بخش توسعه ارتباطات روستایی در دولت سیزدهم از آن بخشهایی است که با تلاش زیاد و هیاهوی اندک کار خود را پیش میبرد. باقیمانده روستاهایی که اتصال آنها به اینترنت ضعیف و بیکیفیت بود یا کلا اتصال نداشت در دسته روستاهایی قرار میگرفت که یا از نظر جغرافیایی پراکندگی زیادی داشتند یا به دلیل صعبالعبور بودن و نداشتن جاده حتی تلفن ثابت نیز در آنجا وجود نداشت.
وزارت ارتباطات برای اتصال این روستاها با تخصیص بودجه، زمان و نیروی متخصص، کار خود را از همان ابتدای دولت سیزدهم آغاز کرد تا در نهایت در اسفند ۱۴۰۲ تعداد روستاهای جدید متصل به شبکه ارتباطی پایدار و باکیفیت به ۷ هزار و ۵۰۰ روستا رسید، البته تعداد این روستاها قطعا امروز بیشتر شده است.
ارزیابی دولت دوازدهم از روستاهای بالای بیست خانواری که به اینترنت متصل نبودند، حدود ۴ هزار روستا بود، اما طبق برآورد و بررسی دقیقی که در دولت سیزدهم انجام شد تعداد واقعی روستاهای فاقد پوشش یا کم کیفیت به ۱۰ هزار روستا رسید و همین مساله باعث شد پروژه توسعه اینترنت روستایی تا امروز به طول بینجامد. اگر همان ۴ هزار روستای اعلامی، تکلیف وزارت ارتباطات بود قطعاً اتصال آنها در ۲ سال ابتدایی دولت به پایان میرسید.
اکنون و پس از اتصال روستاهای بالای ۲۰ خانوار به اینترنت، حدود یک هزار و ۸۰۰ روستای دیگر وجود دارند که باید به اینترنت متصل شوند؛ همچنین ۷۰۰ روستای دیگر نیز اکنون متصل هستند. اما کیفیت آنها مطلوب نیست که باید ارتقا و بهبود یابند.
هدف وزارت ارتباطات از این ارتقا عدالت ارتباطی در کشور است. با انجام این اقدامات تا پایان سال تعداد روستاهای بالای بیست خانوار متصل به اینترنت در کشور نزدیک ۱۰۰ درصد خواهد شد.
اتصال روستاهای بالای ۲۰ خانوار به اینترنت در ابتدای دولت کمتر از ۸۰ درصد بود
طبق اعلام وزارت ارتباطات دولت قبل در خرداد ۱۴۰۰، بیش از ۹۱ درصد روستاهای بالای بیست خانوار در کشور تحت پوشش اینترنت قرار داشتند؛ این در حالی است که طبق گزارشات دقیق وزارت ارتباطات در دولت سیزدهم و در اسفند ۱۴۰۱ و پس از ایجاد پوشش برای بیش از ۳۲۰۰ روستا، میزان واقعی پوشش اینترنت برای روستاهای بالای ۲۰ خانوار کشور تازه به ۹۱ درصد رسید که نشان میدهد در ابتدای دولت سیزدهم این عدد کمتر از ۸۰ درصد بوده است.
اقدامات دولت سیزدهم برای توسعه ارتباطات روستایی از سال ۱۴۰۰ آغاز شد. بهمن ۱۴۰۰ تعداد ۱۰۲۱ روستای جدید به شبکه ملی اطلاعات و اینترنت نسل سوم و چهارم متصل شدند و ۳ ماه بعد و در اردیبهشت ۱۴۰۱ تعداد روستاها به ۱۶۵۷رسید.
رشد اتصال روستاها به اینترنت ادامه داشت و در شهریور ۱۴۰۱ تعداد روستاها به بیش از ۲ هزار و ۱۴ روستا، بهمن ۱۴۰۱ به بیش از ۲ هزار و ۳۳۴ روستا، اردیبهشت ۱۴۰۲ به بیش از ۴ هزار و ۱۲ روستا و در نهایت اسفند سال گذشته تعداد روستاهای جدید متصل به شبکه ارتباطی پایدار به ۷ هزار و ۲۱ روستا رسید.
۲۵ اردیبهشت و در آستانه روز فناوری اطلاعات با حضور رئیس جمهور تعداد روستاها به هفت هزار و ۵۰۰ روستا افزایش یافت و این روند ادامه دارد تا اتصال روستاها کامل شود.
زمانی که روستاهای بالای ۲۰ خانوار به اینترنت متصل میشوند، در این بین تعداد دیگری روستا که جمعیت کمتر از ۲۰ خانوار دارند نیز به صورت اتوماتیک تحت پوشش قرار میگیرند.
بر اساس آخرین آمار در دسترس، اتصال ۲ هزار و ۲۶۹ روستای زیر ۲۰ خانوار، ۳۷۸ منطقه عشایری، ۲۶۴ منطقه گردشگری، ۱۷۵ کیلومتر سواحل، ۱۹۳ کیلومتر مرز، ۶۲ شهرک صنعتی و معادن، یک هزار و ۶۴۴ خانه بهداشت و ۳ هزار و ۱۰۰ کیلومتر جاده به اینترنت از دیگر اقداماتی بوده که معاونت توسعه ارتباطات روستایی علاوه بر ماموریت خود آنها را به سرانجام رسانده است.
اصل عدالت ارتباطی محور اصلی توسعه روستایی
اصل عدالت ارتباطی در اجرای پروژه توسعه ارتباطات روستایی بهعنوان محور اصلی این پروژه در دولت سیزدهم موردتوجه قرار گرفت. بر همین اساس بیشترین روستاهایی که تحت پوشش قرار گرفتهاند جزو مناطقی هستند که در گذشته به آنها توجه کمتری شده بود.
براساس این گزارش، برای رفع این تبعیض بیشترین روستاها به ترتیب در استانهای سیستان و بلوچستان، کرمان، فارس، آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی و خراسان جنوبی در دولت سیزدهم به اینترنت متصل شدند که این استانها اغلب به دلیل وسعت زیاد، روستاهای پراکنده و صعبالعبور بودن تا کنون به اینترنت متصل نشده بودند یا اتصال با کیفیتی نداشتند.
وزارت ارتباطات در روستاهایی که جاده و برق نداشتند بیش از ۴ هزار کیلومتر برقکشی و ۴ هزار کیلومتر جاده از محل بودجه خود احداث کرد. برای اتصال روستاها به اینترنت ۲ مسیر پیش روی مسئولان این پروژه بود.
مسیر نخست احداث و راهاندازی سایت جدید و دیگری ارتقا سایتی که در آن روستا وجود دارد. برای روستاهای دسته اول که هیچ اینترنتی در آنجا وجود ندارد، باید سایت احداث کنند که هزینه احداث هر سایت الان حدود پنج تا شش میلیارد تومان است.
گاهی اوقات نیز روستا به اینترنت متصل است اما کیفیت مناسب ندارد. برای اتصال آن روستاها به اینترنت نسل جدید اینترنت نیاز است که سایتها را ارتقا دهند (با هزینه ۳ تا ۴ میلیارد تومانی) یا میان آنها سایت دیگری احداث کنند. در دولت سیزدهم نزدیک به چهار هزار سایت احداث شده یا سایتهای قدیمی ارتقا یافتهاند.
چالشهای اتصال روستاها به اینترنت صرفا مربوط به همکاری نهادها و عدم تخصیص بودجه نیست، در برخی نقاط کشور زمانی که قرار است روستا به اینترنت متصل شود، مردم آن خطه مخالفتهایی با ورود اینترنت یا احداث سایت دارند. به همین دلیل پیش میآید که مردم زیرساختهایی که برای سایت آماده شده را از جای خود در بیاورند و اجازه ندهند کار پیش برود.
هزینه ۱۱ هزار میلیارد تومانی دولت سیزدهم برای توسعه روستایی
دولت سیزدهم بیش از ۱۱ هزار میلیارد تومان برای توسعه روستایی هزینه کرده است. اگر توسعه روستایی با همین سرعت پیش برود تا پایان ۱۴۰۳ نزدیک ۱۰۰ درصد روستاهای کشور به اینترنت پرسرعت و با کیفیت متصل میشود. اکنون ۹۵ درصد روستاهای کشور و ۹۸.۵ درصد جمعیت روستایی کشور به اینترنت متصل هستند.