«سیدمحمدباقر صدر که مغز متفکر اسلامی بود... امید بود که اسلام از او بهرهبرداری زیاد کند و من امیدوارم که کتابهای این مرد بزرگ مورد مطالعه مسلمین قرار بگیرد.»(1) این جمله امام خمینی(ره) ، به تنهایی میتواند معرف این شخصیت نابغه علوم اسلامی جهان اسلام باشد.
شهید صدر در بیستوپنجم ذیالقعده سال 1353ه.ق (1934م) در شهر کاظمین متولد شد. پدرش سیدحیدر صدر از دانشمندان بزرگ شیعه عراق و اهل علم و تقوی و مادرش دختر عبدالحسین الیاسین، از مردان برجسته علمی و مذهبی عراق و بانویی متقی و پاک سیرت بود. صدر در سه سالگی پدرش را از دست داد و تحت سرپرستی برادر بزرگترخود آیتالله سیداسماعیل صدر و دایی خود پرورش یافت.(2) وی در دوران کودکی در مدرسه ابتدایی (منتدی النشر) آموزش میدید و نشانههای تیزهوشی و نبوغ بینظیرش در این مدرسه گزارش شده است. او در دوازده سالگی (1365ه.ق) به همراه برادرش سیداسماعیل صدر برای گذراندن دوره عالی حوزه به نجف اشرف هجرت کرد و در درسهای مرحوم آیتالله خویی و دایی خود، آیتالله شیخ محمدرضا آل یاسین شرکت کرد. در هفده سالگی به درجه اجتهاد رسید.
شهید صدر با نبوغی که داشت، فلسفه را از شیخ صدرا بادکوبهای آموخت. مرحوم صدرا بادکوبهای استاد مسلم فلسفه اسلامی بود و اسفار ملاصدرا را به خوبی تجزیه و تحلیل میکرد؛ اما از ترس متحجران مخالف فلسفه از تدریس علنی فلسفه اجتناب میورزید. وی در 25 سالگی تدریس خود را در درس عالی حوزوی برای دانشپژوهان حوزوی آغاز کرد و به تدریج درحوزه نجف از عالیترین کرسی تدریس برخوردار شد. صدر با یکی از دختران عموی خود که خواهر سید موسی صدر، رئیس اسبق مجلس اعلای شیعیان لبنان بود، ازدواج کرد و دارای شش فرزند شد. افزون بر مجاهدتهای صدر و مبارزات بیامان او مقام مرجعیت صدر نیز برای حکومت بعثیها خطری بزرگ به شمار میآمد و به تدریج زمینههای نگرانکننده برای رژیم صدام به وجود آورد. این عوامل سبب شد که یاران و نزدیکان صدر را از طریق دستگیری، شکنجه، زندان و اعدام از بین ببرند و در نتیجه با موضعگیریهای صدر که حالت انقلابی پیدا میکرد، در سالهای 1391ه.ق، 1396ه.ق، 1398ه.ق و 1399ه.ق بازداشت و زندانی شد. سرانجام با تعطیل کردن درس خارج خود و شروع درس جدید تفسیر موضوعی قرآن با هدف ایجاد اندیشههای انقلابی و بیدارسازی مردم که چهارده جلسه بیشتر طول نکشید، منجر به محاصره کامل منزل ایشان و زندانی کردن او در منزل و قطع رابطه مردم با وی شد که حدود نه ماه طول کشید. سرانجام در 19جمادیالاول ( 1400 ه.قـ 16 فروردینماه 1359 ه.ش) به دستور صدام ایشان را دستگیر کرده و به بغداد بردند و پس از شکنجه در روز 22 جمادیالاول 1400 ه.ق، او را به همراه خواهرش بنتالهدی به شهادت رساندند(3)
منابع در دفتر نشریه موجود است.