ماجرای پیشنهاد انتقال پایتخت روسیه چه بود؟

این پیشنهاد در حالی مطرح شد که شهر مسکو در دوره تاریخی پایتخت روسیه بوده است. دوره تاریخی نخست، سال‌های ۱۳۸۹ تا ۱۷۱۲ میلادی را شامل می‌شود که پس از آن به وصیت پیتر اول از امپراتوران این کشور، پایتخت به سن‌پترزبورگ منتقل شد. در ۱۲ مارس ۱۹۱۸ (۲۱ اسفند ۱۲۹۶ هجری شمسی) و در پی شکل‌گیری اتحاد جماهیر شوروی، مسکو دوباره به پایتختی برگزیده شد و پس از فروپاشی شوروی نیز پایتخت روسیه باقی ماند.

بنا به گزارش رسانه‌های روسیه، آفاناسی نیکولایف از دانشمندان علم تاریخ این کشور طی روز‌های اخیر پس از آنکه حمایت خود را از ولادیمیر پوتین در انتخابات اسفندماه ۱۴۰۲ ریاست‌جمهوری روسیه اعلام کرد، پیشنهاد کرد که در برنامه انتخاباتی پوتین، موضوع انتقال پایتخت روسیه از مسکو به ایرکوتسک گنجانده شود. این مورخ بر این باور است که انتقال پایتخت به ایرکوتسک، به توسعه متوازن‌تر بخش‌های اروپایی و آسیایی روسیه منجر خواهد شد.

از نگاه نیکولایف، انتقال پایتخت روسیه علاوه بر این، باعث افزایش سطح امنیت رهبری نظامی-سیاسی روسیه و شتاب‌بخشی به توسعه اقتصادی-اجتماعی می‌شود چرا که مرکز تصمیم‌گیری روسیه را به کشور‌های منطقه آسیا و اقیانوسیه نزدیک‌تر می‌کند. این دانشمند روس در دفاع از پیشنهاد خود همچنین گفته است: ایرکوتسک از یک سو به مرکز جغرافیایی روسیه یعنی نووسیبیرسک نزدیک است و از سوی دیگر به دریاچه بایکال، بزرگترین منبع آب شیرین در سیاره زمین نزدیک است.

ایرکوتْسْک یکی از بزرگترین شهر‌های منطقه سیبری و مرکز استانی به همین نام است. این شهر به مرز مغولستان نزدیک و پنج ساعت از زمان رسمی مسکو جلوتر است. این شهر حدود پنج هزار و ۱۸۵ کیلومتر با راه‌آهن تا مسکو فاصله دارد و بزرگترین مرکز اقتصادی و فرهنگی بخش شرقی سیبری محسوب می‌شود. آب و هوای ایرکوتسک در مقطع کنونی نسبت به مسکو از درجه تغییرات بیشتری در سرما و گرما برخوردار است. این شهر آب و هوای موسوم به زیرشمالگانی دارد که ویژگی آن سرمای شدید (تا منفی ۵۰ درجه در زمستان) و گرما (تا ۳۵ درجه سانتیگراد در تابستان) برخوردار است.

این برای نخستین بار نبود که یک صاحب‌نظر روس از ضرورت انتقال پایتخت روسیه به مکانی دیگر سخن گفته است. پیش از این، الکسی کوکورین، اقلیم شناس روس گفته بود: در بدترین حالت گرمایش زمین، ممکن است پایتخت روسیه به سیبری منتقل شود. بر اساس برآورد‌های برخی کارشناسان روس، تا سال ۲۰۸۰ میلادی دمای کره زمین نسبت به دوران پیش از صنعتی شدن ۲ تا ۲.۵ درجه افزایش می‌یابد. این منجر به این واقعیت می‌شود که امواج گرما حداقل دو تا سه بار بیشتر سیاره زمین را در بر می‌گیرد.

و، اما پیشنهاد انتقال پایتخت روسیه به ایرکوتسک، با اقبال کرملین (دفتر ریاست جمهوری روسیه) همراه نشد. سخنگوی کرملین در این‌باره گفت: پیشنهاد انتقال پایتخت از مسکو به ایرکوتسک، هیچ شانسی برای اجرا ندارد. دیمیتری پسکوف تأکید کرد: فکر نمی‌کنم این پیشنهاد، عملی باشد.

به دنبال این واکنش کرملین، عملا پیشنهاد انتقال پایتخت روسیه به شرق این کشور در دستور کار این کشور در آینده نزدیک نخواهد بود، هرچند مسکو گرایش به شرق و جهان غیرغربی را در دستور کار قرار داده است.