کتابخوانی در عصر دیجیتال/ نمایشگاه در ایستگاه پایانی

سی و پنجمین نمایشگاه کتاب تهران از ۱۹ اردیبهشت آغاز به کار کرد و امروز ۲۹ اردیبهشت به کار خود پایان می‌دهد. نمایشگاهی که در عصر رسانه‌های دیجیتال هر سال برگزار میشود و با وجود برخی کم و کسری‌ها باز هم با اقبال عمومی مواجه می‌شود.

داوود طالقانی کارشناس رسانه در خصوص برگزاری این نمایشگاه در عصر دیجیتال و ضرورت برگزاری آن به بصیرت گفت: درست است که عصر ما عصر دیجیتال است و تصویر بر سایر رسانه‌ها تفوق دارد، اما این دلیلی بر این نیست که رسانه‌های مکتوب و متن محور و ناظر به کلمه حذف شده یا نادیده گرفته شوند.
یکی از مهمترین درس‌هایی که ما از تاریخ ارتباطات میگیریم این است که هیچ رسانه‌ای نمی‌میرد، ولی ممکن است دوره سلطه و موفقیت آن به سر بیاید.

وی افزود: با این حال هنوز هم کتاب مهمترین میانجی و رسانه برای انتقال ایده، دانش و آگاهی و فکر است و هیچ انسانی از تفکر و اندیشیدن و ایده پردازی فارغ نمیشود و موضوع اصلی هم همین است که نه فقط در ایران بلکه در تمام رویداد‌های جشنواره‌ای و نمایشگاهی کتاب این روند ادامه دارد یعنی هنوز هم نمایشگاه‌های کتاب برگزار می‌شوند.

طالقانی تاکید کرد: حتی در این عصر دیجیتال کتاب الکترونیک هنوز نتوانسته است جای کتاب کاغذی را بگیرد و کتاب کاغذی همچنان یک نیاز از سوی مخاطب است و برگزاری نمایشگاه کتاب در اصل پاسخ به بخشی از نیاز‌های جامعه کتابخوان است.

طالقانی در پاسخ به این سوال که بن‌های تخفیفی چطور در نمایشگاه سبب ترغیب به کتاب خریدن و کتاب خواندن میشود، گفت: نمایشگاه پارسال نمایشگاه دست‌های خالی بود یعنی آدم‌هایی می‌آمدند، ولی با دست‌های خالی بر می‌گشتند. امسال خود نمایشگاه کتاب خالی است یعنی حتی روز‌های تعطیل و بهترین ساعات بازدید هم جمعیت زیادی به خود نمی‌بیند و به نظر می‌رسد دو علت داشت علت اول اینکه بن‌هایی که به دانشجویان و اساتید اختصاص داده شده در فروش اینترنتی و مجازی تعلق گرفته و مخاطب اصلی هم همین گروه‌های دانشجویی و طلاب و اساتید هستند و وقتی بن کتاب آن‌ها در قسمت دیگری ارائه شده احتمالا انگیزه کمتری برای حضور دارند و خریدشان را اینترنتی و ازسایت نمایشگاه انجام می‌دهند.

وی ادامه داد: نکته بعدی اینکه اقتصاد کتاب در ایران به شدت نگران کننده است و قیمت کتاب سرسام آور بالا رفته است و باتوجه به وضعیت اقتصادی کشور که اصلا مطلوب نیست توجه به امور معنوی و فرهنگی در فرع قرار میگیرد و در اولویت خانواده‌ها نیست و حتی اگر کسی بن کتاب هم داشته باشد یا نداشته باشد سر زدن به نمایشگاه و خرید از آن جزو اولویت افراد قرار نمیگیرد.

این کارشناس ابراز کرد: میزان و درصد تعلق بن کتاب در بازه ده ساله ۹۲تا ۴۰۳در حال کاهش است یعنی بن کتاب با تخفیف ۶۰ درصدی شروع شده و الان نزدیک به ۲۵ درصد خرید کتاب توسط دانشجویان را بر عهده می‌گیرد و نکته تعجب برانگیز هم همین است که میزان یارانه‌ای که به دانشجو تعلق گرفته در حد خرید دو کتاب هم نیست چنانچه میانگین خرید کتاب ۱۸۰یا ۱۹۰هزار تومان بوده و میزان تخفیف حتی اندازه یک کتاب هم نبوده است و البته با توجه به شرایط اقتصادی طبیعی است.

وی ادامه داد: اما میشد از برخی هزینه‌های برگزاری کم شود و در قسمت بن تخفیف به دانشجویان و اساتید نگاه بهتری شود یعنی برخی رویداد‌های جانبی ارتباط چندانی با نمایشگاه نداشته و مخاطب چندانی هم جذب نمی‌کنند و امکانش بود هزینه آن در جا‌های بهتری مانند بن‌های تخفیفی خرید کتاب صرف شود.

وی با اشاره به آمار پایین سرانه کتابخوانی در کشور عنوان کرد: آمار‌های ضد و نقیضی از کتابخوانی در کشور وجود دارد که از ۲ تا ۳۰ دقیقه در روز هستند و کتب درسی و دینی هم از آن تفکیک نشده است با این حال خیلی قابل اتکا نیست، اما آنچه مسلم رسانه‌های تصویری و شبکه‌های اجتماعی در اولویت قرار دارند.