملیاتی شدن و روندی که در قرارداد تجاری اوراسیا در پیش‌رو داریم و مجموعه اقداماتی که در این زمینه باید صورت بگیرد، اما همچنان در دست بررسی است، گفت: «خوشبختانه ایران موفق به انعقاد قرارداد تجارت آزاد با کشورهای عضو اتحادیه اوراسیا شد و این فرآیند هم اکنون در حال طی شدن است. به هر حال، پس از امضای رؤسای‌جمهور کشورها باید این موضوع در مجلس نیز به تصویب برسد و تشریفات مورد نیاز آن انجام شود؛ اما به هرحال این اتفاق افتاده و نیازمند این هستیم که مسائل و موارد گوناگونی در این حوزه جدی گرفته شود که با وجود گذشت زمان متأسفانه برخی از این موارد و مسائل همچنان در دست بررسی است و شاهد اقدام عملیاتی در این بخش نیستیم.»
وی در این باره خاطرنشان کرد: «یکی از حوزه‌های بسیار مهم، بحث خرید کشتی و توسعه ترانزیت است. در بخش حمل‌ونقل به شدت ضعیفیم و نیازمند سرمایه‌گذاری‌های عظیمی دراین حوزه هستیم، اما متأسفانه همچنان ناوگان حمل‌ونقل ما اعم از زمینی، ریلی یا دریایی مانند گذشته بوده و افزایش قابل توجهی نداشته است و گروه‌های قبلی که در این مسیرها باهمان ظرفیت‌های پایین کار می‌کردند، همچنان نقش‌آفرینان اصلی در این بازار هستند. بنابراین شاهد رقم خوردن اتفاق جدیدی به نفع افزایش شبکه ریلی یا زمینی و دریایی در کشور نیستیم که این موضوع یکی از ضعف‌های ما در افزایش نیافتن میزان تجارت خارجی ما به شمار می‌رود.»
جلالی‌فر در این باره بیشتر توضیح داد و گفت: «یکی دیگر از موضوعاتی که در چنین توافقاتی باید به سرعت برطرف شود تا عواید اقتصادی و بهره‌های اقتصادی لازم نصیب کشور شود، موضوع کاهش بروکراسی‌های اداری است. متأسفانه با وجود پیوستن ایران به سازمان‌های اقتصادی منطقه‌ای، همچنان مراحل تشریفات ترانزیت سختی‌های خود را دارد و روش اجرای مقررات تعیین ماهیت کالا همان روش‌های قبلی است که به ایجاد مشکلات زیادی برای ترانزیت کالا از مسیر ایران منجر شده است، طبیعی است که برای ایجاد تحول و ایجاد انقلابی در این حوزه باید به دنبال روش‌های جدید رفت نه اینکه همچنان از همان روش‌های شکست خورده و دارای ایراد گذشته استفاده کرد.»
این کارشناس تجارت خارجی در حوزه اوراسیا معتقد است: «متأسفانه در حوزه زیرساخت‌ها نیز شاهد تحولی جدی برای حضور تجاری ایران در بازار کشورهای اوراسیا نیستیم. پروژه‌هایی که دولت درباره زیرساخت‌های لازم برای تجارت خارجی در بازارهای اوراسیا از ابتدای سال جاری از آنها نام برد، هنوز تکمیل نشده است. بنابراین نمی‌توان انتظار داشت که این پروژه‌ها در آخرین ماه‌های سال نیز افتتاح شود؛ چرا که دو ماه بیشتر تا پایان سال باقی نمانده است، لذا بعید به نظر می‌رسد با این وضعیت شاهد افتتاح زیرساخت‌هایی باشیم که به فرآیند توسعه تجارت خارجی ایران کمک می‌کند.»
جلالی‌فر یادآور شد: «در بحث زیر ساخت‌های بندری، تجهیزات تخلیه و بارگیری و... متأسفانه همچنان با مشکلات فراوانی در بنادر دست و پنجه نرم می‌کنیم. برای نمونه، در بندر انزلی مشکلات خاصی وجود دارد که تا حل نشود کمک شایان توجهی به توسعه تجارت خارجی ایران نمی‌کند؛ اما متأسفانه همچنان در این حوزه شاهد تحول خاصی نیستیم که به نظرم دولت باید اهتمام بیشتری برای حل مسائل مربوط به این حوزه داشته باشد.»
این کارشناس تجارت خارجی تصریح کرد: «از طرفی اگر همه تشریفات موافقت‌نامه اوراسیا در اسرع وقت انجام شود؛ اما دولت در خصوص نرخ ارز حاصل از صادرات تصمیم قاطعی اتخاذ نکند، باز کار پیش نمی‌رود؛ چرا که نرخ ارز در این بازار بسیار مؤثر است، یعنی بخش قابل توجهی از موفقیت در این حوزه مربوط به سیاست‌های ارزی دولت و بانک مرکزی است.»
وی در این باره بیشتر توضیح داد و گفت: «نرخ ارز باید با عرضه و تقاضای بازار شناور شود؛ در غیر این صورت اتفاقی به نفع توسعه تجارت خارجی رخ نمی‌دهد. با اینکه در این توافق‌نامه تعرفه 560 قلم کالا بسیار کاهش یافته و از طرفی وجود تحریم‌ها علیه روسیه و شرایط خاص روسیه با اوکراین سبب شده است کشورهای زیادی به روسیه کالا صادر کنند؛ اما ایران با وجود فرصت موافقت‌نامه اوراسیا نتوانست از این ظرفیت عظیم تجاری که به ارزآوری منجر می‌شود، به نحو احسن استفاده کند.»
جلالی‌فر معتقد است: «متأسفانه بسیاری از اقداماتی که قرار بود با سفرهای مسئولان در روسیه انجام شود، همچنان روی زمین مانده است. از سوی دیگر، سازمان توسعه تجارت نیز در موضوع افزایش تجارت خارجی ایران آنچنان موفق عمل نکرده است.»
وی در این باره توضیح داد: «با اینکه قرار بود با سه مرکز مهم پلتفرم‌هایی ایجاد شود؛ اما متأسفانه این کار هم نیمه کاره به حال خود رها شد، لذا در تحقق توسعه تجارت خارجی با کشورهای گوناگون، از جمله اتحادیه اوراسیا دلسرد هستیم؛ در حالی که اکنون به شدت نیازمند توسعه صادرات به خصوص به این کشورها هستیم و البته شرایط نیز برای این کار تا حدود زیادی مهیاست.»
این فعال حوزه اوراسیا گفت: «امروز دشمن با استفاده از نفوذی‌های داخلی و تشدید جنگ روانی زمینه‌های لازم را برای افزایش نرخ ارز ایجاد کرده است. در حالی که دشمن تلاش می‌کند بازار ارز ایران را متشنج کند؛ اما خوشبختانه مدیریت خوب بانک مرکزی در یک سال گذشته مانع از بالا رفتن شدید نرخ دلار شده است. با این حال به نظر می‌رسد تنها راه حل در حوزه ارز تک نرخی شدن آن است، یعنی ارز باید تک نرخی شود تا دشمن در این حوزه نتواند مانور دهد و اقتصاد و معیشت مردم را از این محل دچار آسیب‌های جدی کند.»
جلالی‌فر در این باره توضیح داد و گفت: «با وجود اینکه همه مسئولان به این موضوع اذعان دارند که اقتصاد ایران از ناحیه نوسانات نرخ ارز آسیب‌پذیر است و این موضوع معیشت مردم را حداقلی کرده، چرا که تورم بالا به ماندگاری تورم و انتظارات تورمی منجر می‌شود، اما به شناور شدن نرخ ارز و صادرات توجه نمی‌شود؛ در حالی که اگر صادرات ایران با نرخ ارز شناور انجام می‌گرفت، قطعاً با افزایش 3 میلیارد دلاری صادرات، بازار ارز از اثرات روانی تنش‌های منطقه‌ای دچار پیامد افزایش قیمت نمی‌شد.»
وی در این باره خاطر نشان کرد: «به دلیل تک‌نرخی نبودن ارز واردات بسیار گران شده و به ضرر جیب مردم تمام می‌شود؛ چرا که برخی سوءاستفاده‌کنندگان در هیبت واردکننده، ارز ارزان با دولتی را برای خرید کالاهای اساسی مانند برنج، چای، غلات و حبوبات دریافت می‌کنند؛ اما کالا را گران وارد بازار می‌کنند یا ارز را گران می‌فروشند. بنابراین ضمن اثرات مسائل منطقه‌ای، تقاضای بالا برای دریافت ارز ارزان، زمینه‌ساز چالش‌های بزرگی شده است؛ در حالی که عرضه ارز برای مصرف صادرات با محدودیت‌هایی از سوی دولت مواجه است.»
